Tapınakta bulunan tablet tarihe ışık tutacak

Yaklaşık 80 yıl önce yapılan ilk kazı çalışmalarının ardından süre gelen yıllarda ortaya çıkarılan kalıntılar Hatay’ın 3 bin yıllık tarihine ışık tutacak.
Dünya genelinde kurulan 23 medeniyetin 15’ine başkentlik yapan Hatay’da bilim adamları, tarihe ışık tutacak kazı çalışmalarına imza atmayı sürdürüyor.
Tarihi kent olan Hatay’da 200’ün üzerindeki höyük bulunuyor. Bu höyüklerden biri olan Reyhanlı yolu üzerindeki Tell Tayinat höyüğünde ilki seksen yıl önce Fransızlar döneminde başlayan ve halen devam eden kazılarla birlikte bilim adamları kentin 3 bin yıllık geçmişine ışık tutacak eserleri gün yüzüne çıkarmayı başardı.
Toronto Üniversitesinden Prof. Dr. Timothy Harrison’un kazı başkanlığını yaptığı 35 kişilik ekip Haziran ayında başladığı kazı çalışmalarını sürdürüyor. Kazı ekibinin 2009 yılında ortaya çıkardığı 2 bin 600 yıllık yazılı tabletler, Anadolu’da krallıklar arasındaki yakın ilişkileri ve anlaşmaların en büyük kanıtı olarak gösteriliyor.
Kanada, Avustralya, Almanya ve Türk arkeologların yürüttüğü Tell Tayinat höyüğünde kazı ekibine başkanlık yapan Toronto Üniversitesinden Prof. Dr. Timothy Harrison, geçtiğimiz yıl çıkarılan 2 bin 600 yıllık tabletin şifrelerini bulduklarını söyledi.
Tell Tayinat, Doğu Akdeniz ile ilgilenen tarihçiler için önemli bir bölge geçiş bölgesi olduğunu aktaran Harrison, höyüğün Hitit krallığının başkenti olduğunu söyledi.
Harrison 2009 yılında yapılan kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan tapınağın içinde tabletler bulduklarını ifade ederek, “Bulduğumuz tabletler arasında en önemlisi Asur kralı ile bölgenin valisi arasındaki anlaşmayı içeren tabletin üzerinde çalışmalar devam ediyor. 700 satırdan oluşan metnin yer aldığı tablette Asur kralının kendisine bağlı eyaletleri nasıl yönettiğine dair önemli bir belgedir. Bu tabletlerde yer alan anlaşma Asi nehri kanalı ile höyükten 30-40 mil açıkta Mısırlılarla yapılan savaş ile sona eriyor. İnsanlar tablette yazanları gördükçe Asurlular ile kralları arasındaki yapılan anlaşmayı hatırlıyor. O dönem ki şehrin sınırları bugünkü Hatay’ın sınırlarına çok yakın. Tablet M.Ö 672 yılının 2. ayının 18’inci günüde yazılmış. Bu tabletten farklı bölgelerde 8 tane daha bulundu. İran’da bulunan tabletler persler ile yapılan anlaşmayı içeriyor. Tablette diplomatik ilişkiler ile ilgili çok şey öğreniyoruz” şeklinde konuştu.

TABLET IRAK DIŞINDA BULUNAN İLK TABLET
Tell Tayinat höyüğü kazı alanı saha koordinatörü Dr. Stephan Batiuk, 2009 yılında buldukları tapınağın demir çağına tarihlendiğini söyledi.
Tapınak içinde M.Ö 8. yüzyıldan kalma sütun kaidesi ve kerpiçten tuğlalar bulduklarını kaydeden Batiuk, o dönemde kentin çok büyük yangınlarla yıkım yaşadığını tespit etiklerini aktardı. Tapınağın kutsal olarak sayılan odasında önce sunak ardından metal ve seramikten kaplar bulduklarını belirten Batiuk, seramik kapların ateşten eridiğini aktararak “Tablette Asur kralı ile bölgenin yerel kralı arasındaki anlaşma yer alıyor. Arkeolojide bulunması gereken zor bir şeyi tespit ettik. Tablet bize kazdığımız alanın ismini veriyor. Tableti müzeye kaldırdık. Buna benzer tabletleri ırak ve İran’da bulduk. Bu tablet ayrıca Irak dışında bulunan ilk yazılı tablet. Tablet Tell Tayinat’ın tarihlenmesi için çok önemli. Tabletteki isimler bölgenin kim tarafından yönetildiğini öğreneceğiz. Politik yapısını anlayacağız ve en önemlisi hukukla ilgili geriye gidip kurallarla ilgili benzerlikleri görebileceğiz” dedi.
Bölüm öğrencisi iken geldiği kazı çalışmalarında doktor olmaya hazırlanan Özge Demirci arkeolojik kariyer açısından Tell Tayinat’ın kendisi için büyük bir şans olduğunu vurguladı. Höyüğün sadece kendi içinde değil yakın çevredeki höyüklerle de olan bağlantılar açısından büyük önem arz ettiğini söyleyen Demirci, “Kerpiç kazmak çok zor. Geldiğimden bu yana çok şey çıkardık. Kazı çalışmalarımızda çevredeki höyüklerin birbiri ile bağlantısı ortaya çıkıyor.” şeklinde konuştu.
Tell Tayinat Höyüğünde devam eden kazı çalışmalarının Ağustos ayı başlarında tamamlanması bekleniyor.