Türkiye ve Azerbaycan tarafından yapımı üç yıldır süren ve Azeri doğalgazını Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşıyacak Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) bugün açıldı. TANAP'ın açılış törenine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko da katılım sağladı. Açılışta konuşan Erdoğan, "Bugün bölgemiz ve ülkelerimiz için tarihi bir adım atıyoruz" dedi.
Yılda 16 milyar metreküp doğalgaz sevkiyat kapasitesine sahip olan 1,850 kilometre uzunluğundaki TANAP, Türkiye'nin doğalgaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 12'sini tek başına karşılayacak.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, TANAP açılışında önemli açıklamalarda bulundu. İşte Erdoğan'ın açıklamalarından satır başları:
'TARİHİ BİR ADIM ATIYORUZ'
Saygıdeğer devlet başkanları, kıymetli bakanlar, milletvekilleri, enerji camiasının saygın temsilcileri, değerli misafirler, hanımefendiler beyefendiler, sizleri en kalbi duygularımla, saygıyla selamlıyorum. Bugün bölgemiz ve ülkelerimiz için tarihi bir adım atıyoruz. Güney gaz koridorunun bel kemiği olan enerjinin ipek yolu olarak tanımladığımız TANAP’ın açılışını gerçekleştiriyoruz.
"TANAP İLE HAZAR GAZI İLK KEZ AVRUPA'YA ULAŞMIŞ OLUYOR"
TANAP aynı zamanda çok taraflı işbirliğinin de nişanesidir. Enerjiyi çatışma değil, işbirliği zemini olarak gören anlayışımız TANAP sayesinde bir kez daha ete kemiğe bürünmüştür. Bundan dolayı özellikle Aliyev kardeşime çok çok teşekkür ediyorum. TANAP ile Hazar gazı ilk kez Avrupa’ya ulaşmış oluyor.
Daha önce bu amaçla bir dizi dev projeyi hayata geçirmiştik. Bu yola Bakü-Tiflis-Ceyhan ham petrol boru hattının inşasıyla başladık. Asrın projesi olarak adlandırılan hat, daha sonraki çalışmaların da öncüsü oldu. İşbirliğimiz enerjiyle de sınırlı kalmadı. Son olarak ulaştırma alanında, Bakü-Tiflis-Kars demiryolu projesinin açılışını da değerli kardeşimle beraber gerçekleştirdik.
"ORTADOĞU VE AVRUPA'NIN EN UZUN DOĞALGAZ BORU HATTI"
Böylece Londra’dan Çin’e kesintisiz demiryolu bağlantısı kurmayı başardık. Enerji piyasalarında yaşanan değişime cevap veren TANAP, aynı zamanda önümüzdeki yıllarda devreye alacağımız yeni projelerin de öncüsüdür. 56 inçlik boru çapı ve 1850 km’lik uzunluğuyla TANAP, Türkiye Ortadoğu ve Avrupa’nın en uzun doğalgaz boru hattıdır.
'10 BİN KİŞİYE İSTİHDAM OLACAK'
10 bin kişiye doğrudan ve dolaylı istihdam oluşturduk. TANAP ile Türkiye, değer zincirinin her aşamasında rol oynayan kritik bir konuma geldi. Ülkemiz bölgesel enerji hatlarının merkezi olma vizyonuna bir adım daha yaklaştı.
UKRAYNA CUMHURBAŞKANI PETRO POROŞENKO: Bu çok önemli bir adımdır. Bu konuda bağımlılık artık sona ermektedir. Bu son 10 yılda net biçimde gördüğümüz bir gerçek Rusya Federasyonu tarafından sömürüldü. Putin’in baskı yapması için bir araç haline geldi. Tabi ki bunun ticari etkisinin yanı sıra aynı zamanda siyasi bir etkisi de var. Avrupa’nın da enerji güvenliği için önemli. Avrupa’nın rekabeti için önemli. Çünkü iki büyük liderin birleşmesiyle bu garanti edilmiş oldu.
AKINCI'DAN TANAP'A ÖVGÜ
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı: Sayın Aliyev’in konuşmasından sonra konuşmamın başında küçük bir değişiklik yapıyorum. Sayın Aliyev, Türkiye ve Azerbaycan’ın kardeşliğinden bahsetti. Ben de diyorum ki bir kardeşiniz daha var Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti. Bu kardeşiniz, Türkiye ve Azerbaycan’da bir acı olduğunda, burada yaşayan kardeşleriniz içinde hissederler. Sevinç olduğunda coşku duyarlar. Bu güzel olayın Türkiye, Azerbaycan ve tüm insanlığa hayırlı olmasını diliyorum. Hazar Denizi’ndeki kaynakların en uygun güzergahlardan taşınarak Türkiye’ye ve Avrupa pazarına nakledilmesi, bölgede ekonomik gelişmeye ve güven ortamının oluşmasına da katkı sağlayacak özelliktedir. Ortadoğu bölgesi enerji kaynakları yüzünden başı beladan kurtulmayan bölgelerin başında gelmektedir. Doğu Akdeniz’deki kaynakları işbirliği ve barış ortamına katkı yapacak şekilde değerlendirmek akıl işidir. Doğu Akdeniz’deki doğalgaz kaynaklarının birleştirilerek Avrupa’ya en ucuz, en kısa güzergah olan Türkiye üzerinden nakledilmesi geniş bir işbirliği ağı oluşturacak, bölge barışına ve istikrarına da katkıda bulunacaktır. TANAP’ı meydana getiren ekonomik işbirliği ruhuyla, politik ön görünün herkese ilham vermesi en büyük arzumuzdur.
