BRÜKSEL (AA) - ATA UFUK ŞEKER - Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) Genel Müdürü Saltuk Düzyol, TANAP'la Türkiye'ye ekim ayı sonu itibarıyla 3,08 milyar metreküp doğal gaz iletildiğini söyledi.
Düzyol, Brüksel'de düzenlenen Akdeniz Enerji Düzenleyicileri Birliği (MEDREG) yıllık forumunda AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Güney Gaz Koridoru'nun en önemli kısmı olan TANAP'ın işler durumda olduğunu belirten Düzyol, "Trans Adriyatik Boru Hattı (TAP) projesinin bir miktar daha zamana ihtiyacı olacağını söyleyebiliriz. Dolayısıyla Avrupa'ya ticari gaz akışı önümüzdeki yılın son çeyreğinde başlayabilecek gibi görünüyor. Şu anda Türkiye, üzerine düşen yükümlülükleri bu konudaki ortağı Azerbaycan'la birlikte yerine getirmiş durumda." diye konuştu.
- Azerbaycan da Avrupa'nın gaz tedarikçisi olacak
Düzyol, TANAP'ın doğusundan batısına kadar tamamının "gazlandırılmış" durumda olduğuna ve gerekli testlerin tamamlandığına dikkati çekerek, "İnşallah önümüzdeki yıl ticari gaz akışının başlamasıyla birlikte bu açılan yeni koridor üzerinden Azerbaycan'da Avrupa'nın yeni gaz tedarikçisi konumuna gelmiş olacak." değerlendirmesinde bulundu.
TANAP'la 16 aydır Türkiye'ye gaz akışının devam ettiğini vurgulayan Düzyol, "TANAP'la Türkiye'ye ekim ayı sonu itibarıyla 3,08 milyar metreküp doğal gaz ilettik." ifadesini kullandı.
Düzyol, TANAP'ta ilk yıl için 2 milyar metreküp, 2019 yılının haziran ayından 2020 yılının haziran ayı sonuna kadar 4 milyar metreküp doğal gaz taahhütleri olduğunu anımsatarak, "Türkiye, 2020 yılının haziran ayı sonundan itibaren yıllık 6 milyar metreküp doğal gaz almaya başlayacak. Akabinde TAP'ın hazır olmasıyla beraber 2022 veya en geç 2023 yılında tam kapasiteye ulaşarak 16 milyar metreküplük bir taşıma hacmine ulaşmış olacağız." dedi.
TANAP'ın Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu yüksek hacimlerdeki doğal gazı "otoban" gibi doğrudan tüketim merkezlerine taşıma imkanı sağlayacak bir proje olduğuna işaret eden Düzyol, TANAP'ın çok büyük bir kapasiteyle doğal gaz taşıma imkanı sağladığı için BOTAŞ'a arz esnekliği verdiğini anlattı.
Düzyol, TANAP'ın transit ülkelerle Rusya arasında yaşanabilecek olası sorunlardan kaynaklı doğal gaz kesintilerinin çözümünde ve aşılmasında önemli bir rol üstlenebileceğini belirterek, TANAP'ın BOTAŞ'ın ana iletim hattına yapması gereken ilave yatırım ihtiyacını da büyük ölçüde ortadan kaldırdığını söyledi.
- "En ucuz gaz"
Azerbaycan doğal gazının uygun fiyatlı olduğuna dikkati çeken Düzyol, "TANAP ile taşıdığımız gaz şu anda Türkiye'nin mevcut tedarikçi ülkelerden ithal ettiği en ucuz gaz. Bu anlamda BOTAŞ'ın ortalama alım maliyetlerinin düşürülmesi noktasında da Azeri gazının payının artması fevkalade önemli." diye konuştu.
Düzyol, Türkiye'nin yıllık yaklaşık 50 milyar metreküp civarında bir doğal gaz tüketimi olduğunu anımsattı.
Azerbaycan'la yapılan ilk doğal gaz anlaşmasının 6,6 milyar metreküplük bir miktarı kapsadığını hatırlatan Düzyol, TANAP'ın sağlayacağı 6 milyar metreküplük artışla gelecek yıldan başlayarak toplam 12,6 milyar metreküplük doğal gazının Türkiye'de tüketileceğini ifade etti.
-TANAP hakkında
TANAP'ta ilk adım, Türkiye-Azerbaycan arasında 24 Aralık 2011'de imzalanan mutabakat zaptı ile atıldı. Bu kapsamda Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) tarafından TANAP Doğalgaz İletim AŞ kuruldu. Şirket, TANAP'ın tasarımı, inşaatı ve işletilmesini tamamlamak üzere proje sahibi olarak yetkilendirildi.
Projenin hukuki altyapısı 26 Haziran 2012'de İstanbul'da Türkiye ve Azerbaycan arasında imzalanan hükümetler arası anlaşma ve "Ev Sahibi Hükümet Anlaşması" ile oluşturuldu. Söz konusu Ev Sahibi Hükümet Anlaşması, 10 Eylül 2014'te TBMM tarafından onaylandı.
Toplam uzunluğu 3 bin 500 kilometre olan ve Güney Gaz Koridoru'nun en büyük bölümünü oluşturan bin 850 kilometrelik dev boru hattının temel atma töreni Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in katılımıyla 17 Mart 2015'te Kars'ta gerçekleştirildi.
TANAP'ın Türkiye-Gürcistan sınırında Ardahan'ın Posof ilçesi Türkgözü köyünde başlayan yolculuğu, Kars, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Gümüşhane, Giresun, Sivas, Yozgat, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ ve Edirne olmak üzere 20 il ve 67 ilçeden geçerek Türkiye-Yunanistan sınırında sona eriyor.
Toplam kapasitesi 16 milyar metreküp olan boru hattının, Türkiye-Gürcistan sınırında başlayan ve Eskişehir çıkış istasyonuna ulaşan Faz 0 bölümünde ilk test gazı 23 Ocak 2018'de basıldı. Faz 0 bölümünün resmi açılışı ise 12 Haziran 2018'de Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev'in katıldığı törenle Eskişehir'de gerçekleştirildi. Resmi açılışın ardından, 30 Haziran'da ticari operasyon faaliyetine başlandı.
Projenin en yoğun döneminde 13 bin kişi istihdam edilirken, 82 milyon adam/saat iş yapıldı ve 175 milyon kilometre yol katedildi.
Güney Gaz Koridoru'nun (SGC) yüzde 51, BOTAŞ'ın yüzde 30, BP'nin yüzde 12 ve SOCAR Türkiye'nin yüzde 7'lik hissesinin bulunduğu TANAP'ın bin 110 metrelik Sakarya geçişi, Avrupa'nın en uzun nehir geçişli boru hattı projesi oldu.
Yatırım maliyeti 40 milyar dolar olan Güney Gaz Koridoru projesinin 7 milyar dolarlık kısmını oluşturan TANAP'tan, ilk yılda 1,8 milyar metreküp gaz Türkiye'ye ulaştırılmıştı.
Boru hattından Türkiye'ye gelen gaz miktarının yakın zamanda 6 milyar metreküpe ulaşması planlanıyor. Kalan 10 milyar metreküp doğal gaz ise TAP ile Avrupa'ya gönderilecek. TANAP, Türkiye-Yunanistan sınırında TAP ile birleştikten sonra Arnavutluk ve Adriyatik Denizi'ni geçerek İtalya'ya uzanacak. Azeri gazının 2020'de Avrupa piyasalarına ulaşması öngörülüyor.