İSTANBUL (İHA) - Bahçeler, hayatımızın renkleridir. Su ise, bahçe tasarımının en hareketli ve heyecan verici öğesi... Hareket, ışık, ses ve sürekli değişen yansımalarla tasarlayacağınız bir su bahçesiyle, yaşam alanınızda bir cennet köşesi oluşturmak istemez misiniz? İsterseniz büyük bir havuz, isterseniz mütevazı bir avlu fıskiyesi, su bitkileri ve renk renk balıklar... Bu güzelliği tahayyül ederken, her an elinizin altında bulunacak bir rehber mi arıyorsunuz? Yapı Endüstri Merkezi Yayınları tarafından çıkarılan Yvonne Rees ve Peter Way'in kaleme aldığı Su Bahçeleri Tasarım Kitabı tam size göre.
"Bahçenizde doğal bir ortam yaratmak için bitkiler, tasarımlar, planlamalar ve bakım teknikleri" olarak açıklaması yapılan Su Bahçeleri Tasarım Kitabı'nda, 15 tematik bahçe projesi tanıtılırken, tasarımı oluşturan öğeler tek tek ele alınıp titizlikle inceleniyor. Yazarlar, her tür arazi koşuluna ve bütçeye uyabilecek çok sayıda su bahçesi seçeneği sunuyor. Kitabın sonunda, her düzeydeki bahçe meraklısı için hazırlanmış malzeme, bakım, balık seçimi ve yetiştirilmesi gibi konularda geniş çaplı temel bilgilerle birlikte, kapsamlı bir bitki rehberi de yer alıyor. Su Bahçeleri Tasarım Kitabı'na birbirinden güzel fotoğraflar da eşlik ediyor.
Günümüz bahçeleri, evlerimizin iç mekan tarzlarının uzantılarıdır ve bir su öğesi olmaksızın tamamlanmış sayılmazlar. Küçücük bir su yapısı bile herhangi bir bahçeye ya da avluya ışık, hareket, hayat katar. Su aynı zamanda, yoğun işçilik gerektiren bordürleri ve geniş alanlar boyunca yayılan çimenleri bir kenara iten, her bahçe tasarımcısı ya da peyzaj mimarının repertuarında bulunan en temel malzeme olarak da değerlendirilmelidir. Mesela arka bahçenize, büyük kayalarla oluşturabileceğiniz bir şelaleyle doğadan bir görünüm kazandırabilirsiniz. Renkli iskelelerle çevrelenmiş büyük havuzlar, küçücük bir arka bahçenin bile çehresini değiştirebilecek özellikler taşır. Bahçenin donuk bir köşesi ise, köpüren sular ve egzotik yapraklı bitkilerle devinim kazanabilir. Dilerseniz geniş bir parsel, köprüler ve adım taşlarıyla aşılan kanallar veya su yolları aracılığıyla hem yeni hem de daha ilginç alanlara bölünebilir. Su, içinde yer aldığı alanın boyut ve biçiminin gerçeğinden farklı olarak algılanmasını da sağlayan mükemmel bir elemandır.
Elektrikli bir pompa yardımıyla şelaleler, dereler ve benzeri etkileyici düzenlemeler elde edilebilir. Fıskiyeler, bir ağızdan fışkıran sular, heykeller ve benzeri dekoratif elemanlarla yeni fikirler geliştirilebilir. Damla damla akan veya kaskatlar boyunca yol alan suyun, kendisi görülmeden sadece sesi bile son derece çekicidir. İçinde suyun köpürdüğü bir fıçı veya sabit olmayan bir fıskiye, herhangi bir arka bahçe, avlu, balkon ya da çatı bahçesine sevimlilik katacak, üstelik size, taşındığınız zaman yanınızda götürebilme avantajını da sunacaktır. Kayalarla çevrilmiş bir şelale ya da paslanmaz çelikle desteklenmiş kaskatlar, geniş bir bahçeye yükseklik kazandırarak dramatik etki doğuracaktır. Ön bahçeleri de unutmamak mühim bir husustur. Biraz pırıltı ve sıçrayan birkaç damla suyla, eviniz için zarif bir karşılama noktası oluşturabilirsiniz. Üstelik hemen hemen hiç yer kaplamayacaktır. Unutmayın; en küçük bir su elemanı bile bahçe tasarımında sihirli bir tesir oluşturur. Sözgelimi, tercih ettiğiniz elemanı en fazla etki yaratacağı yere yerleştirin ve bir fıskiye ya da şelaleyle hareketlendirin; farkı göreceksiniz.