SIRBİSTAN CUMHURBAŞKANI VUCIC: Sayın Erdoğan’ın bu çok önemli açılışa beni davet etmesinden dolayı teşekkür etmek istiyorum. Önemli bir stratejik bağlantı oluşmuş olacak. Bu konudaki tebriklerimi ileterek tebriklerime başlamak istiyorum. Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan, sayın Cumhurbaşkanı Aliyev, tüm katkı verenlere tebriklerimi iletmek istiyorum. Türkiye’de bir kez daha bulunmaktan memnuniyet duyuyorum. Doğalgaz boru hattının oluşturulmasıyla ilgili iki önemli hususu kutluyoruz. Güney doğu Avrupa’da büyük bir adım atmış oluyoruz. Aynı zamanda proje, Avrupa’nın bu kısmının enerji bağlantısını da garanti altına alacaktır.
ALİYEV: 21. ASRIN ENERJİ TARİHİNİ BİRLİKTE YAZIYORUZ
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, TANAP projesi ile ilgili açıklamalarda bulundu. Aliyev, "Kardeş Türkiye toprağından yeniden olmaktan memnuniyetimi ifade etmek isterim. Erdoğan’ın yorulmaz faaliyeti neticesinde Türkiye dünya çapında büyük güce çevrildi. Türkiye’nin gücü bizim gücümüzdür. Bizim gücümüz bizim birliğimizdir. Bugün TANAP’ın açılışı, Türkiye Azerbaycan kardeşliğinin tezahürüdür. TANAP, Türkiye Azerbaycan’ın zaferidir. Bugün biz 21’nci asrın enerji tarihini birlikte yazıyoruz. Bu tarih, istikrar tarihidir. Enerji projelerimiz bölgemize istikrar getiriyor. Bu projelerde iştirak eden bütün ülkeler, şirketler fayda görür. Halklar fayda görür. Bu hayata geçirdiğimiz birinci proje değil. 2006’ta Bakü Tiflis Ceyhan’ı, geçen Bakü Tiflis Kars demiryolunu açtık. Bütün bu açılış merasimlerinde aziz kardeşim Recep Tayyip Erdoğan ile katılmıştık. Bu tarihi günde de birlikteyiz. Azerbaycan gazının Avrupa kıtasına götürülmesi hakkında bir çok müzakereler, bir çok tedbirler alınmıştır. Ancak onların hiçbir neticesi olmamıştır. Bunun adını da biz birlikte koyduk TANAP. Anlaşmayı 2012’de İstanbul’da Recep Tayyip Erdoğan ve ben imzaladık. O gün imzalama merasiminde bugünü görme arzumuzu ifade ettik. Ve Allah bize bunu nasip etti. Bugün TANAP’ın açılışı, komşu ve diğer ülkeler için imkanlar yaratıyor" dedi.
ALBAYRAK: TANAP GÜÇLÜ LİDERLİK GÖSTERGESİDİR
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, TANAP açılışında açıklamalarda bulundu. Albayrak, "Türk Azeri kardeşliğinin yeni bir sembolü olan enerjinin ipek yolu projesi dediğimiz TANAP’ın açılış törenine hoş geldiniz. Bugün bölgemiz enerji tarihi açısından çok önemli bir gün. Türkiye Azerbaycan ve Gürcistan arasında kurulan işbirliği bugün küresel örnek bir işbirliğine dönüşüyor. TANAP güçlü liderlik göstergesidir. Türkiye ve Azerbaycan’ın izlediği aktif enerji politikalarının bir yansımasıdır. Yüz yılımızın en önemli projelerinden birinin açılışında bulunmaktayız. İki ülke arasındaki hakiki dostluğun geleceğe bırakacağı en büyük mirastır. Türkiye’nin de enerjideki anahtar ülke konumumuzu pekiştirecektir. Avrupa'nın enerji arz güvenliği Türkiye’den başlar tezimizin en önemli göstergesi olacaktır. TANAP başka ülkelerin de katılımıyla gelişmeye ve büyümeye açık bir proje olacaktır. Biz herkes için enerji diyoruz. İşbirliğinin artması için tüm gücümüzle çaba sarf ediyoruz. Bu alanda geleceğe uzanan enerji politikalarıyla her zaman muhataplarımıza güven veren bir partner olduk. Bu tarihi projede büyük emeği geçen, Azerbaycan eski enerji bakanımıza da bu vesileyle Allah’tan rahmet diliyorum. Geçmiş sayın bakanımız Taner Yıldız olmak üzere, iki ülkenin de bürokratlarına çok teşekkür ediyorum. Başta liderliğiyle, sayın Cumhurbaşkanımız ve Sayın Aliyev olmak üzere projede emeği geçen herkese minnet ve şükranlarımı sunuyorum" dedi.
