Türkiye, sözde soykırım iddialarına Malta sürgünlerini tehcirden yargılayan İngiliz Kraliyet Başsavcısı’nın salıverilme kararı ve Washington’daki İngiliz Büyükelçisi R.C. Craigie’nin Lord Curzon’a 13 Temmuz 1921’de çektiği, “Üzgünüm. Malta’daki tutuklu Türkler aleyhine bir delil bulamadık” telgrafıyla yanıt verecek.
AB Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış, iki gün önce Malta’ya yaptığı ziyarette konuyu gündemine aldı ve “Türkiye, 1915 olaylarıyla ilgili Malta’da yapılan mahkemede aklandı” dedi.
**Sefirin telgrafı**
Ankara, Osmanlı’nın eski bakanları ve komutanlarından oluşan 120 kişinin ‘Ermeni tehciri’ nedeniyle Malta’ya gönderilmesi ve burada yargılanarak aklanmaları konusunu dünya gündemine taşımaya hazırlanıyor. Ayrıca dönemin Washington’daki İngiliz Büyükelçisi’nin telgrafı ile tarihe ışık tutacak. İstanbul’un işgali sonrasında 1919-1920 yılları arasında işgal kuvvetlerince tutuklanarak, bir İngiliz sömürgesi olan Malta’ya sürülen asker, idareci ve aydınlardan oluşan Türkler, daha sonra 1915 olayları nedeniyle de yargılanmışlardı. 29 Temmuz 1921’de İngiliz Kraliyet Başsavcısı’nın salıverme kararı verdiği bu olay, İngiliz arşiv raporlarına da yansıdı.
**Hiçbir delil yok**
Ankara’nın ikili görüşmelerde dile getireceği, Washington’daki İngiliz Büyükelçisi R.C. Craigie’nin İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Curzon’a 13 Temmuz 1921’de çektiği telgraf şöyle: “Malta’da tutuklu bulunan Türkler aleyhine delil olarak kullanabilecek hiç bir şey olmadığını bildirmekten üzüntü duyuyorum. Yeterli delil oluşturabilecek hiç bir sorun mevcut değildir. Sayın majesteleri, söz konusu raporlar, hiç bir şiddetle, Türkler hakkında hükümetin elinde bulunan bilgilerin takviyesinde yararlı olabilecek delilleri bile ihtiva eder görünmemektedir.” Ankara bu telgrafla, tarihi olayın açıklığa kavuştuğunu belirterek, Malta’daki tutukluların kendilerine hiçbir suçlama yönetilmeden 29 Temmuz 1921’de salıverilmeye başladığını, en son tutuklunun da 1922’de serbest bırakıldığını duyuracak ve 24 Nisan 1915’in yıldönümüne yönelik diplomatik girişimleri engellemeye çalışacak.
**Malta’da aklandık**
AB Bakanı Egemen Bağış, Malta’nın önemine değinerek, konuyla ilgili yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “1919 yılında zamanın yetkilileri Malta’ya sürgüne gönderiliyor ve 1915’te yaşanan dram nedeniyle yargılanıyor. Orada İngiliz yargıcın ve İngiliz sefirinin yaptıkları açıklamalarda ve yazdıkları kriptolarda önemli mesajlar var. Orada yargılananlar arasında eski bakanlar var, eski komutanlar var, kolordu komutanları var, eski üst düzey yetkililer var. Ve mahkeme herbirinin 1915’te yaşanan olaylarla ilgili beraatına karar veriyor. Kararı veren de bir İngiliz hakim. Yani Malta’da Türkiye, 1915 olayları ile ilgili aklanmıştır. Bu millete ‘soykırım işlemiştir’ demek, kimsenin haddi değildir.”
**Bu kışlada yargılanmışlardı**
Mondros Mütarekesi’nden sonra, İstanbul’u işgal eden İngilizler işgale karşı çıkan aydın, asker ve devlet adamlarını sömürgeleri olan Malta’ya sürdüler. Sürgünler önce Salvator Kalesi’ne, sonra da Verdala Kışlası’na hapsedildiler ve burada yargılandılar. Bugün okul olarak hizmet veren Verdala Kışlası’ndaki sürgünlerden bazıları; Sabir Bey: Eski Sivas Valisi, Memduh Bey: Eski Musul Valisi, Rahmi Bey: Eski İzmir Valisi, Hüseyin Tosun Bey: Erzurum Mebusu, İsmail Canbulat Bey: Eski Dahiliye Nazırı, Kazım Bey: Albay, Enver Paşa’nın Kayınbiraderi, Hacı Ahmet Paşa: Enver Paşa’nın babası, Sait Halim Paşa: Eski Sadrazam, Ziya Gökalp: Ergani Madeni Mebusu.
**Malta şehitlerine dua okuttu**
AB Bakanı Egemen Bağış, Malta’ya yaptığı iki günlük ziyaret sırasında, adadaki Türk varlığını simgeleyen en önemli yapıt olan, Marsa’daki Türk Şehitliği’ni de ziyaret etti ve dua okuttu.
Bağış, Kıbrıs konusunda yapılabilecek ‘Beşli Toplantı’ için Malta’nın ‘ideal yer’ olacağını da söyleyerek, ‘Malta Başbakanı Lawrence Gorzi, hepimizi bir odada kilitleyebilir ve Papa seçimi gibi sorun çözülünceye dek oradan çıkmayız” dedi. Malta ziyareti sırasında Times of Malta gazetesine bir demeç veren Bağış, Türkiye’nin sicilinin “mükemmel” olduğunu iddia etmediğini söyledi ve “Ancak büyük bir özgüvenle iddia ediyorum ki Türkiye’nin insan hakları sicili, bazı AB devletlerinden iyi” diye konuştu.