‘Dünya bir toz bulutuydu’ demeden önce sizler için dünya tarihine damga vuran olayları derledik. Türkiye’de ve dünyada birçok gelişmeye gebe olan 1 Mart tarihinde yaşanan olayları sizler için mercek altına aldık. 1 Mart “Muhasebeciler Günü” olarak kutlanıyor. Aynı zamanda Ardahan’ın Hanak ilçesinin Rus ve Ermeni; Mersin’in Arslanköy ilçesinin Fransız işgalinden kurtuluşunun yıl dönümüdür. 1 Mart Yaşilay Haftası, Deprem Haftası ve Girişimcilik Haftası’nın başlangıcıdır. Peki 1 Mart’ta dünyada ve ülkemizde neler oldu? 1 Mart doğan ve vefat eden önemli isimler kimler? İşte detaylar...
DOĞUM GÜNLERİ
- 1445 - Sandro Botticelli, İtalyan ressam (ö. 1510)
- 1474 - Angela Merici, İtalyan hemşire (ö. 1540)
- 1547 - Rudolph Goclenius, Alman filozof (ö. 1628)
- 1597 - Jean-Charles de la Faille, Belçikalı matematikçi (ö. 1652)
- 1611 - John Pell, İngiliz matematikçi (ö. 1685)
- 1657 - Samuel Werenfels, İsviçreli teolog (ö. 1740)
- 1683 - Caroline of Ansbach, Büyük Britanya Kraliçesi (ö. 1737)
- 1732 - William Cushing, Amerikalı hukukçu ve baş hakim (ö. 1810)
- 1760 - François Nicolas Leonard Buzot, Fransız devrimci (ö. 1794)
- 1769 - François Séverin Marceau-Desgraviers, Fransız general (ö. 1796)
- 1810 - Frederic Chopin, Polonyalı piyanist ve bestecisi (ö. 1849)
- 1812 - Augustus Pugin, İngiliz mimar (ö. 1852)
- 1819 - Władysław Taczanowski, Polonyalı bilim adamı (ö. 1890)
- 1821 - Joseph Hubert Reinkens, Alman din adamı ve ilk eski Katolik Başpiskoposu (ö. 1896)
- 1837 - William Dean Howells, Amerikalı tarihçi, editör ve politikacı (ö. 1920)
- 1837 - Ion Creangă, Rumen yazar, hikâyeci ve öğretmen (ö. 1889)
- 1847 - Recaizade Mahmud Ekrem, Osmanlı şair ve yazar (ö. 1914)
- 1852 - Théophile Delcassé, Fransız devlet adamı (ö. 1923)
- 1858 - Georg Simmel, Alman sosyolog ve filozof (ö. 1918)
- 1863 - Alexander Golovin, Rus ressam (ö. 1930)
- 1869 - Pietro Canonica, İtalyan heykeltıraş, ressam ve besteci (ö. 1959)
- 1876 - Henri de Baillet-Latour, Belçikalı Uluslararası Olimpiyat Komitesi Başkanı (ö. 1942)
- 1880 - Giles Lytton Strachey İngiliz yazar (ö. 1932)
- 1886 - Oskar Kokoschka, Avusturyalı ressam, grafik sanatçısı ve şair (ö. 1980)
- 1888 - Ewart Astill, İngiliz kriketçi (ö. 1948)
- 1889 - Tetsuro Watsuji, Japon filozof (ö. 1960)
- 1892 - Ryunosuke Akutagava, Japon yazar (ö. 1927)
- 1893 - Mercedes de Acosta, Amerikalı şair, oyun yazarı ve kostüm tasarımcısı (ö. 1968)
- 1896 - Dimitri Mitropoulos, Yunan besteci, piyanist ve orkestra şefi (ö. 1960)
- 1896 - Moriz Seeler, Alman yazar, şair ve film yapımcısı (ö. 1942)
- 1899 - Erich von dem Bach, Alman asker (Nazi subayı) (ö. 1972)
- 1901 - Pietro Spiggia, İtalyan şair
- 1904 - Ali Avni Çelebi, Türk ressam (ö. 1993)
- 1904 - Glenn Miller, Amerikalı bando şefi (ö. 1944)
