Süleyman Demirel saat 02.05'te solunum yolu enfeksiyonu ve kalp yetmezliği nedeniyle hayatını kaybetti. 13 Mayıs'ta hastaneye kaldırılan Süleyman Demirel'in durumunun gece yarısından sonra ağırlaştığı ve saat 02.05'te yapılan tüm müdahalelere rağmen hayatını kaybettiği belirtildi. Süleyman Demirel'in vefatının ardından Başbakan Davutoğlu, CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu Cumhurbaşkanı Erdoğan, Tansu Çiller ve daha pek çok siyasi başsağlığı mesajları yayınladı.
BAŞBAKAN AHMET DAVUTOĞLU
Başbakan Davutoğlu, sosyal paylaşım sitesi Twitter üzerinden, 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in vefatı dolayısıyla başsağlığı mesajı yayınladı.
Davutoğlu, mesajında, "Türk siyasi tarihinde çok derin izler bırakmış 9. Cumhurbaşkanımız Sayın Süleyman Demirel'in vefatını üzüntüyle öğrendim. Sevenlerine, yakınlarına ve milletimize taziyelerimi iletiyorum. Kendine özgü üslubu ve uzun siyasi yaşamında ülkemize verdiği hizmetlerle hep hatırlanacak bir siyaset adamıydı" ifadesine yer verdi.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı resmi internet sitesinde yayınlanan mesajından şu ifadelere yer verdi: “Türkiye Cumhuriyeti’nin 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in vefatını büyük bir teessürle öğrendim. Türk siyasi tarihinde derin izler bırakan, ülkemizin kalkınma sürecinde katkıları bulunan Süleyman Demirel, devlet ve siyaset adamı olarak siyasi tarihimizin önemli isimleri arasında yer almaktadır. Süleyman Demirel, üstlendiği görevler, gerçekleştirdiği hizmetler ve siyasetteki rolü ile aziz milletimiz tarafından gelecekte de yad edilecektir. Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı Sayın Demirel’e rahmet diliyor; ailesine, yakınlarına ve milletimize başsağlığı temenni ediyorum.”
CHP GENEL BAŞKANI KEMAL KILIÇDAROĞLU
9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in vefatından derin üzüntü duydum. Kendisine Allah'tan rahmet diliyorum. Türk Siyasi Hayatımızın çok önemli ve değerli bir üyesini kaybettik. Türkiye Siyasetinin 40 yılı aşkın bir dönemine damgasını vurmuş, kendine has üslubu, hoşgörüsü, azmi, demokrat kişiliği ile yeri doldurulamayacak bir devlet adamı idi. Ülkemizin ve tüm sevenlerinin başı sağ olsun.
TBMM BAŞKANI CEMİL ÇİÇEK
Türkiye'nin demokratikleşmesinde, demokratik hayat mücadelesinde önemli bir yere sahip. Zor yıllarda Cumhurbaşkanı, Başbakan, muhalefet lideri olarak önemli sorumluluklar üstlendi.
ESKİ BAŞBAKAN TANSU ÇİLLER
Eski Başbakan Tansu Çiller, 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in millete hizmeti her şeyin üstünde tutan, ülkeye büyük eserler kazandıran ve siyasi tarihte iz bırakmış önemli bir siyaset duayeni olduğunu ifade etti. Tansu Çiller, 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in vefatı dolayısıyla başsağlığı mesajı yayınladı.
Mesajında, Süleyman Demirel'in vefatı nedeniyle büyük üzüntü duyduğunu belirten Tansu Çiller, "Millete hizmeti her şeyin üstünde tutmuş, ülkemize büyük eserler kazandırmış, siyasi tarihimizde iz bırakmış önemli bir siyaset duayenidir. Ayrıca Kıratın millete hizmet yolunda kendisiyle uzun yıllar birlikte çalıştık, çok anılarımız oldu" ifadelerini kullandı.
Siyaset yasağının olduğu dönemde Demirel'in kendisini Tuzla'daki evine davet etmesiyle tanıştıklarını vurgulayan Tansu Çiller, şunları kaydetti:
"Konuşmalarında demokrasi aşığı yanını, bu yöndeki heyecanını gördüm. Siyasete atılmam yönündeki çağrısına olumlu cevap vermemde, demokrasiye olan bağlılığı en önemli etken olmuştur. Daha sonra Doğru Yol Partisi'nin zor şartlarda kuruluşunun ardından, o zaman ki parti genel merkez binasının zemin katında mahzen olarak da anılan toplantı odasında demokrasi yolunda birlikte önemli çalışmalarımız oldu. Demokrasi ve Türkiye sevdasıyla mahzenden çıkıp, 6 kez gittiği makama 7 kez geldi ve son noktada demokrasi meşalesi olarak Türkiye Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanı oldu. Milletimiz, dava arkadaşları ve sevenleri tarafından unutulmayacaktır. Allah'tan kendisine rahmet, ailesine ve tüm sevenlerine başsağlığı diliyorum."