SU BAHÇESİNİ NASIL OLUŞTURACAKSINIZ? Su bahçeleri, insanlarda olumlu, sakinleştirici ruh halleri oluşturma özelliğine de sahiptir. Suyun yanı başında rahatlayabileceğiniz bir bahçe, yorucu bir günün ardından dinlenebileceğiniz Cennet parçası olabilir. Bahçenizin güzelliğini lehinize çevirmenizin, yani bahçenizden doğru şekilde faydalanmanızın ve profesyonel bahçe tasarımcılarının yarattığı şaşkınlık verici görsel tesirleri sağlamanın usulüne gelince.. Başarılı bir su bahçesi elde etmek için, planlamaya zaman ayırmak ve doğru su elemanını seçebilmek temel şarttır. Küçük bir alanda bile tasarım yaparken büyük düşünmek gerekir. Bir su elemanının bir kez yerleştirildikten sonra sökümü zor olacağından, boyutu konusunda cimrilik yapmayın. Bahçenin tarzının ise, tasarımınızın öteki bölümlerini doğrudan etkileyeceği için büyük önem taşıdığını unutmayın.
Mimarinin mutlak egemenliğinde, tamamıyla biçimsel bir görünüm mü istiyorsunuz? Doğru bitkilerle tamamlanmış bir su elemanı, Akdeniz duyarlılığı veya doğuya has bir sakinlik hissi yaratabilir ya da ormanın dramatik etkisini bahçenize taşıyabilir. Hedefinize baştan karar vermeniz işinizi kolaylaştırır. Yapım aşamasına geçmeden önce, su öğesinin ağaçlar ve öteki elemanlara olan yatkınlığı, bakım için erişilebilirliği, elektriğin güvenli bir şekilde tesisi, su düzeyi, ışık, gölge gibi dikkat gerektiren bazı noktalar bulunmaktadır. Seçtiğiniz su elemanına ait teknik detayları, özellikle uzmanlık konunuz olmayan yeni bir uğraş söz konusuysa, daima kontrol etmeniz ve gerekli durumlarda nitelikli bir elektrikçiyle çalışmanız gerekir. Su elemanları, bahçenizin öteki bölümlerinden farklıdır. Su bahçenizi oluştururken yalnızca bir peyzajcı değil, aynı zamanda inşaatçı, teknisyen ve belki de balık yetiştiricisi olmak zorundasınız. Özellikle küçük çocuklarınız varsa, güvenlik büyük önem taşır. Bütün ayrıntıları düşündüğünüz ve önlemleri aldığınız takdirde, kendinizi heyecan verici, rahatlatıcı ve bakımı kolay bir su bahçesiyle ödüllendirmiş olursunuz.
Titiz bir planlama ve ön hazırlık, doğru donanım ve teknikler, başarılı bir neticeye varabilmenin anahtarları gibidir. Dikkate almanız gereken bir dizi unsurun ilki ve en mühimi, su yapısının boyutu ve yerleştirme pozisyonudur. Sözgelimi bir havuzun, suyunun yeşillenmemesi için, bir parça gölgeyi içeren, çoğunlukla güneşli ve açık bir alana gereksinimi vardır. Yaprakların suya dökülmemesi için de, havuzun çok yakınında geniş yapraklı ağaçlara yer verilmemelidir. Havuzunuzu bahçe sınırlarınızın çok yakınına kazmayın ve alandan geçen drenaj borularının, kabloların yerlerini belirleyin. Ayrıca, doğal bir görünüm elde etmek için, havuzu bahçede var olan öteki elemanlarla ilişkilendirin. Tarz, boyut ve konumuna karar verdikten sonra, kumla veya ahşap kazık ve iple yerlerini işaretleyin.
BAHÇENİN RENGİ SU BİTKİLERİ, NEŞESİ İSE BALIKLARDIR Suyu bahçenizin değerli bir parçası yapan yalnızca tasarım ve dekoratif avantajları değildir. Gölet ya da küçük dereler, nemli ortamlarda veya suda yetişen çeşitli hoş bitkiler yetiştirmenize de olanak sağlar. Bataklık bitkileri, nemli ve suya doymuş toprakları tercih eden türler, alanda güçlü bir görsel etki yaratan egzotik, büyük, bütünlüklü bir form oluşturan yapraklara sahiptirler. Bahçenizdeki küçük bir su birikintisi sayesinde, çok güzel yaprak ve çiçekler açan süsen, zambak, saz gibi bitkiler elde edebilmenizin birçok usulü mevcuttur. Su kenarı bitkileri ve sucul bitkiler, dere, havuz ve bataklıkların zengin, nemli topraklarında iyi gelişirler. Zararlılara ve hastalıklara yatkınlıkları olmadığından, az bir bakımla iyi ürün verirler. Genç köklü sürgünleriyle hızlı büyüyen ve ekildikleri ilk mevsimin sonunda etkileyici bir görünüm ortaya koyan sucul bitkiler, büyüme mevsiminin sonunda budanmaya hazır olurlar. Sizin işiniz de yalnızca onları kesip budamak olur. Bambular ise bir kez yerlerine alışmalarının ardından son derece az bir bakım gerektirseler dahi, genç sürgünlerini, su bahçenizle birlikte hayatınıza gireceğinden şüphe etmemeniz gereken hoş bir detay olan sevimli hayvanlardan, mesela tavşanlardan ve sincaplardan korumanız gerekir.