- 1910 - Archer John Porter Martin, İngiliz kimyager ve Nobel ödülü sahibi (ö. 2002)
- 1910 - David Niven, İngiliz aktör (ö. 1983)
- 1913 - Ralph Ellison, Amerikalı yazar (ö. 1994)
- 1917 - Robert Lowell, Amerikalı şair (ö. 1977)
- 1918 - Gladys Spellman, Amerikalı politikacı (ö. 1988)
- 1918 - Joao Goulart, Brezilyalı politikacı ve Devlet Başkanı (ö. 1976)
- 1918 - Roger Delgado, İngiliz aktör (ö. 1973)
- 1921 - Richard Wilbur, Amerikalı şair (ö. 2017)
- 1921 - Terence Cooke, Amerikalı katolik Kardinal ve New York Başpiskoposu (ö. 1983)
- 1922 - İzak Rabin, İsrail Başbakanı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1995)
- 1922 - William Gaines, Amerikalı yayımcı (ö. 1992)
- 1923 - Péter Kuczka, Macar yazar, şair ve editör (ö. 1999)
- 1924 - Deke Slayton, Amerikalı astronot (ö. 1993)
- 1926 - Alâeddin Yavaşca, Türk tıp doktoru ve Klasik Türk müziği sanatçısı
- 1926 - Hasan Mutlucan, Türk Halk Müziği sanatçısı (ö. 2011)
- 1926 - Robert Clary, Fransız aktör
- 1927 - Harry Belafonte, Amerikalı müzisyen ve aktör
- 1928 - Jacques Rivette, Fransız film yönetmeni (ö. 2016)
- 1929 - Georgi Markov, Bulgar yazar ve rejim muhalifi (ö. 1978)
- 1929 - Nida Tüfekçi Türk saz sanatçısı (ö. 1993)
- 1930 - Gastone Nencini, İtalyan bisikletçi (ö. 1980)
- 1935 - Robert Conrad, Amerikalı oyuncu (ö. 2020)
- 1937 - Jed Allan, Amerikalı oyuncu (ö. 2019)
- 1938 - Zekeriya Beyaz, Türk akademisyen ve yazar
- 1939 - Leo Brouwer, Kübalı besteci ve gitarist
- 1942 - Richard Myers, Amerikalı asker ve Genelkurmay Başkanı
- 1943 - Akinori Nakayama, Japon jimnastikçi
- 1943 - Gil Amelio, Amerikalı iş adamı ve risk sermayeci
- 1943 - Rashid Sunyaev, Rus fizikçi
- 1944 - John Breaux, Amerikalı politikacı ve Louisiana senatörü
- 1944 - Mike d'Abo, İngiliz şarkıcı (Manfred Mann)
- 1944 - Roger Daltrey, İngiliz müzisyen ve The Who üyesi
- 1945 - Burning Spear, Jamaikalı şarkıcı ve müzisyen
- 1945 - Dirk Benedict, Amerikalı oyuncu
- 1946 - Lana Wood, Amerikalı oyuncu
- 1947 - Alan Thicke, Kanadalı oyuncu ve şarkı sözü yazarı
- 1950 - Bülent Ortaçgil, Türk gitarist, şarkıcı ve besteci
- 1952 - Martin O'Neill, Kuzey İrlandalı futbolcu ve teknik direktör
- 1952 - Steven Barnes, Amerikalı yazar
- 1952 - Yakup Yavru, Türk oyuncu
- 1953 - Sinan Çetin, Türk yönetmen, dizi ve sinema oyuncusu
- 1954 - Catherine Bach, Amerikalı oyuncu
- 1954 - Ron Howard, Amerikalı oyuncu, yönetmen ve yapımcı
- 1956 - Tim Daly, Amerikalı oyuncu
- 1958 - Bertrand Piccard, İsviçreli baloncu ve psikiyatrist
- 1958 - Chosei Komatsu, Japon orkestra şefi
- 1963 - Dan Michaels, Amerikalı müzisyen ve yapımcı
- 1963 - Aydan Şener, Türk oyuncu ve eski manken
- 1963 - Peker Açıkalın, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu
- 1963 - Ron Francis, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu
- 1963 - Thomas Anders, Alman şarkıcı ve Modern Talking üyesi
- 1964 - Paul Le Guen, Fransız futbolcu ve teknik direktör
- 1964 - Sinan Özen, Türk şarkıcı
- 1965 - Booker Huffman, Amerikalı profesyonel güreşçi
- 1965 - Stewart Elliott, Kanadalı jokey
- 1967 - Aron Winter, Hollandalı futbolcu
- 1967 - George Eads, Amerikalı oyuncu
- 1969 - Dafydd Ieuan, Galli davulcu ve Super Furry Animals üyesi
- 1969 - Doug Creek, Amerikalı beyzbolcu
- 1969 - Javier Bardem, İspanyol oyuncu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
- 1969 - Litefoot, Amerikalı yerli rapçi
- 1971 - Tyler Hamilton, Amerikalı bisikletçi
- 1973 - Carlo Resoort, Hollandalı trance DJ'i
- 1973 - Chris Webber, Amerikalı basketbolcu
- 1973 - Ryan Peake, Kanadalı müzisyen ve Nickelback üyesi
- 1974 - Mark-Paul Gosselaar, Amerikalı oyuncu
- 1976 - Asuman Krause, Türk manken, sunucu, şarkıcı ve oyuncu
- 1976 - Peter Bell, Avustralyalı Amerikan futbolcusu
- 1977 - Esther Cañadas, İspanyol oyuncu ve süper model
- 1977 - Rens Blom, Hollandalı atlet
- 1978 - Alicia Leigh Willis, Amerikalı oyuncu
- 1978 - Jensen Ackles, Amerikalı oyuncu
- 1980 - Burcu Kara, Türk dizi ve sinema oyuncusu
- 1980 - Djimi Traoré, Malili futbolcu
- 1980 - Shahid Afridi, Pakistanlı kriketçi
- 1981 - Adam LaVorgna, Amerikalı oyuncu
- 1981 - Ana Hickmann, Brezilyalı süper model
- 1981 - Brad Winchester, Amerikalı buz hokeyi oyuncusu
- 1983 - Blake Hawksworth, Kanadalı beyzbolcu
- 1983 - Chris Hackett, İngiliz futbolcu
- 1984 - Naima Mora, Amerikalı model
- 1985 - Andreas Ottl, Alman futbolcu
- 1987 - Kesha, Amerikalı şarkıcı
- 1988 - Katija Pevec, Amerikalı oyuncu
- 1989 - Carlos Vela, Meksikalı futbolcu
- 1989 - Sonya Kitchell, Amerikalı şarkıcı
- 1994 - Justin Bieber, Kanadalı şarkıcı
VEFAT EDENLER
- 1131 - II. Stefan, Macar Kralı (d. 1101)
- 1510 - Francisco de Almeida, Portekizli asker ve kâşif (d. 1450)
- 1536 - Bernardo Accolti, İtalyan şair (d. 1465)
- 1546 - George Wishart, İskoç dini reformcusu (b 1513)
- 1620 - Thomas Campion, İngiliz şair ve besteci (d. 1567)
- 1633 - George Herbert, İngiliz şair ve hatip (d. 1593)
- 1643 - Girolamo Frescobaldi, İtalyan besteci (d. 1583)
- 1661 - Richard Zouch, İngiliz hukukçu (d. 1590)
- 1697 - Francesco Redi, İtalyan doktor (d. 1626)
- 1706 - Heino Heinrich Graf von Flemming, Alman asker ve Belediye Başkanı (d. 1632)
- 1734 - Roger North, İngiliz biyograf (d. 1653)
- 1757 - Edward Moore, İngiliz yazar (d. 1712)
- 1768 - Hermann Samuel Reimarus, Alman filozof ve yazar (d. 1694)
- 1773 - Luigi Vanvitelli, İtalyan mimar (d. 1700)
- 1777 - Georg Christoph Wagenseil, Avusturyalı besteci (d. 1715)
- 1792 - II. Leopold, Kutsal Roma imparatoru (d. 1747)
- 1841 - Claude Victor-Perrin, Fransız mareşal (d. 1764)
- 1862 - Peter Barlow, İngiliz matematikçi (d. 1776)