CHP İSTANBUL MİLLETVEKİLİ İLHAN KESİCİ
CHP İstanbul Milletvekili İlhan Kesici, sabah saatlerinde 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in vefat ettiği Güven Hastanesi'ne geldi. Hastane çıkışında açıklamada bulunan Kesici, "Mekanı cennet olsun. Milletimizin başı sağolsun. Allah taksiratını affetsin. Mekanı cennet bahçelerinden bir bahçe olsun" dedi.
SÜLEYMAN DEMİREL'İN HAYATI
Süleyman Demirel Isparta'nın Atabey ilçesine bağlı İslamköy'de doğdu. İlköğrenimini doğduğu köyde, ortaokul ve liseyi Isparta ve Afyon'da bitirdi. Şubat 1949'da İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi'nden mezun oldu. Aynı yıl Elektrik İşleri Etüd İdaresi' nde göreve başladı. Süleyman Demirel önce 1949-1950, daha sonra 1954-1955 yıllarında Amerika Birleşik Devletleri'nde barajlar, sulama ve elektrifikasyon konularında ihtisas yaptı. 1954 yılında Barajlar Dairesi Başkanı, 1955 yılında da Devlet Su İşleri Genel Müdürü oldu. 1962-1964 yılları arasında serbest müşavir-mühendis olarak çalıştı. Aynı yıllarda Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde su mühendisliği konusunda dersler verdi.
SİYASETE GİRİŞ
Siyasete 1962 yılında Adalet Partisi (AP) İdare Kurulu üyesi olarak başlayan Süleyman Demirel, iki yıl içinde, 28 Kasım 1964'te genel başkanlığa seçildi. Kurulmasını sağladığı ve Şubat-Ekim 1965 aylarında görev yapan koalisyon hükumetinde Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı olarak görev alan Demirel, 10 Ekim 1965'te gerçekleştirilen seçimlerde ilk kez milletvekili oldu.
Seçimlerden birinci çıkan partinin lideri, Isparta milletvekili Süleyman Demirel, Türkiye Cumhuriyeti'nin 12. Başbakanı olarak hükümeti oluşturdu. Süleyman Demirel, 1969, 1970, 1975, 1977 ve 1979 yıllarında beş kez daha hükümet kurdu. 12 Mart muhtırasından sonra "şapkasını alıp giden" Demirel, Adalet Partisi 1973 seçimlerinden ikinci parti olarak çıkınca ana muhalefet lideri olarak siyasi hayatına devam etti.
Milli Selamet Partisi lideri Necmettin Erbakan ve Milliyetçi Hareket Partisi lideri Alparslan Türkeş ile 1975'te birinci Milliyetçi Cephe hükümetini kuran Süleyman Demirel, 1977 yılında Erbakan ve Türkeş ile ikinci Milliyetçi Cephe hükümetini oluşturdu. 1979 seçimlerinden sonra MSP ve MHP'nin desteklediği azınlık hükümetinin başında olan Demirel, 12 Eylül darbesiyle siyaset sahnesinden çekilmek zorunda kaldı.
Partisi faaliyetten men edilen Demirel, 13 Eylül-11 Ekim tarihlerinde Hamzakoy'da zorunlu ikamete gitti. 1982 Anayasası ile siyaset yapması 10 yıl yasaklanan Süleyman Demirel, kapatılan Adalet Partisi'nin eski yöneticileriyle bağlarını koparmadı. Siyasi partilerin kurulmasına verilen iznin ardından Demirel ile yakınlığı bilinen siyasetçiler ve bazı eski AP yöneticilerince kurulan BüyükTürkiye Partisi, Milli Güvenlik Kurulu kararıyla "AP'nin devamı olduğu" gerekçesiyle kapatıldı. Süleyman Demirel, siyaset yasağını çiğnediği gerekçesiyle Çanakkale Zincirbozan'da yine zorunlu ikamete alındı. "Zincirbozan" günleri, 2007'de, Demirel'in de galasına katıldığı filme konu oldu.
YEDİ KEZ HÜKÜMET KURDU
Süleyman Demirel'in siyasi yasağı 1987 yılında yapılan referandumla kaldırıldı. Doğru Yol Partisi'nin genel başkanlığını 24 Eylül 1987'de Hüsamettin Cindoruk'tan devralan Demirel, 29 Kasım 1987'deki genel seçimlerde yeniden Isparta milletvekili oldu. DYP, 1991'de yapılan genel seçimlerden birinci parti olarak çıkınca, kendi başkanlığında DYP-SHP koalisyonu kuruldu. Yedinci kez hükümet kuran Demirel, 49. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'nin başbakanı olarak 20 Kasım 1991'den 16 Mayıs1993'e kadar görev yaptı. Süleyman Demirel, 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın Nisan 1993'teki ölümünün ardından 16 Mayıs 1993'te, TBMM tarafından Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı seçildi.
