Eskiden romantik romantik sevgilinin sokağını gözlemek vardı...
Diyor büyüklerimiz...
Eskiden insanlar hoşlandıkları kişilerin, unutamadıkları eski sevgililerinin, hattâ hayran oldukları sanatçıların ev kapılarını, sokaklarını gözlerler, ondan bu şekilde haberdar kalmaya çalışırlarmış. Tabii bizim jenerasyondan 10 kişiye sorsanız, bu davranışı ‘romantik’ olarak nitelendiren 2 kişi bile bulabileceğinizi sanmıyoruz; çünkü bizce bu davranış ürkütücü, bazen polis çağırtacak kadar korkutucu, kesin olarak da hiç de sağlıklı değil!
Peki bizim jenerasyonun favori takıntısı ne kadar sağlıklı?
Hoşlandığımız kişileri önce Instagram’dan takip ediyoruz: Nerelere, kiminle gitmiş o şekilde öğreniyoruz. ‘Kiminle’ demişken, o insan hakkında da bilgi sahibi olmamız gerek tabii, onun profiline de ‘şöyle bir’ göz atıyoruz...
Unutamadığımız eski sevgilimizi ise genelde Facebook’tan takip ediyoruz; çünkü ayrıldığımız an Instagram ve Twitter’dan takibi bıraktık, onunla ilgili anlık paylaşımlar bizi üzüyor. Ama Facebook’ta arkadaşlıktan çıkarmak birkaç yıl öncesinde kaldı, artık günde 6-7 defa bir şeyler postlamadığı için; ara ara onun Facebook sayfasına girmek ‘takıntılı takipçi’liğimizi yeterince besleyebiliyor.
Sevdiğimiz sanatçıların tüm sosyal medya hesapları gözlerimizin önünde, zaten artık sanatçı&sanatsever ilişkisi de bu yöne kaymış durumda. Ama sanatçı yanlışlıkla Instagram’da o an bulunduğu yeri mi etiketledi? Daha da kötüsü, Snapchat’te paylaştığı yer tanıdık mı geldi? Daha daha da kötüsü; bir şekilde onun Swarm kullanıcı adını mı bulduk? İşte o anda takıntımız şöyle güzelce kaşınmış oluyor, rahatsız edici hareketlere girişiyoruz.
İstatistikler gösteriyor ki;
Şey, bizce biraz yanlış, daha doğrusu eksik gösteriyorlar. Bunun sebebi de polis kayıtlarına geçmiş takipçiliğin, yani kriminal kayıtların istatistiklere yansıyor oluşu.
Ciddi seviyede tehlikeli bu sapıklık ile kadınların ortalama %14’ü hayatlarında en az bir defa karşılaşıyorlar. Bu oran erkeklerde %6. Bu sapıklıkların 2016 itibariyle %25’ini online sapıklıklar oluşturuyor; bu sapkın stalker’lığı yapanların %75’i de (şaşırmadık) erkek. Tabii bu oranların yalnızca polis kayıtlarına yansıyacak seviyede tehlikeli stalker’lıkları kapsadığını hatırlatalım. Yoksa sadece yakın çevremize baktığımızda bile bu oranın çok çok daha yüksek olduğunu görebiliriz.
Günümüzde bu sapkın davranışın psikolojik tarafı da değişti; artık stalker olmak için artık klinik seviyede psikopat olmanız da gerekmiyor. Asosyallik, aşırı duygusallık, narsisizm gibi özelliklerden birer tutam karakterinizde bulunduruyorsanız, stalker olmanız an meselesi.
Gelelim stalker’ların tiplerine… Kriminoloji bilim dalında emeritus profesörlüğe ulaşmış Dr. Ronald M. Holmes’un yaptığı kategorizasyon, geçtiğimiz günlerde Psychology Today’ın ana başlıklarından biriydi. Elbette bu tanımlamalar kriminal ölçüleri kapsıyor, bu yüzden bu tanımlamalarda kendinizi bulabilmeniz için, azıcık masumlaştırmanız gerekecek :)
1. Evcil stalker
Bu noktada evcil, eski bir eş veya sevgilinin stalk’lanmasını ifade eden bir kelime. Sakinliği, uysallığı katiyen temsil etmiyor. Yanlış anlaşılmasın.
