Yaz mevsimini aşırı sıcaklar ve referandum mitingleriyle hararetli bir şekilde geçiren Türkiye, 12 Eylül'de sandığa gitti ve anayasa değişikliklerini yüzde 58 'evet' oyuyla onayladı. Referandum sonuçlarının belli olmasıyla birlikte gündemin bir numaralı maddesi ise yeni anayasa oldu.
NTVMSNBC'nin haberine göre, hükümet yeni anayasanın 2011 seçimlerinden sonra yapılacağını duyurdu, diğer partilere diyalog çağrısı yaptı. Hükümet ve BDP'nin görüşmesinde de yeni anayasa gündemdeydi ancak çağrıya asıl yanıt CHP'den geldi. CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, hükümete seçimleri beklemeden yeni anayasayı yapmayı önerdi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, CHP'nin önerisini samimi bulmadıklarını söyleyince Kılıçdaroğlu Başbakan'a samimi olduğunu tekrarladı: "Bakarsınız pek çok maddede uzlaşma sağlanır. Getirirler önümüze bir paket, bir haftada Meclis'ten geçiririz. Niye seçim sonrasına bırakalım ki? Başbakan önerim için 'samimi değil' diyor, Elinde bir terazi mi var ki samimiyetimi ölçüyor, bu sözlerine üzüldüm. Bakın sadece anayasa da demiyorum, 12 Eylül'ün tüm izlerini silmek için yasaları da değiştirelim."
Kılıçdaroğlu'nun önerisi siyaset dünyasında tansiyonu yeniden yükseltti ancak yeni anayasa sürecinin bir haftalık sürede çıkması imkan dahilinde görünmüyor.
150-160 maddelik olası bir anayasa değişikliği için öncelikle TBMM çatısı altındaki tüm partilerin uzlaşması, bununla ilgili uzlaşma komisyonunun kurulması, ayrıca sivil toplum kuruluşlarının görüşlerinin alınması ve alınan görüşlerin metne eklenmesi gerekiyor. Bu sürecin en az birkaç ay sürmesi bekleniyor.
İKİNCİ GÖRÜŞME 48 SAAT SONRA...
Komisyon aşamasının ardından Meclis Genel Kurulu'nun gündemine gelecek yeni anayasa, iki kez görüşecek. Anayasa değişikliklerinin ilk görüşmesinin ardından 48 saat geçtikten sonra ikinci görüşmeye başlanabiliyor.
Bu takvim doğrultusunda Meclis'in yeni anayasayı yapacak zamanı kalmıyor. İlk başta, Meclis'in önünde bekleyen acil düzenlemeler var. 26 maddelik anayasa değişiklik paketinin uyum yasalarının hızla Meclis'ten çıkması gerekiyor. Özellikle HSYK'nın yapısıyla ilgili düzenleme Meclis açıldıktan sonra gündemin öncelikli maddesi olacak. Tüm bu başlıkların dışında seçim öncesinde acil olarak çıkması gereken yasalar ve bütçe, TBMM'deki çalışmaları kilitleyecek gibi gözüküyor.
Bu durumda 2011 seçimleri öncesinde bir çalışma gerçekleştirilmesi olasılığı düşük görünse de uzlaşma sağlanırsa yeni bir anayasa için masaya oturulabilir. Ama bunun Meclis'ten çıkması, hayata geçmesi önümüzdeki takvim itibariyle olası gözükmüyor.
MECLİS'İN 5 AYI VAR
Hükümet, 2007'de Temmuz ayında yapılan seçimlere göre gelecek yıldaki seçimde katılımın daha yüksek olmasını amaçlıyor. Bu yüzden okullar tatil olur olmaz veya tatile bir hafta kala hükümet seçmenin önüne sandığı koymaya hazırlanıyor. Haziran ayında yapılacak seçimlerden üç ay önce yasa gereği İçişleri, Adalet ve Ulaştırma bakanlarının istifa etmesi gerekiyor ve üç ay önce propaganda süreci başlıyor. Böylece yeni bir anayasa için TBMM'nin Mart ayına kadar vakti var. Bugünden Mart ayına kadar olan 5 aylık süreç de Meclis'in önündeki yasal düzenlemelerle kapanmış durumda.
BAŞKANLIK SİSTEMİ TASLAĞA GİRER Mİ?
Başbakan Erdoğan diğer partilere çağrıda bulundu ve her siyasi partinin seçimlerden sonra yeni anayasa yapmak için hazırlıklarını tamamlamasını istedi. AK Parti de bu konudaki çalışmalarını sürdürüyor, daha önce Prof. Ergun Özbudun'un başında bulunduğu ekibin hazırladığı anayasa taslağı gündeme gelmiş fakat AKP'ye açılan kapatma davasıyla birlikte taslak rafa kaldırılmıştı. Şimdi bu metnin üzerinde yeni düzenlemeler gündeme gelebilir. Özellikle Başbakan Erdoğan'ın referandum sonuçlarının belli olmasıyla yeni anayasa için Prof. Burhan Kuzu'ya görev vermesinin ardından başkanlık sisteminin de Türkiye koşullarına uygun olarak olası bir değişiklik içinde yer alabileceği belirtiliyor. Ancak bu konu henüz tartışmaya açılmış durumda, metne dökülmedi.
AK Parti, 2011 seçimlerinde hazırladığı olası anayasa değişiklik taslağıyla halkın önüne çıkmayı hedefliyor. 2011 seçimlerinden sonra AK Parti anayasayı doğrudan değiştirecek 367 milletvekilini geçse bile yine uzlaşma arayacak. Yeterli sayı bulunamazsa referandum yoluyla Türkiye'nin önüne yeni bir anayasa getirilecek.
SÜRPRİZ BULUŞMA TAKVİMİ ETKİLER Mİ?
Başbakan Erdoğan ve CHP lideri Kılıçdaroğlu, kurmaylarıyla birlikte 10 dakika görüştü. Şimdi bu görüşmenin yeni anayasa takvimini etkileyip etkilemeyeceği merak ediliyor.