Sudoku nasıl oynanır, kuralları nedir?

2017 senesinde Hindistan'da gerçekleştirilen 12. Dünya Sudoku Şampiyonası ve 26. Dünya Zeka Oyunları Şampiyonası'na 35 ülke, 200'den fazla oyuncusuyla katıldı. Dünya Sudoku Şampiyonası'nda birinci Japonya olurken, Türkiye 11. sırada yer aldı. 3 boyutlu düşünme yeteneğini artıran ve Uzak Doğu kökenli bir oyun olan sudoku Japonca olarak "sayılar tek olmalı" anlamına geliyor. Her bir satır, sütun ve bölgede 1'den 9'a kadar olan rakamların bir kez yer alması gerekiyor. Tek bir çözüme sahip olan sudoku oyunlarında tahminler üzerinden doğru sonuçlara ulaşmak oldukça zordur. Peki sudoku nasıl oynanır, kuralları nedir?

Sudoku Nasıl Oynanır, Kuralları Nelerdir?

9x9 boyutundaki bir sudoku 9 satır, 9 sütun ve 9 bölgeden oluşur. Toplamda 81 rakam içermesi gereken hücrelerde verilen bazı sayılara dikkat edilmesi gerekir. Oyuncunun, verilen sayılardan yola çıkarak tüm boşlukları 1'den 9'a kadar olan sayılarla doldurması beklenir. Sudoku nasıl oynanır kısaca özetleyebileceğimiz üç temel kural ile oynanır. Bu kuralları göz önünde bulundurarak hangi boşluğa, hangi sayının geldiği bulunabilir.

Sudoku Kuralları:

• Her satırda 1'den 9'a kadar olan tüm rakamlar sadece bir kez bulunmalı.
• Her sütunda 1'den 9'a kadar olan tüm rakamlar sadece bir kez bulunmalı.
• 3x3 boyutundaki her bir bölgede 1'den 9'a kadar olan tüm rakamlar sadece bir kez bulunmalı.

Önemli bir not: Rakamların her satır, sütun ve bölgede sadece bir kez olması gerektiğini unutmamak gerekir.

Sudoku Oyununun Faydaları

Doktorların Alzheimer hastalığına karşı da faydalı olduğunu belirttiği sudoku, sıradan bir oyundan farklıdır. Her yaştan insana hitap eden sudoku, verilen sayılara dikkat ederek yapılan çıkarımlarla çözüldüğü için her adımda beynin var olan olasılıkları değerlendirmesi gerekir. Her adımda farklı bir çıkarım elde edildiği için beyni sürekli aktif tutar.

Zaman hassasiyetini artıran bir oyun olmasına rağmen oyuncunun acele etmesine karşıdır. Hıza kapılmayıp bulmacaya odaklanmak gerekir. Sayıları yazmadan önce düşünülmeli ve doğru yere yazıldığına emin olunmalıdır. Kesinlik bekleyen bir oyun olduğu için, sayıları gelişi güzel yerleştirmek işi kolaylaştırmaz, aksine zorlaştırır. Bu nedenle sudokunun sabrı tavsiye ettiği ve sabretmeyi öğrettiği söylenebilir.

Sudoku hafızayı etkin kullanma, odaklanma ve zaman problemleriyle başa çıkabilmek için de yararlanabilecek en güzel aktivitelerden biridir. Rakamların ve bulundukları yerlerin hepsini birden kısa süreli hafızada tutmaya çalışmak oldukça faydalıdır. Benzer şekilde çocukların da zihinsel ve akademik gelişimine katkı sağlar.

Sudoku Oyununun Faydaları:

• Beyin ve göz koordinasyonunu güçlendirir.
• Stresin azalmasını sağlar.
• Zihni dinlendirir ve dinç tutar.
• Unutkanlığın azalmasını sağlar.
• Hafızayı güçlendirir.
• Zeka ve yaratıcılığın artmasını sağlar.
• Detayları bütünüyle algılama yeteneğini artırır.
• Konsantrasyonu artırır.
• Matematik çözme becerisinin artmasını sağlar.
• Tamamlanan bir Sudoku oyunun verdiği başarı hissi mutlu olmanızı sağlar.
• Zamanı hissetmenizi ve hızlı bir şekilde karar vermenizi sağlar.
• Daha sabırlı bir kişiliğe sahip olmanızı sağlar.

Sudoku Çözme Yöntemleri

Kuralları öğrendikten sonra sayıları hücrelere gelişigüzel bir şekilde yerleştirmek yerine belli başlı stratejilerden yararlanmak mümkün. Bu stratejileri bilerek ilerlemek oyunu daha hızlı tamamlamayı sağlar.