Bu kategori TABİİ Kİ en sık karşılaşılan kategori. Takıntılı hale gelen eski partnerin iş yerinden evine kadar her yerde takip edilmesi anlamına geliyor, ve bazen olayla hiçbir ilgisi olmayan üçüncü kişileri (tırnak içinde diyelim ki, "ortak tanıdıkları") riske sokabiliyor.
Akıllı telefonlarımız sayesinde bu kategoriye hepimiz dahiliz. Dr. Ronald Holmes’a tüm Y Jenerasyonu olarak selamımızı söyleyelim.
2. Şehvet stalker’ı
Bu kategoriye hepimiz dahil olmasak da, Tinder’da görüp beğendiğimiz insanların bütün sosyal medya hesaplarını bir gecede bulup takibe başlayanlarımız dahiliz :/
Şehvet stalker’lığı tanımı kurbandan kurbana atlayan, şehvet duygusunu doyurmak için bu davranışı gerçekleştirenleri sınıflandırmak için kullanılıyor. Birçok seri tecavüzcü ve katil de mevzuya şehvet stalker’lığı ile başlamış. Örnek mi? Ted Bundy :/
3. Reddedilmiş stalker
Kendimizi bu konuma ilköğretim okulundayken, kafayı çok taktıysak bile en fazla lisedeyken bu duruma düşürüyorduk. Yaş büyüdükçe toparlıyor tabii insan.
Reddedilmiş stalker’lar iş arkadaşı, okul arkadaşı, komşusu gibi tanıdıkları ile duygusal ilişki yaşamak isteyen, ama karşı taraf tarafından geri çevrilenler insanlardan oluşuyor. Reddedilmiş stalker’lık sandığınızdan daha tehlikeli noktalara ulaşabiliyor; bu saplantıya sahip olanların delüsyonal erotomani hastalığına yakalanmaları çok sık gerçekleşiyor.
Peki delüsyonal erotomani nedir? Psikolog değiliz ama, araştırdığımız ve okuduğumuz kadarıyla bu psikolojik hastalık, karşı tarafın kendisine deliler gibi aşık olduğu sanrısına kapılınması şeklinde açıklanıyor...
4. Ünlü stalker’ı
Instagram sağolsun; sadece bizim jenerasyonumuz değil; anamız babamız da artık bu işin içinde. Ünlü stalker’ları, isminden de anlaşılıyor tabii, ünlüleri stalk’luyorlar. Bu alışkanlık tehlikeli boyutlara ulaştığında, John Lennon’ı öldüren Mark David Chapman’a dönüşebiliyorsunuz.
Hem dördüncü, hem de üçüncü tanımlamayı bir araya getirmeyi başarmış suçlular da var tabii; aktris Jodie Foster’ı etkilemek için ABD Başkanı Ronald Reagan’a suikast düzenleyen John Warnock Hinckley Jr. gibi... Sıkıntı büyük.
5. Politik stalker
Diğerleri gene espri konusu olabiliyor da, umarım hiçbirimiz bu tanıma girmiyoruzdur.
Politik stalker’ların saplantısı politik düşüncelerden kaynaklanıyor. Karşı tarafın politik düşüncesi paylaşılıyorsa hayranlık, karşıt politik görüşe sahip biri stalk’lanıyorsa da nefret hissi bu kategoride tehlikeli bir hal alıyor. Siyasi suikastlerin bir çoğunu politik stalker’lar işliyor.
6. Katil stalker
Bir kiralık katilin, kurbanını öldürmeden önce takibine alması da bu kategoride.
Peki siz hangi kategoridesiniz? Aman ha, şeytan doldurur!
Kaynak: Psychologytoday.com