- 1865 - Anna Pavlovna, Hollanda kraliçesi (d. 1795)
- 1875 - Tristan Corbière, Fransız şair (d. 1845)
- 1879 - Joachim Heer, İsviçreli politikacı (d. 1825)
- 1884 - Isaac Todhunter, İngiliz matematikçi (d. 1820)
- 1898 - George Bruce Malleson, İngiliz asker ve yazar (d. 1825)
- 1905 - Eugene Guillaume, Fransız heykeltıraş (d. 1822)
- 1911 - Jacobus Henricus van 't Hoff, Hollandalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1852)
- 1912 - George Grossmith, İngiliz oyuncu ve çizgi roman yazarı (d. 1847)
- 1920 - John Hollis Bankhead, Amerikalı politikacı ve senatör (d. 1842)
- 1920 - Joseph Trumpeldor, Rus siyonist (d. 1880)
- 1921 - I. Nikola Petrović-Njegoš, Karadağ Kralı (d. 1841)
- 1922 - Rafael Moreno Aranzadi, İspanyol futbolcu (d. 1892)
- 1932 - Dino Campana, İtalyan şair (d. 1885)
- 1932 - Frank Teschemacher, Amerikalı caz klarnetçisi (d. 1906)
- 1934 - Charles Webster Leadbeater, İngiliz yazar (d. 1852)
- 1936 - Mikhail Kuzmin, Rus yazar (d. 1871)
- 1938 - Gabriele D'Annunzio, İtalyan yazar, savaş kahramanı ve politikacı (d. 1863)
- 1940 - Anton Hansen Tammsaare, Estonyalı yazar (d. 1878)
- 1943 - Alexandre Yersin, İsviçreli doktor (d. 1863)
- 1952 - Mariano Azuela, Meksikalı romancı (d. 1873)
- 1963 - Irish Meusel, Amerikalı beyzbolcu (d. 1893)
- 1966 - Fritz Houtermans, Alman fizikçi (d. 1903)
- 1970 - Lucille Hegamin, Amerikalı şarkıcı (d. 1894)
- 1974 - Bobby Timmons, Amerikalı caz piyanisti (d. 1935)
- 1974 - Hüseyin Kemal Gürmen, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1901)
- 1978 - Mutlu Menderes, Türk politikacı (d. 1937)
- 1979 - Mustafa Barzani, Kürt politikacı (d. 1903)
- 1983 - Arthur Koestler, Macar asıllı İngiliz yazar (d. 1905)
- 1984 - Jackie Coogan, Amerikalı oyuncu (d. 1914)
- 1985 - A. Kadir (İbrahim Abdülkadir Meriçboyu), Türk şair (d. 1917)
- 1988 - Joe Besser, Amerikalı komedyen ve oyuncu (d. 1907)
- 1990 - Dixie Dean, İngiliz futbolcu (d. 1907)
- 1991 - Edwin H. Land, Amerikalı mucit (d. 1909)
- 1995 - Georges J.F. Kohler, Alman biyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1946)
- 1995 - Vladislav Listyev, Rus televizyon habercisi (d. 1956)
- 1996 - Haydar Özalp, Türk siyasetçi ve eski Gümrük ve Tekel Bakanı (d. 1924)
- 2000 - Özay Gönlüm, Türk saz sanatçısı (d. 1940)
- 2006 - Harry Browne, Amerikalı politikacı ve yazar (d. 1933)
- 2006 - Jack Wild, İngiliz oyuncu (d. 1952)
- 2006 - Johnny Jackson, Amerikalı müzisyen (d. 1951)
- 2006 - Peter Osgood, İngiliz futbolcu (d. 1947)
- 2014 - Nancy Charest, Kanadalı siyasetçi (d. 1959)
- 2017 - Taarak Mehta, Hint oyun ve köşe yazarı, mizahçı (d. 1929)
ÖNEMLİ OLAYLAR
- 1430 - Osmanlı Padişahı II. Murad, Selanik'i fethetti.
- 1565 - Rio de Janeiro şehrinin kuruluşu.
- 1803 - Ohio, ABD'ye katılarak ülkenin 17. eyaleti oldu.
