MESUT VAROL - Van'da Urartu Kralı II. Sardur tarafından inşa edilen, tahıl, yağ ve şarapların muhafaza edildiği 2 bin 800 yıllık pithosların (küp) bulunduğu Çavuştepe Kalesi'nin yıkılan duvarları yeniden ayağa kaldırılıyor.
Gürpınar ilçesinde bulunan ve Urartu Krallığı'nın en parlak döneminde Kral II. Sardur tarafından inşa edilen Çavuştepe Kalesi'ndeki restorasyon ve kazı çalışmaları sürüyor.
Urartular'dan günümüze kadar sağlam kalan surları, su sarnıçları, kanalizasyon sistemi, tapınakları ve saray yapıları ile turistlerin ziyaret ettiği mekanların başında gelen kalenin, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu başkanlığında yürütülen çalışmalarla eski görkemine kavuşturulması hedefleniyor.
Tahıl, yağ ve şarapların muhafaza edildiği, 2 bin 800 yıllık pithosların bulunduğu ve zamanla yıkılan kalenin kuzeyindeki duvarlar, ihtişamına uygun şekilde inşa ediliyor.
Pithosların bulunduğu depo alanının da tamamen koruma altına alındığı kalenin, çalışmaların ardından turizme kazandırılması amaçlanıyor.
- "Kuzey duvarını ayağa kaldırmak istiyoruz"
Prof. Dr. Çavuşoğlu, AA muhabirine, bu yıl kalede üç depo alanının bulunduğu kuzey bölümünde restorasyon ve konservasyon çalışması yürüttüklerini söyledi.
Toprağı yeniden işleyerek oluşturdukları kerpiçleri kullanarak Urartular'ın yaptığı ancak süreç içerisinde yıkılan duvarları orijinaline uygun şekilde yeniden ayağa kaldırdıklarını anlatan Çavuşoğlu,"Özellikle bir ve iki numaralı depo binalarının içerisinde 120 pithos yer alıyor. Bu depolama küpleri bir buçuk metre gövde genişliğinde ve yüksekliği de iki metre. Yani bir tona yakın bir sıvı almış oluyor. Bu alanda bulunan küplerin içerisinde buğday, şarap, susam yağı, arpa, mercimek ve üzüm gibi çeşitli tahıllar depolanmış. Bu depo alanının kuzey duvarını tamamen ayağa kaldırmak istiyoruz." ifadesini kullandı.
Çavuşoğlu, önceki yıllarda yapılan kazılarda kalenin bütün sur duvarlarının açığa çıkarıldığını belirterek, şunları kaydetti:
"II. Rusa, Urartular'ın en güçlü kralı. Burası da Urartular'ın en güçlü kralının yaşadığı kaledir. Kaleyi kurarken de yaklaşık 25 kilometre mesafedeki Edremit'te taş ocaklarından traverten taşlar, yine 10 kilometre mesafeden kum taşları getirilmiş. Bu da yetmiyor bazalt ve andezit taşlarını buraya getirmişler. Burayı inşa ederken de ana hedefi kaleyi çok sağlam bir şekilde yapmaktır. Kale surları ve tapınak mimarisi 2 bin 800 yıl önce kurulmasına rağmen ve yaklaşık her yüzyılda büyük bir deprem geçirmesine rağmen temel taşlarında bir santimetre oynama bile yok."
- "Turizmin hizmetine sunacağız"
"Kale terk edildikten sonra özelikle üst kısımlardaki kerpiçler maalesef erimiş. Biz de o erimiş olan kerpiçleri yeniden ayağa kaldırıp ilk yapıldığı şekliyle halkımızın, turizmin hizmetine sunacağız." diyen Çavuşoğlu, çalışmalar kapsamında depo binalarını da yeniden inşa edeceklerini bildirdi.
Kalede bulunan İrmuşini Tapınağı'nı daha görkemli hale getirmeyi planladıklarını aktaran Çavuşoğlu, "Burası hem tarihi İpekyolu üzerinde hem de Urartu Kırallığı'nın tahıl deposu konumundadır. Tahıl deposu olmasının nedeni, arkasında verimli bir Gürpınar Ovası var. Son zamanlara kadar aktif olan ve buğday ile arpayı un haline getirmek için kullanılan 40 değirmenler, bu bölgededir" diye konuştu.
Kalenin duvarının bitirilmesinin ardından her yıl saman ve harç karışımıyla yeniden sıvayacaklarını ifade eden Çavuşoğlu, kazı ve restorasyon için destek sunan Kültür ve Turizm Bakanlığı, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Müze Müdürlüğü ile Gürpınar Belediyesi'ne teşekkür etti.