Şükrü Saraçoğlu kimdir?

Tam adı Mehmet Şükrü Saraçoğlu ’dur.

1887 yılında İzmir Ödemiş’te dünyaya gelmiştir. Şükrü Saraçoğlu, Mülkiye Mektebi'ni (1909) bitirdikten sonra İzmir liselerinde öğretmenlik yaptı. Birinci Dünya Savaşı yılarında Cenevre Siyasal Bilimler Fakültesi'ni bitirdi.

Şükrü Saraçoğlu, İkinci dönem çalışmalarına başlayan TBMM'ye, İzmir milletvekili olarak katıldı. Fethi Okyar hükümetinde Milli Eğitim Bakanı (1924-1925) oldu.

Şükrü Saraçoğlu, 1926 yılında Türk ve Yunan halklarının değiştirilmesi amacıyla kurulan Muhtelit Mübadele Komisyonu'na Türk delegasyonu olarak seçildi. Dördüncü ve Beşinci İnönü hükümetlerinde Maliye Bakanlığına (1927-1930) getirildi.

Reklam
Reklam

Şükrü Saraçoğlu, 1930 yılında Merkez Bankası'nı kurdu. Aynı yıl sağlığı nedeniyle görevinden ayrılmak zorunda kaldı. Türkiye'nin iktisadi sorunları üstüne araştırma yapmak üzere ABD'ye gönderildi (1931). Dönüşünde Türk Pamuk Sanayii'nin temellerini atan bir rapor hazırladı. 1932 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun borçlarıyla ilgili sorunları çözümlemek üzere Paris'te yapılan görüşmelerde Türkiye'yi temsil etti ve 1933 antlaşmasını imzaladı.

Şükrü Saraçoğlu, Adalet Bakanlığı (1933-1939) yıllarında, Yargıç ve Avukatlar Kanunu'nu, Suçüstü, İcra-İflas Kanunları'nı yürürlüğe koyması, iş esasına dayanan cezaevleri kuruluş yasalarını uygulamaya sokarak, bu amaca dayalı İmralı cezaevini kurması önemli girişimleri arasındaydı.

Şükrü Saraçoğlu, İkinci Bayar hükümetinde (1938-1939) ve Saydam Hükümetlerinde (1939-1942) Dışişleri Bakanlığı oldu. 1942 yılında hükümeti kurmakla görevlendirildi. Şükrü Saraçoğlu, (1942-1946) yılları arasında başbakanlık yaptı. Bu dönemde bazen Dışişleri Bakanlığı'nı üzerine aldı.

Reklam
Reklam

Şükrü Saraçoğlu, 1940 yılında İngiliz ve Fransız'ların, Türkiye'yi İtalya'ya karşı savaşa sokma isteklerini reddetti. 1948 yılında TBMM başkanlığına seçildi. Şükrü Saraçoğlu, son yıllarında parkinson hastalığı ile mücadele etti. Fransa'da yapılacak tedavisi için verilecek ödenek konusunda Maliye Bakanı Hasan Polatkan'ın isteksiz kalması üzerine, İzmir İttihat ve Terakki Ticaret Mektebinden öğrencisi olan Başbakan Adnan Menderes'in araya girmesiyle ödenek çıkarıldı. Şükrü Saraçoğlu’nun, Fransa'daki tedavisinin de bir sonuç vermemesi üzerine Türkiye'ye döndü. Eşi Saadet Hanım'la birlikte İstanbul'a yerleşti. Teşvikiye'deki evinde 27 Aralık 1953'te, 66 yaşında yaşamını kaybetti. Mezarı Zincirlikuyu Mezarlığı'ndadır.

Eski Maliye Nazırlarından Ahmed Zühdü Paşa'nın torunu olan Saadet (Oraloğlu) Saracoğlu . 1980 ile evliliğinden üç çocuk babası olmuştur. 1987 ile 1993 arasında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası başkanlığında bulunmuş olan Rüşdü Saraçoğlu'nun dedesidir.

Fenerbahçe

Şükrü Saracoğlu ,1934 ile 1950 arasında 16 yıl boyunca Fenerbahçe Spor Kulübü'nün başkanlığını yapmıştır. İttihatspor Sahası olarak bilinen Kuşdili Çayırı'ndaki arazi 1932 yılında onun çabalarıyla Fenerbahçe Kulübü'nün oldu. Hem bugün üzerinde kendi adını taşıyan stadyumun yükseldiği araziyi Fenerbahçe'ye kazandırması, hem de 1934 yılında olaylı geçen bir Fenerbahçe-Galatasaray maçından sonra Fenerbahçe'nin kapatılmasına kadar gidecek cezaların gündeme geldiği sırada kulübe sahip çıkmış olması nedeniyle, 22 Temmuz 1998 yılında alınan kararla Fenerbahçe Stadı'nın adı Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu olarak değiştirilmiştir.

Reklam
Reklam

Hakkındaki eserler

2006 yılında, Gürkan Hacır tarafından yaşamöyküsünün anlatıldığı Efe başvekil: Şükrü Saraçoğlu'nun romanı yayımlandı. 2007'de de Fenerbahçe Spor Kulübü'nün kuruluşunun 100. yılı nedeniyle Saracoğlu'nun yaşamını anlatan yine Gürkan Hacır'ın hazırladığı Efe Başvekil adlı bir belgesel film yapıldı. Hakkında basında çıkan yazılardan bazılarının Şükrü Saracoğlu ve Dönemi isimli kitap oğlu Yılmaz Saracoğlu tarafından derlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: