CENEVRE (AA) - BAYRAM ALTUĞ - Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen'in Sözcüsü Jennifer Fenton, Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının üçüncü turunun, ancak Beşşar Esed rejimi ve muhaliflerin gündem konusunda uzlaşmaları halinde toplanabileceğini belirtti.
Komite'nin İsviçre'nin Cenevre kentinde, 25-29 Kasım'da gerçekleşen 2'nci tur görüşmeleri, rejimi temsil eden heyetin uzlaşmaz tavrı nedeniyle 45 kişilik yazım kurulu bir araya gelemeden sona ermişti.
Üçüncü tur görüşmelerinin hangi tarihte başlayacağına ilişkin belirsizlik sürüyor.
Olumlu geçen ilk tur görüşmelerinin ardından, muhalifler üçüncü turun 16 Aralık'ta düzenleneceğini aktarmıştı.
AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Fenton, Komite'nin bu ay içinde toplanma ihtimalinin zayıf olduğuna işaret etti.
Fenton, şöyle konuştu:
"Komite'nin çalışmalarını hükümet (rejim) ve Suriye Müzakere Yüksek Komitesi tarafından kararlaştırılan Usul Kuralları çerçevesinde yürütmesi için, eş başkanların gündem maddelerini sunmaları ve bu konuda uzlaşmaya varmaları gerekiyor. Eğer, gündem maddelerinde her iki taraf da uzlaşırsa Komite o zaman toplanabilir. BM Suriye Özel Temsilcisi (Pedersen) süreci kolaylaştırmak için istişarelerini sürdürüyor."
Sözcü Fenton, Türkiye, Rusya ve İran'ın, Kazakistan'ın başkenti Nur Sultan'da 14. kez bir araya geleceği Astana formatlı görüşmelere Pedersen'in de katılacağını söyledi.
- Gündem maddelerine ilişkin anlaşma sağlanamamıştı
Cenevre'deki ikinci tur, rejimin Anayasa Komitesi görüşmeleriyle alakası olmayan konuları gündeme getirme girişimleri nedeniyle başarısızlıkla sonuçlanmıştı.
Pedersen, heyetlerle yaptığı ikili görüşmelerin ardından gazetecilere yaptığı açıklamada, "Anayasa Komitesi'nin ikinci oturumunu az önce bitirdik. 45 kişilik küçük kurulu toplamak mümkün olmadı çünkü gündem maddelerine ilişkin bir anlaşma sağlanamadı." ifadelerini kullanmıştı.
Komite'nin üçüncü turunun ne zaman başlayacağına değinmeyen Pedersen, bu yöndeki soruları da cevaplamamıştı.
- "Rejimin öne sürdüğü ön şartlar, kabul edilebilir ön şartlar değil"
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da İtalya'nın başkenti Roma'da 6 Aralık'ta yaptığı açıklamada, "Bugün de Pedersen ile bir araya geldik. Özellikle de Suriye Anayasa Komisyonu çalışmalarını değerlendirme fırsatı bulduk ki ilk toplantı beklediğimizden daha iyi geçmişti. İkinci toplantıda, rejimin öne sürdüğü ön şartlar, muhalifler için, sivil toplum örgütleri için, yine BM için de kabul edilebilir ön şartlar değil. Anayasa çalışmasıyla da ilgisi olmayan şartlar. Bizzat muhalefetin kendisini terör listesine ekleme teklifinde bulundu. Dolayısıyla bir tıkanma oldu. Bunu aşmak için Rusya ve diğer ülkelerle de çalışıyoruz. BM yine çalışmalarını sürdürecek." değerlendirmesinde bulunmuştu.
- İlk tur toplantıları yoğun geçmişti
BM Suriye Özel Temsilcisi Pedersen, ilk tur toplantılarının ardından düzenlediği basın toplantısında, iyi bir başlangıç yaptıklarını ve görüşmelerin genel beklentiden daha iyi geçtiğini bildirmişti.
Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının ilk turu, iki kademeli düzenlenmişti. 150 üyenin katılımıyla 30 Ekim'de başlayan ve 1 Kasım'da sona eren açılış toplantılarının ardından 45 kişilik yazım kurulu, 3-8 Kasım'da BM Cenevre Ofisinde yoğun müzakereler gerçekleştirmişti.
- Komitenin yapısı
Suriye Anayasa Komitesi, büyük ve küçük olmak üzere iki yapıdan oluşuyor. Büyük yapı, komite üyelerinin tümünü kapsıyor ve rejim, muhalefet heyeti, sivil toplum temsilcileri olmak üzere 3 gruptan oluşuyor. Küçük yapı ise 3 listeden seçilen 15'er kişiden meydana geliyor ve anayasanın yazımından sorumlu bulunuyor.
45 kişilik yazım kurulunun hazırladığı taslakları, 150 kişilik büyük yapının onaylaması, karar alınması için ise üyelerin en az yüzde 75'inin "evet" oyu gerekiyor.
Komitenin yapısıyla ilgili en dikkati çeken husus ise iki eş başkana sahip olması. Muhaliflerin eş başkanlığını eski Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Başkanı Hadi el Bahra, rejimin eş başkanlığını ise önceki anayasayı hazırlayan komitede de yer alan hukukçu Ahmed Kuzbari yürütüyor.