Sudoku Çözme Yöntemleri:

• Sıkıştırma tekniği: Her satır, sütun ve bölgede 1'den 9'a kadar sadece bir rakamın yer alması gerekir. Sıkıştırma tekniğini uygularken satır, sütun ve bölgelerde eksik olan rakamlar belirlenir. Bunu yaparken oyunda en çok verilen rakamdan başlamak kolaylık sağlar. Eksik olan bir sayının çevresindeki bölgelerde yer alan aynı sayılarla dikey ve yatay tarama yaparak sayının bulunamayacağı yerler elenir. Sayının bulunma ihtimali olan tek yer belirlenmeye çalışılır.
• Satır-sütun etkileşimleri: Bir sayının yer aldığı satır, sütun ve bölgede o sayının tekrarlanması mümkün olmadığı için sayının yeri tam olarak bulunamasa bile tahmin edilebilir.
• Satır-sütun kesişmesinde tek ihtimal: Herhangi bir sütun ve bir satırın kesişiminde sayı bulunmayan yerleri inceleyerek, kesişimdeki hücreye gelmesi gereken sayıyı bulma olasılığı olabilir.
• İhtimaller ve ikililer: Zorluk derecesi yüksek sudoku oyunlarında klasik çözüm yöntemlerinden fazlasına ihtiyaç duyulabilir. Bölgede, satırda ve sütunda boş hücrelere gelebilecek tüm sayı ihtimallerinin yazılması gerekebilir. Bu ihtimallerden yararlanarak diğer boş hücrelere gelecek rakamların bulunması kolaylaşabilir. Bazen bu ihtimaller arasında aynı hücreye gelebilecek sadece iki sayı olabilir, bu nedenle tüm sayılar için olasılıkları yazmaya gerek yoktur.

• Satır veya sütun içindeki gizli ikililer: Bir önceki maddede açıklanan ikililer kimi zaman kolayca görünmeyebilirler. Bu durumda bir satır ya da bir sütun belirleyip "Bu satırda/sütunda herhangi iki sayı sadece aynı iki hücrede bulunuyor mu?" sorusunun cevabını aramak gerekir.

• XYZ-Wing Tekniği
• XY-Wing Tekniği
• XY-Chain Tekniği
• X-Wing Tekniği
• Shordfish Tekniği

Sudoku Çeşitleri

Yukarıda yer alan kurallar klasik sudoku için geçerlidir. Ancak sudoku sadece klasik formda değil, birçok farklı türde oyuncuların karşısına çıkar.

Sudoku Çeşitleri:

• Klasik Sudoku: Sudokunun en ilkel hali olan klasik sudoku, sadece sudokunun temel üç kuralı ile oynanır.
• Ardışık Sudoku: Temel 2 kural haricinde benzer kurallara sahip olan ardışık sudokuda bazı kareler arasında kısa-kalın-düz çizgiler yer alır. Bu çizgilerin her iki yanına yazılacak olan sayıların birbirinin ardışığı olması gerekir. Aynı zamanda, kısa çizgi bulunmayan yerlere yazılacak sayıların asla birbirinin ardışığı olmaması gerekir. Sudokudaki ardışık kavramı matematikteki ardışık olma kavramına benzese de bazı farklılıklar içerir. 1 rakamının ardışığı sadece 2'dir, ancak 2 rakamının ardışığı sadece 3 ya da 1'dir. Benzer şekilde, 3 rakamının ardışığı da 4 ya da 2'dir. 9 rakamının ardışığı ise sadece 8'dir.
• Bölgesel Sudoku: Tıpkı klasik sudokuda olduğu gibi temel üç kural ile oynanabilen bölgesel sudokunun tek farklılığı bölgelerinin birbirinden değişik geometrik şekiller halinde olmasıdır.
• Ardışıksız Sudoku: Sudokunun temel 3 kuralı ve ardışıksız sudokunun kuralı bilindiğinde oynanabilir. Nasıl ki ardışık sudoku çözerken rakamların etrafına sadece ardışık rakamlarını yazmaya dikkat ediliyorsa, ardışıksız sudokuda da herhangi bir hücrede bulunan sayının etrafına, o sayının ardışığının yazılmaması gerekir. Mesela bulmacanın herhangi bir yerinde olan 3 sayısının alt-üst-sağ-sol hücrelerinde 2 veya 4 olmamalıdır.

Diğer sudoku çeşitleri ise şu şekilde sıralanabilir:

• Tek / Çift Sudoku
• Multi Sudoku
• Kubik (3D) Sudoku
• Büyük / Küçük Sudoku
• Köşegen Sudoku
• Toplamlı Sudoku
• Oklu Sudoku
• Zincir Sudoku
• Kale Sudoku
• Termometre Sudoku
• Salyangoz Sudoku
• Toroidal Sudoku
• AntiKnight Sudoku
• Kropki Sudoku