Suriye'deki Olaylar "Deveci Armudu"nun Ihracatını Vurdu

HALUK YÜKSEL - Lezzeti, dayanıklılığı, kiloyu bulan ağırlığı ile ünlü olan ve adı Bursa ile anılan deveci armudunun hasadına başlandı. Suriye'deki olaylar yüzünden Ortadoğu ülkelerine ihracatı durma noktasına gelen deveci armudunda, hasat sezonunun başı olmasına rağmen dalındaki ürün fiyatları dibe vurdu. Kuzeyinde Katırlı Dağları, güneyinde ise Uludağ'ın uzandığı Bursa Ovası'nın özel iklim ve coğrafi koşullarında yetiştirilen deveci armudunda kalite ve rekolte yüksek ancak fiyatlar üreticiyi üzdü. Dalında 1 liradan tüccara satılan armudun fiyatı, pazarda 2-3, marketlerde ise 3-5 liraya ulaşırken, üreticiler maliyetin 1,20 lirayı bulduğunu, para kazanabilmek için fiyatların 1,60-1,70 liranın altına düşmemesi gerektiğini söylüyor. Gürsu Ziraat Odası Başkanı Kamil Dönmez, AA muhabirine yaptığı açıklamada, deveci armudunda bu yıl 60 bin ton rekolte beklediklerini, bunun 45-50 bin tonunu Gürsu ve bağlı köylerinin karşıladığını belirtti. Dönmez, iklim koşulları nedeniyle bu sene bütün meyvelerde hasadın 10-15 gün erken başladığını, şeftali, siyah incir ve kirazda da aynı durumun yaşandığını hatırlatarak, "Normalde bizim hasada başlamamız 5 Ekim gibi olmalıydı, ama eylülün 20'sinden sonra bazı bahçelerde başladı. Genel olarak hasat, 10 gün kadar erken başladı" dedi. - "İhracat yok denecek kadar az" İhracatın son derece az olması yüzünden, fiyatların beklentilerin çok altında gerçekleştiğini, tüccarın da çiftçinin de ürünün ne olacağını bilmediğini dile getiren Dönmez, şunları kaydetti: "Suriye krizinden dolayı bütün meyvelerimizde, Ortadoğu'ya giden ihracatta bir sıkıntı yaşadık. İki yıldan beri bunu yaşıyoruz ve bunun da iç piyasaya yansıması kötü yönde oluyor. Şu anda görüştüğümüz her çiftçi arkadaşımız kara kara düşünüyor. İhracat, şu anda diyebilirim ki yok denecek kadar az. İki sene önce günde 10 tır armut gönderdiğimiz Ortadoğu ülkelerine şu anda belki ayda 2 tır armut gidiyor. Yani yok denecek kadar az. Hükümetimizin, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının bu sorunun çözümü için Türk cumhuriyetleriyle komşularımızla bir pazar yaratması gerekiyor. Bizim üretimden ve kaliteden sıkıntımız yok. Santa Maria armudunu ve deveci armudunu bazen Avrupa ülkelerine götürdüğümüz zaman, 'Bu armudu nerede yetiştirdiniz?' diyorlar. Kaliteden ve üretimden yana sıkıntımız yok, ama girdi maliyetleri bizim en çok belimizi büken olay." - "Kilo maliyeti 1,20 lira" Dönmez, dalında 1 lira civarındaki fiyatlardan tüccara satılan deveci armudunun, yüksek girdiler yüzünden maliyetinin 1,20 lirayı bulduğunu belirterek, çiftçinin para kazanabilmesi için fiyatların 1,60-1,70 liranın altına düşmemesi gerektiğini söyledi. Üreticinin tek çıkar yolunun çiftçilerin örgütlenmesi, üretici birliklerinin aktif hale gelmesi, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının müdahale alımlarında bulunmasından geçtiğini anlatan Dönmez, "Bu deveci armuduna biz burada '1 lira' diyoruz, dün ben bir pazara gittim 3,5 liraydı. Büyük markatlerde 5 lira bu armut. Yani tüketici 5 liraya yiyor, üretici 1 liraya satıyor, yine büyük bir dengesizlik" diye konuştu. - Kalıntı iddiaları Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği ülkelerine armut ihracatının yapılmadığını, bunun geçmişteki kalıntı iddialarından kaynaklandığını söyledi. Avrupa'da bir ülkede geçmişte gündeme gelen, armuttaki kalıntı iddialarını temizlemekte hala güçlük çektiklerini vurgulayan Çalı, bozulan imajı düzeltmenin son derece zor olduğunu dile getirdi. Çalı, imajı düzeltmek için 2011 yılını "armut yılı" ilan ettiklerini hatırlatarak, "Bu çerçevede armutta büyük çalışmalar yaptık. Ama bir çürük elma, tonlarca elmayı bozuyor. Bu yüzden 'Bursa siyah incirini koruyalım' diyorum. İddialar çıktı, armut ihraç edebiliyor musun? Hayır. Bizim gıda güvenliği ve kalite ile yeni pazarlar üzerinde durmamızın sebebi, budur" diye konuştu. Salih Çalı, ayrıca AB tarafından domatese konulan yüzde 10 analiz şartının 25 Eylül itibarıyla kaldırıldığını, biberde ise bunun devam ettiğini sözlerine ekledi.