Kilo sadece görünüşü değil sağlığı da oldukça etkiliyor. Fazla kilolar kalp krizi, felç, kanser, diyabet, kolesterol gibi hastalıklara yol açıyor. Bu sebeple bilinçli bir şekilde ideal kiloya ulaşmak gerekiyor. Metabolizmanın hızlı çalışması daha kolay kilo vermenizi sağlıyor. Uzm. Diyetisyen ve Uzm. Klinik Psikolog. Merve Öz, kilo kontrolü için kilit bir rol oynayan metabolizma hızını artırmaya yönelik önerilerde bulundu.
Kilo vermeyi sağlamak için alınan kaloriyi azaltıp harcanan kaloriyi artırmak gerektiğini söyleyen Uzm. Diyetisyen ve Uzm. Klinik Psikolog Merve Öz, kaloriyi azaltmada fiziksel aktivite ve metabolizma hızının önemli olduğunu hatırlattı. Metabolizma hızının hem alınan kalorinin yakılmasına hem de vücutta yağ olarak depolanmasına neden olduğu için kilo verme ve kilo kontrolünde oldukça kritik bir noktada bulunduğunu söyleyen Dyt. Merve Öz, yaş ve cinsiyet gibi faktörlerin yanı sıra beslenme, uyku düzeni, su tüketimi, fiziksel aktivite, metabolik hastalıklar, stres gibi birçok faktörün metabolizma hızını etkilediğine işaret etti.
Stresli durumlarda vücudun “savaş ya da kaç” moduna geçtiğini söyleyen Uzm. Dyt. Merve Öz, sözlerine şöyle devam etti:
“Akut stres yanıtı, olarak da bilinen bu fizyolojik mekanizma, vücutta algılanan bir tehdide yanıt vermesi gerektiğini söyler. Vücut, adrenalin ve kortizol gibi hormonlar salgılayarak kendini hazırlar. Bu hormonların salgılanması ile birlikte vücut güçlü aktivitelere hazırlanır ve bu durum beslenmenin baskılanmasına neden olabilir.” Kilo kontrolünü sağlama ve sağlıklı kilo vermede metabolizmayı hızlandıracak yöntemlerle ilgili Dyt. Merve Öz, önemli bilgiler aktardı.
Metabolizmayı hızlandıracak konuların başında doğru beslenmenin geldiğini söyleyen Uzm. Dyt. Merve Öz, “Uzun süre aç kalmak, gece atıştırma yapmak, hızlı ve aşırı yemek yemek gibi yanlış beslenme alışkanlıkları metabolizmayı negatif yönde etkiler. Dolayısıyla kilo vereceğim diye gün boyu yemek yememek kilo vermeye yardımcı olmanın yanında kilo almaya neden olur. Bunun tersi olarak da yeterli karbonhidrat, protein ve yağ alınan beslenme düzenleri metabolizmanın düzenli çalışmasında etkili olur” diye konuştu.
Çok güçlü bir antioksidan olan yeşil çayın metabolizmayı da hızlandırma özelliği olduğunu söyleyen Dyt. Merve Öz, konuyla ilgili şu bilgileri verdi:
“60 obez bireyle Tayland’da yeşil çay ekstresi alan grup ile almayan grup karşılaştırılarak yapılan bir çalışmada; yeşil çayın enerji yakımını ve yağ oksidasyonunu artırarak vücut ağırlığını azalttığı tespit edilmiştir. Erkek katılımcıların 8 hafta incelenmesi ile yapılan bir başka çalışmada ise yeşil çayın içenlerin hem egzersiz hem de dinlenme sırasında yağ yakımını artırdığı belirlenmiştir.”
Yeterli ve kaliteli uykunun metabolizma hızını artırmada da son derece önemli bir noktada durduğunu söyleyen Dyt. Merve Öz, hem yetersiz uykunun hem de fazla uykunun bu dengeye etki edebileceğini söyledi. Yapılan birçok çalışmayla da bu durumun ortaya konduğunu söyleyen Dyt. Merve Öz, şu bilgileri verdi:
“Yapılan birkaç çalışmanın sonucunda yetersiz uyku uyuyan bireylerde daha yüksek obezite prevelansı bulunmuş. Bununla birlikte yetersiz uykunun glukoz metabolizması ve metabolizmayı düzenleyen hormonlar üzerinde önemli rol oynadığı da biliniyor. Yetersiz uykunun; leptin (tokluk) hormonu seviyesini düşürürken, ghrelin (açlık) hormonu seviyesini artırdığı yapılan çalışmalarda gösterilmiş. Ancak sadece yetersiz uyku değil aynı zamanda fazla uyku da vücudun metabolik dengesini bozma potansiyeline sahip olduğundan yeterli uyku metabolizma hızı için önem arz etmektedir.”
Vücudumuzun hayati fonksiyonlarının birçoğunda yer alan suyun yağ yakımında da gerekli bir unsur olduğunu söyleyen Uzm. Dyt. Merve Öz, “Eğer bir kişinin sağlıkla ilgili bir sorunu yoksa ve hekimi bu konuda uyarmadıysa, günlük kilo başına 30 mililitre su tüketilmelidir. Yani 60 kilo bir kişinin, 60 x 30 mililitre = 1800 mililitre su tüketmelidir” diye konuştu. Suyun metabolizma hızı üzerindeki etkisiyle ilgili olarak da Dyt. Merve Öz,“14 sağlıklı yetişkine 500 mililitre su içirilerek, suyun metabolizma hızına etkisinin ve yağ dokusu metabolizmasına etkisinin incelendiği bir çalışmada 500 mililitre su içmenin yüzde 30 oranında metabolizma hızını artırdığı bulunmuştur. Su içtikten sonraki 10 dakikalık süreçte artış görülmüş olup maksimum hıza 30-40 dakika aralığında ulaşılmıştır. Bu termojenik etkinin enerji tüketimini yaklaşık 100 kj artıracağı hesaplanmıştır ve çalışmanın sonucu olarak 2000 ml su içmenin enerji tüketimini 400 kj artıracağı öngörülmüştür.”dedi.
“Vücuttaki kas kütlesi arttıkça gereken enerji ve yapıtaşı ihtiyacı artacağından metabolizma hızı da artar” diye konuşan Uzm. Dyt. Merve Öz, “Ayrıca kas kütlesi fazla olan kişilerde hareket sırasında daha çok kas çalışacağından metabolizma hızı da fazla olur” dedi.