ANKARA (İHA) - Sosyal güvenlik alacaklarının yeniden yapılandırılmasını öngören kanun tasarısı, Meclis'in Kurban Bayramı sonrası ilk gündem maddeleri arasında yerini aldı.
Tasarıya göre, 31 Mart 2005 tarihine kadar tahakkuk ettiği halde ödenmemiş olan özel sektör işverenlerinin sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası borçları yeniden yapılandırılacak. Ayrıca 31 Mart 2005 tarihinde ve daha önce biten özel bina inşaatı ve ihale konusu işlerden dolayı yeterli işçilik bildiriminde bulunmayanların borçları, işçilik tutarı üzerinden hesaplanan borçlar kapsamına alınıyor.
Bu borçlar da kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ay başından itibaren 2 ay içinde başvurulması halinde yeniden yapılandırılacak. Bağ-Kur kapsamında olan sigortalılarla borç aslı 100 bin YTL'nin altında olan SSK kapsamındaki özel sektör borçların da 31 Aralık 1998 öncesi dönemler için yürürlükteki oranlar esas alınarak gecikme zammı hesaplanacak.
1 Ocak 1999 tarihinden itibaren ise yeniden yapılandırılma başvurusunun yapıldığı tarihten önceki ayın sonuna kadar olan TEFE ve ÜFE oranları uygulanarak, yapılandırmaya esas olacak borçlar hesaplanacak. Borçlardan asıl tutarı 100 bin YTL'nin üstünde olanlar için yeniden yapılandırma başvurusunun yapıldığı ayın sonuna kadar yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre gecikme zammı hesaplanarak borç tutarı tespit edilecek.
Bu durumda olan işverenlerden, 1 Ocak 2005 tarihinden önce vergi mükellefiyeti sona eren veya haklarında iflas kararı verilen işverenler için yüzde 30'u terkin edilerek, kalan borç 60 aya kadar taksitlendirilecek. Ancak her durumda taksitlendirmeye esas olan tutar, borç aslından aşağı olamayacak. Likidite oranının hesaplanmasında yüzdelik ayırımdan sonraki rakamlar dikkate alınmayacak, beyan edilen bilgilerin doğruluğunu, SSK veya Maliye Bakanlığı denetim elemanları kontrol edebilecek.
Yeniden yapılandırılan borçların, başvuru tarihine göre aylık bazda hesaplanacak borcun "ağırlıklı yaşı" ve borcun miktarı dikkate alınarak, peşin veya her durumda 60 ayı geçmemek üzere eşit taksitle ödenmesine, ilk taksit ödeme süresini belirlemeye, taksit ödeme zamanlarını borçlular itibariyle farklılaştırmaya, başvuru süresinin bir aya kadar uzatılmasına, "çok zor durum" halinin uygulanmasına ilişkin hususlarla diğer usul ve esasları belirlemeye, ilgili kurumların yönetim kurulları yetkili olacak.
BAĞ-KUR'LULARIN BORÇLARINA DA YAPILANDIRMA
Bağ-Kur sigortalılarından bu kanuna göre taksitlendirme için başvuranlar, taksitlendirilen toplam borçlarının yüzde 25'ini peşin veya taksitler halinde ödemeleri durumunda, sağlık sigortasından yararlandırılacaklar. Bağ-Kur'luların ana borçları hesaplanırken, sağlık primi borçları dikkate alınmayacak. Yeniden yapılandırılan borcun tamamının veya bir kısmının taksitle ödenmek istenilmesi halinde, taksitlendirilen toplam borca, 12 sürede ödenirse yıllık yüzde 5, 12 ayı aşan, ancak 24 ayı aşmayan sürede ödenirse yıllık yüzde 6, 24 ayı aşan sürede ödenirse de yıllık yüzde 7 oranında taksitlendirme farkı ilave edilecek. Taksitlerini bir takvim yılında 3 defadan fazla ödemeyenler, yeniden yapılandırma hakkını kaybedecekler.
Kanunun yürürlüğe girmesiyle bundan sonra sosyal güvenlik kurumlarına borçlarını ödemeyenler, devletten aldıkları teşviklerden yararlanamayacaklar. Haksız olarak yararlananlardan ise bu teşvikler geri alınacak. Nakit teşvikler de ilgili kurum tarafından prim alacaklısı kurumun hesabına aktarılacak. Aynı tasarıya göre, yapılandırmadan sonra prim ve diğer alacaklarının süresi içinde ve tam olarak ödenmemesi halinde, ödenmeyen kısmına, sürenin bittiği tarihten itibaren ilk 3 aylık sürede, her ay için yüzde 3 oranında gecikme cezası uygulanacak.
İşverenler ve 3. şahısların bu kanun gereğince iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle ödemekle yükümlü bulundukları her türlü borcu, 36 aya kadar eşit taksitler halinde tahsil edilebilecek. Ayrıca prim borcu olanlar, borçlarının yarısına kadar teminat gösterecek. Bu konuda ilgili kurumun yöneticileri de yapacakları araştırmaya göre karar verecek. Kuruma 5 yıl ve daha uzun süreye ilişkin prim borcu bulunanlara, yapılandırmadan faydalanabilmeleri için önce bildirim yapılacak; bu borçların ödenmemesi halinde sigortalılık durdurulacak.
Prim borcu süreleri de sigortalılık süresi olarak değerlendirilemeyecek ve bu sürelere ilişkin kurum alacakları takip edilmeyecek.
Borçlarını ödemek isteyenler, en son bulundukları basamağın ödeme tarihindeki tutarı üzerinden ödeme yapmaları halinde, bu süreler yeniden sigortalılık süresi olarak değerlendirilecek. Sigortalılar, 31 Aralık 2006 tarihine kadar, basamak ve prim borçlarını etkileyecek her türlü bilgi ve belgeyi kuruma ibraz edecek.Bu tarihten sonra getirilecek bilgi ve belgeler, basamak seyirlerini ve prim borçlarını etkilemeyecek; sadece sigortalılık süresi olarak değerlendirilecek.
TBMM Plan Bütçe Komisyonu'nda kabul edilen tasarıyla babalarından tarla kalması durumunda eşinin Bağ-Kur sigortasından yararlanmasını önleyen düzenleme kaldırılıyor. Aynı tasarıyla "başka bir kuruma yanlışlıkla prim ödeyenlerin, ödedikleri primin asıl kurumlarına aktarılması" da düzenleniyor. Bu durumda olan ve 100 bin YTL'nin üzerinde prim borcu bulunan 2 bin 655 şirket bulunduğu, bunların borçlarının toplamının 800 milyon YTL olduğu belirtiliyor.