Bir su bahçesinde kullanılmaya uygun çok geniş çeşitlilikte, gösterişli bitkiler vardır. Bazıları tamamıyla su içindeki köklerinden büyürler veya su kıyısında nemli; ama iyi akaçlanmış topraklara ekilebilirler. Yörenizdeki bir fidanlıktan çeşitli bitki türleri elde etmeniz mümkündür. Satıcılar, seçiminiz ve bitkilerin yetiştirilmesine ilişkin önerilerde bulunacaklardır. Sucul bitkiler konusunda uzmanlaşmış bir merkezde ise daha iyi bir seçki bulabilirsiniz. Sucul bitkileri satın alırken, havuzunuzun yüzeyinin istenmeyen zararlılar ve hastalıklarla tanışmaması için, doğadan yasadışı yollarla sökülüp satılanları değil, fidanlıklarda özel olarak yetiştirilen sertifikalı bitkileri almaya özen gösterin.
İnsanların bahçelerine havuz yapmalarının en önemli sebeplerinden biri de balıklardır. Bu durumda havuzun boyutu ve tasarımı, bir bahçe yapısı olduğu kadar bir yaşam çevresine dönüşeceği hakikatinden de etkilenecektir. Bahçede yetiştirilen balıklar, her zaman evcil hayvan statüsünde değerlendirilmezler. Onlar, havuzun bir bölümüne değer katmasını beklediğimiz hareket ve parıltı kaynaklarıdırlar ve hiç şüphesiz, balık yetiştirmek son derece zevklidir.
BAHÇENİZİN SİZDEN BAŞKA SAKİNLERİ DE OLACAKTIR Gölet, havuz ya da avluya yerleştirilmiş bir fıçı, size balık besleme olanağı da verir. Böylece su düzenlemenize renk ve hareket eklemenin yanı sıra balıkların tembel salınışlarını zevkle izler, elinizden yem almak için kıyıya yanaşmalarındaki evcil tavırlarından keyif alırsınız. Balıklara yönelik ilginizi Japon balıklarına kadar genişletirseniz, kendinizi yeni ve ilgi çekici bir hobinin içinde bulabilirsiniz.
Ayrıca, balıklar dışında gözlemlenebilecek başka gölet sakinleri de olacaktır. En küçük gölet dahi, yaban yaşamını bir mıknatıs gibi çeken özelliklere sahiptir ve bahçeniz şaşırtıcı bir hızla, üstelik hiçbir çaba harcamanıza gerek kalmaksızın çok çeşitli tür ve sayıda kuşların, kurbağaların da evi haline gelecektir. Yüzen büyük yaprakları ve mumsu egzotik çiçekleriyle su nilüferleri ise, sürekli geliştirilen türleriyle geniş bir renk ve boyut çeşitliliğine sahiptir. Nilüferleri havuzunuzun boyutuna ve tarzına göre dikkatlice seçmelisiniz; çünkü dikim derinlikleri de ve huyları da çok çeşitlidir. Bazı su nilüferleri hızlı büyürler ve yayılıp havuzunuzu teslim alabilirler. Küçük su elemanları için minyatür varyeteleri bulunduğunu unutmayınız. Nilüferlerin renk dizisi ise beyazdan neredeyse siyaha kadar uzanır. Eğer ev içinde bir havuza sahipseniz veya ılıman iklimde yaşıyorsanız, gece koku veren narin türlerden de seçim yapabilirsiniz.
İlkbahar, su nilüferlerinin dikilmesi için en uygun zamandır; çünkü bitki, kış uykusuna geçmeden önce gelişimini tamamlama şansını veren büyüme mevsimine girecektir. Yeterince olgunlaşmış bir örnek ilk mevsiminde çiçeklenebilir; ancak büyük ihtimalle çiçekler gelecek yıllardakilere oranla daha soluk ve küçük olacaktır.