CUMHURBAŞKANLIĞI
Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı Demirel, 7 yıllık görev süresinde Çankaya Köşkü'nde sayısız kabul gerçekleştirdi, 125 ülkeye gitti, yabancı devlet başkanlarını Türkiye'de ağırladı, çok sayıda ili ziyaret etti. Görevi 10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'e devretmeden düzenlediği basın toplantısında Demirel, yaşamını "50 yılı aşkın kamu hizmetim, 35 yıllık siyaset hayatım, 7 yıllıkCumhurbaşkanlığım boyunca büyük Türkiye hedefi, demokrasinin ve anayasal kurumların güçlenmesi, demokratik kuralların işlemesi için mücadele ettim" sözleriyle özetledi. Süleyman Demirel, kendi ifadeleriyle "Atatürk'ün mekanında yedi yıldır tuttuğu demokratik cumhuriyet nöbeti" sırasında Çankaya'nın halkın evi olduğunu, kapıların toplumun tüm kesimlerine açık tutulduğunu belirtti. Anayasa'nın verdiği bütün görevleri yerine getirdiğini ve yetkileri kullandığını, bunu yaparken kesin bir tarafsızlık içinde hareket ettiğini anlatan Demirel, Anayasa'dan, demokratik ve laik cumhuriyetten yana taraf olduğunu vurguladı.
28 ŞUBAT SÜRECİ
Türk siyasi tarihine "post modern" darbe olarak geçen 28 Şubat sürecinde cumhurbaşkanı olan Süleyman Demirel, başkanlık ettiği Milli Güvenlik Kurulu toplantısıyla da siyasi hafızada yer etti. Süleyman Demirel, 28 Şubat sürecine ilişkin, "Hükümet alaşağı mı edilmiş? Siyasi partiler mi kapatılmış? Hükümet bir süre sonra istifa etmiş. Anayasaya göre yenisi kurulmuş. Buna darbe denilmez'' şeklinde değerlendirmede bulunmuştu. 28 Şubat Davası kapsamında beyanının alınması için Ağustos 2014'te davetiye çıkarılan Demirel, Ekim 2014'te avukatı aracılığıyla tanıklık yapmayacağını mahkemeye bildirmişti. Süleyman Demirel'in, bir televizyon programında da başörtüsüyle ilgili bir soru üzerine çeşitli değerlendirmelerde bulunmuştu. Demirel, kamuoyunda büyük tepki çeken açıklamasında, şu ifadeleri kullanmıştı: "Üniversiteye başı kapalı giremezsiniz. Anayasa Mahkemesi koymuş, Danıştay koymuş,Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi koymuş. Başı bağlı olarak okutulan yerlere git. arabistan'da filan vardır, oralara git."
BİRLİKTE 65 YIL GEÇİRDİLER
Süleyman Demirel kadar, her daim yanında yer alan eşi Nazmiye Demirel de Türk siyasi hayatının önemli simaları arasında yer aldı. Demirel çifti, 12 Mart 1948 evlendi ve Nazmiye Demirel'in 27 Mayıs 2013'teki vefatına kadar hiç ayrılmadı. Nazmiye Demirel'in geçirdiği ateşli hastalığın yanlış tedavisi sonucu çocuk sahibi olamayan Demirel çifti, hayatı paylaşarak 65 yıl geçirdi. Süleyman Demirel, siyaset hayatının inişli çıkışla zamanlarında kendisine hep destek olan, 86 yaşında kaybettiği eşi için, vefatının hemen ardından, "Siyasetçilerin arkasında olmak kolay bir şey değildir. Nazmiye Hanım benim arkamda hep metanetle durmuştur. Gördüğüm hizmete karışmamış ama bana destek vermiştir. Onun için huzurunuzda kendisine şükranlarımı söylüyorum. Biz aslında bir elmanın iki yarısıyız. Kalan yarısı benim, giden yarısı Nazmiye Hanım'dır" sözleriyle minnetini dile getirmişti.
Çocukluk yıllarında çobanlık yaptığı için "Çoban Sülü" olarak da anılan "Türkiye'nin babası" Süleyman Demirel, 50'den fazla üniversiteden fahri doktora aldı, yabancı ülkelerin devlet nişanlarına layık görüldü. Memleketi Isparta'da adını taşıyan Süleyman Demirel Üniversitesi kuruldu, Isparta'daki havalimanına ve Türkiye'nin farklı yerlerindeki pek çok okula adı verildi. Demirel, Türkiye'nin en genç genel müdürü, en genç başbakanı, İsmet İnönü ve Recep Tayyip Erdoğan'dan sonra en uzun süre başbakanlık yapan siyasetçisi oldu. Demirel, altı dönem Isparta milletvekilliği yaptı, yedi yıl yasaklı kaldı, yedi kez hükümet kurdu.
SÜLEYMAN DEMİREL'İN CENAZE TÖRENİ
Süleyman Demirel’in önce İslamköy Mezarlığı’nda bulunan aile kabristanlığındaki eşi Nazmiye Demirel’in mezarının yanına, sonra anıt mezar yapılacak alana mı defnedileceği, yoksa doğrudan Çalca Tepe’de hazırlanan yere mi defnedileceği henüz netlik kazanmadı. Demirel’in cenazesi devlet töreninin ardından cuma günü İslamköy’de toprağa verilecek.