Azeri yetkililerin daha önce Reuters'a verdikleri bilgiye göre hat 8 milyar dolara mal oldu. Proje başlangıcında maliyetin 11.8 milyar dolara kadar çıkacağı tahmin ediliyordu.
TANAP'ta Azerbaycan devlet enerji şirketi SOCAR'ın yüzde 51, Botaş'ın yüzde 30, BP'nin yüzde 12 ve SOCAR Türkiye'nin yüzde 7 payı bulunuyor.
20 İL 67 İLÇEDEN GEÇECEK
TANAP'la Azerbaycan'ın Hazar Denizi'ndeki Şah Deniz 2 doğalgaz sahası ve Hazar Denizi'nin güneyindeki diğer sahalarda üretilen doğalgaz öncelikle Türkiye'ye, ardından Avrupa'ya taşınmış olacak.
Türkiye-Gürcistan sınırında Ardahan'ın Posof ilçesi Türkgözü köyünden başlayacak olan TANAP 20 il ve 67 ilçeden geçecek.
8 MİLYAR DOLARA MAL OLDU
Azeri yetkililerin daha önce Reuters'a verdikleri bilgiye göre hat 8 milyar dolara mal oldu. Proje başlangıcında maliyetin 11.8 milyar dolara kadar çıkacağı tahmin ediliyordu.
TANAP'ta Azerbaycan devlet enerji şirketi SOCAR'ın yüzde 51, Botaş'ın yüzde 30, BP'nin yüzde 12 ve SOCAR Türkiye'nin yüzde 7 payı bulunuyor.
20 İL 67 İLÇEDEN GEÇECEK
TANAP'la Azerbaycan'ın Hazar Denizi'ndeki Şah Deniz 2 doğalgaz sahası ve Hazar Denizi'nin güneyindeki diğer sahalarda üretilen doğalgaz öncelikle Türkiye'ye, ardından Avrupa'ya taşınmış olacak.
Türkiye-Gürcistan sınırında Ardahan'ın Posof ilçesi Türkgözü köyünden başlayacak olan TANAP 20 il ve 67 ilçeden geçecek.
HANGİ İLLERDEN GEÇECEK?
Azerbaycan’ın Hazar Denizi’ndeki Şah Deniz 2 Gaz Sahası ve Hazar Denizi’nin güneyindeki diğer sahalarda üretilen doğalgazın öncelikle Türkiye’ye aktarılması planlanıyor. Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınacak doğalgaz hattı Türkiye-Gürcistan sınırında Ardahan Posof Türkgözü köyünden başlayacak TANAP; Ardahan, Kars, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Gümüşhane, Giresun, Sivas, Yozgat, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ ve Edirne olmak üzere 20 ilden geçecek. TANAP'ın son durağı ve Yunanistan sınırında bulunan Edirne’nin İpsala ilçesi olacak.
1,850 KİLOMETRE UZUNLUĞUNDA
Toplam uzunluğu 1,850 kilometre olan hat, Yunanistan sınırında Edirne'nin İpsala ilçesinde son bulacak ve bu noktadan Avrupa ülkelerine doğalgaz aktaracak doğalgaz boru hattına bağlanacak. TANAP Doğal Gaz Boru Hattı sistemi; 19 kilometresi Marmara Denizi geçişi olmak üzere toplam bin 850 kilometrelik ana hat ile Türkiye içerisindeki çıkış noktalarına olan bağlantı hatlarının işletmesinde kullanılmak üzere; 7 adet kompresör istasyonu, 4 adet ölçüm istasyonu, 11 adet pig istasyonu, 49 adet blok vana istasyonu ve Türkiye’deki ulusal doğal gaz şebekesini beslemek üzere 2 adet gaz çıkış istasyonu yer alacak.
YILLIK KAPASİTESİ 16 MİLYAR METREKÜP OLACAK
Yıllık toplam kapasitesi 16 milyar metreküp olacak TANAP, 6 milyar metreküp doğalgazı Türkiye'ye, 10 milyar metreküp doğalgazı ise Avrupa'ya taşıyacak. Şimdiye kadar projede 175 milyon kilometre yol kat edilirken, 131 bin adet 13 metre uzunluğunda boru kaynatıldı. Kullanılan boruların yüzde 80'i Türkiye'de 6 farklı firma tarafından projeye kazandırılırken, kalan yüzde 20'lik kısım Çin'den ithal edildi.