- 1811 - Kavalalı Mehmet Ali, Memlûkleri Kahire Kalesine davet edip imha etti.
- 1815 - Napolyon Bonapart, Elba'daki sürgünden Fransa'ya geri döndü.
- 1867 - Nebraska, ABD'ye katılarak ülkenin 37. eyaleti oldu.
- 1872 - Dünyanın ilk ulusal parkı olan Yellowstone Millî Parkı açıldı.
- 1896 - Adowa Muharebesi: Habeşistan, üstün sayıdaki İtalya kuvvetlerini yendi ve böylece I. İtalya-Habeşistan Savaşı sona erdi.
- 1896 - Henri Becquerel, radyoaktiviteyi keşfetti.
- 1901 - Avustralya Ordusu kuruldu.
- 1912 - Albert Berry, bir paraşüt ile uçaktan atlayan ilk kişi oldu.
- 1919 - Kore'nin tek taraflı bağımsızlık ilanı (bakınız 1 Mart Hareketi).
- 1921 - Mehmet Akif Ersoy'un sözlerini yazdığı "İstiklâl Marşı", Maarif Vekili (Millî Eğitim Bakanı) Hamdullah Suphi Tanrıöver tarafından, Mecliste ilk kez okundu.
- 1923 - Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin yeni çalışma dönemini açtı. Mustafa Kemal'in açılış konuşmasını mecliste dinleyiciler balkonundan izleyen Latife Hanım, meclise gelen ilk kadın oldu.
- 1926 - İtalyan yasaları esas alınarak hazırlanan yeni Türk Ceza Kanunu, TBMM'de kabul edildi.
- 1931 - Troçki'nin Büyükada'da kaldığı Arap İzzet Paşa Yalısı yandı.
- 1935 - TBMM, 5. dönem çalışmalarına başladı. Atatürk, 4. kez Cumhurbaşkanı seçildi. TBMM'de ilk kez 18 kadın milletvekili yer aldı.
- 1936 - ABD'de Hoover Barajı'nın inşaatı tamamlandı. O tarihte dünyanın en büyük beton yapısı ve en büyük hidroelektrik santraliydi.
- 1940 - Bulgaristan, Tripartite Paktı'nı imzalayarak Mihver Devletleri'ne katıldı.
- 1941 - Alman birlikleri Bulgaristan'a girdi.
- 1946 - Bank of England kamulaştırıldı.
- 1947 - Uluslararası para fonu (International Monetary Fund, IMF), finans işlemlerine başladı.
- 1947 - İffet Halim Oruz'un çıkardığı Kadın gazetesi yayına başladı. Gazete, 1979 yılına kadar, 32 yılda 1125 sayı olarak çıktı.
- 1951 - Hastalık ve Analık Sigortası Yasası, İstanbul, Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ illerinde yürürlüğe girdi.
- 1952 - Dünya gazetesi yayın hayatına başladı
- 1953 - Stalin kalp krizi geçirdi. Dört gün sonra da öldü.
- 1954 - Porto Riko'lu milliyetçiler, Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi'ne saldırdı, beş senatör yaralandı.
- 1958 - İzmit Körfezi'nde çalışan Üsküdar vapuru, saatteki hızı 130 kilometreyi bulan kasırga yüzünden Soğucak mevkiinde battı. Resmi rakamlara göre 300'e yakın yolcudan 272'i öldü; 21 kişi kurtuldu.
- 1959 - Kıbrıs'a dönen Makarios, Kıbrıslı Rumlar tarafından büyük bir tezahüratla karşılandı.
- 1960 - 1000 siyah öğrenci, ABD'nin Alabama eyaletinde ayrımcılığı protesto etti.
- 1963 - İstanbul Boğazı'nda Dolmabahçe açıklarında çarpışan iki Sovyet tankerinden, denize sızan ince mazotun alev almasıyla Yüzer Karaköy İskelesi ve Kadıköy vapuru yandı.
- 1963 - Kürt lider Molla Mustafa Barzani, Amerikan Associated Press'e verdiği bir demeçte, Irak Hükûmetinin, Kürdistan'a özerklik tanımaması halinde kuvvetlerini yeniden harekete geçireceğini söyledi. Barzani, Irak Başbakanı Kasım'ın devrilmesinde, Kürt mücadelesinin rol oynadığını ileri sürdü. "Muhtar bir Kürt bölgesinin kuruluşuna muhalefet eden başka herhangi bir kişinin de akıbeti aynı olacaktır" dedi.
- 1966 - SSCB uzay sondası Venera 3, Venüs yüzeyine çarparak düştü.
- 1968 - Millî Bakiye usulünü kaldıran yeni Seçim Kanunu, TBMM'de kabul edildi.
- 1974 - Watergate skandalı: 7 kişiye skandaldaki rolleri nedeniyle dava açıldı.
- 1975 - Avustralya'da renkli televizyon yayınları başladı.
- 1978 - Charlie Chaplin'in cenazesi, İsviçre'deki mezarlıktan çalındı.
- 1978 - Adnan Menderes'in oğlu, Adalet Partisi Aydın Milletvekili Mutlu Menderes, trafik kazası sonucu öldü.
- 1980 - Voyager 1 uzay sondası, Satürn'ün Janus adlı uydusunun varlığını tescil etti.
- 1983 - Hakkâri'de Bir Mevsim adlı film, Berlin Film Şenliği'nde 4 ödül alarak, şenlikte en çok ödül alan birkaç filmden biri olarak sinema tarihine geçti.
- 1984 - TBMM'de sıkıyönetimin 13 ilde kaldırılmasını, 54 ilde ise 4 ay süreyle uzatılması kararlaştırıldı. Başbakan Turgut Özal yaptığı açıklamada, "Olaylarda yüzde 99 azalma var. Ancak aşırı sol ve bölücü örgütler faaliyetlerine yer altında devam ediyorlar" dedi.
- 1989 - Türkiye'nin ilk özel TV kanalı Star 1, Eutelsat F 5 uydusundan test sinyali yayınlamaya başladı.
- 1992 - Türkiye'nin ikinci özel TV kanalı ve yarışma programlarıyla ünlü Show TV, yayın hayatına başladı.
- 1992 - İstanbul Kuledibi'ndeki Neve Şalom Sinagogu'na bombalı saldırıda bulunuldu.
- 1992 - Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti'nde ayrılıkçı referandum kararı alınması ve 'Kanlı Düğün' ismiyle anılan olay Bosna Savaşı'nı tetikledi.
- 1994 - Nirvana, son konserini Münih'te verdi.
- 1996 - Uluslararası Narkotik Kontrol Stratejisi Raporu'nda, Türkiye kara para aklayan ülkeler arasında sayıldı.
- 1997 - "Persona non grata" (istenmeyen kişi) ilan edilen İran'ın Erzurum Başkonsolosu Said Zare ülkesine geri döndü. İran da misilleme olarak Türkiye'nin Tahran Büyükelçisi Osman Korutürk ile Urumiye Başkonsolosu Ufuk Özsancak'ı "persona non grata" ilan etti.
- 1998 - Titanik, dünya çapında 1 milyar dolar üstü hasılat yapan ilk film oldu.
- 1999 - Ottawa Antlaşması yürürlüğe girdi.
- 2000 - Finlandiya Anayasası yeniden yazıldı.
- 2002 - ABD kuvvetleri Afganistan topraklarına girdi.
- 2005 - Türkler: Bir İmparatorluğun Mimarları ve Mimar Sinan'ın Dehası adlı fotoğraf sergisi, Londra'da açıldı.
- 2006 - İngilizce Wikipedia, Jordanhill railway station maddesiyle bir milyonuncu maddeye erişti.
- 2007 - Danıştay 2. Daire üyelerine yönelik saldırıyla ilgili davada; savcı, olayın faili Alparslan Arslan ile Osman Yıldırım, İsmail Sağır ve Erhan Timuroğlu için anayasal düzeni cebren ortadan kaldırmak için silahlı örgüt kurmak ve yönetmek suçundan, dörder kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istedi.
- 2009 - Ciner Yayın Holding bünyesinde ve Fatih Altaylı'nın editörlüğünde yayınlanan Gazete Habertürk yayına başladı.
- 2014 - Çin'in Kunming şehrinde meydana gelen bıçaklı saldırıda 29 kişi öldü.