‘Dünya bir toz bulutuydu’ demeden önce sizler için dünya tarihine damga vuran olayları derledik. Türkiye’de ve dünyada birçok gelişmeye gebe olan 12 Ocak tarihinde yaşanan olayları sizler için mercek altına aldık. Peki 12 Ocak’ta dünyada ve ülkemizde neler oldu? 12 Ocak’ta doğan ve vefat eden önemli isimler kimler? İşte detaylar...
DOĞUM GÜNLERİ
- 1628 - Charles Perrault, Fransız yazar (ö. 1703)
- 1729 - Edmund Burke, İngiliz filozof ve devlet adamı (ö. 1797)
- 1746 - Johann Heinrich Pestalozzi, İsviçreli pedagog, hayırsever, filozof ve politikacı (ö. 1827)
- 1751 - I. Ferdinando, İki Sicilya'nın Kralı (ö. 1825)
- 1772 - Mihail Speranski, Rus reformist devlet adamı (ö. 1839)
- 1778 - William Herbert, İngiliz bitki bilimci, bitki ressamı, şair ve din adamı (ö. 1847)
- 1800 - George Villiers, İngiliz diplomat ve devlet adamı (ö. 1870)
- 1810 - II. Ferdinando, İki Sicilya'nın kralı (ö. 1859)
- 1822 - Étienne Lenoir, Belçikalı mühendis (ö. 1900)
- 1833 - Karl Eugen Dühring, Alman filozof ve iktisatçısı (ö. 1921)
- 1856 - John Singer Sargent, Amerikalı ressam (ö. 1925)
- 1859 - Rızaeddin Fahreddin, Tatar müftü, tarihçi (ö. 1936)
- 1861 - Süleyman Selim Efendi, Sultan Abdülmecid'in oğlu (ö. 1909)
- 1870 - Grigori Gurkin, Türkolog ve etnograf (ö. 1937)
- 1871 - Zekiye Sultan, II. Abdülhamid'in kızı (ö. 1950)
- 1876 - Fevzi Çakmak, Türk mareşal, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucularından (ö. 1950)
- 1876 - Jack London, Amerikalı yazar (ö. 1916)
- 1878 - Ferenc Molnár, Macar yazar (Pal Sokağı Çocukları'nın yazarı) (ö. 1952)
- 1880 - Fahrettin Altay, Türk asker ve siyasetçi (Kurtuluş Savaşı komutanlarından) (ö. 1974)
- 1886 - Reşide Bayar, Türkiye Cumhuriyeti'nin 3. Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın eşi (ö. 1962)
- 1892 - Mihail Kirponos, Sovyet Kızıl Ordu generali (ö. 1941)
- 1893 - Alfred Rosenberg, Alman siyasetçi (ö. 1946)
- 1893 - Hermann Göring, Nazi subayı (ö. 1946)
- 1894 - Georges Carpentier, Fransız boksör (ö. 1975)
- 1894 - Dorothy Wall, Yeni Zelandalı-Avustralyalı yazar ve çizer (ö. 1942)
- 1895 - Jean Berthoin, Fransız siyasetçi (ö. 1979)
- 1896 - David Wechsler, Rumen-Amerikalı ruhbilimci (ö. 1981)
- 1897 - Nahit Hilmi Özeren, Türk edebiyatçı ve güfte yazarı (ö. 1951)
- 1898 - Gustav Haloun, Çek sinolog (ö. 1951)
- 1899 - Paul Hermann Müller, İsviçreli kimyacı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1965)
- 1900 - Abdülbaki Gölpınarlı, Türk edebiyat tarihçisi ve çevirmen (ö. 1982)
- 1902 - Suud bin Abdül Aziz, Suudi Arabistan Kralı (ö. 1969)
- 1903 - İgor Kurçatov, Sovyet nükleer fizikçi (Sovyetler Birliği'nin ilk atom bombası ve ilk nükleer elektrik santralini ve dünyanın ilk termonükleer bombasını yapan) (ö. 1960)
- 1905 - Hüseyin Nihal Atsız, Türk yazar, şair, tarihçi ve ideolog (d. 1975)
- 1916 - Pieter Willem Botha, Güney Afrika'nın ilk Devlet Başkanı (ö. 2006)
- 1925 - Nevit Kodallı, Türk besteci, kompozitör ve müzik eğitmeni (ö. 2009)
- 1926 - Morton Feldman, Amerikalı besteci (ö. 1987)
- 1931 - Leyla Erbil, Türk yazar (ö. 2013)
- 1931 - Özdemir Nutku, Türk tiyatro bilimci, oyuncu, yazar, eleştirmen ve yönetmen (ö. 2019)
- 1932 - Engin Geçtan, Türk psikiyatrist ve yazar (ö. 2018)
- 1934 - Metin Serezli, Türk oyuncu (ö. 2013)
- 1936 - Emil Lahud, Lübnanlı asker ve siyasetçi
- 1944 - Joe Frazier, Amerikalı boksör ve Dünya ağır siklet profesyonel boks şampiyonlarından (ö. 2011)
- 1945 - Aytunç Altındal, Türk gazeteci ve yazar (ö. 2013)
- 1949 - Ottmar Hitzfeld, Alman futbolcu ve teknik direktör
- 1956 - Nikolay Noskov, Rus rock şarkıcısı
- 1964 - Jeff Bezos, Amerikan girişimci ve iş adamı (Amazon.com'un kurucusu)
- 1967 - Selahattin Dervent, Türk teknik direktör
- 1969 - Gökhan Semiz, Türk söz yazarı, besteci ve Grup Vitamin'in solisti (ö. 1998)
- 1973 - Hande Yener, Türk şarkıcı
- 1980 - Akiko Morigami, Japon tenis oyuncusu
- 1980 - Amerie, Amerikalı R&B şarkıcısı, söz yazarı, dansçı, aktris ve model
- 1986 - Pablo Daniel Osvaldo, İtalyan futbolcu
- 1987 - Naya Rivera, Amerikalı şarkıcı ve aktris
- 1993 - Zayn Malik, Pakistan asıllı İngiliz şarkıcı, söz yazarı ve One Direction üyesi
VEFAT EDENLER
- 1519 - I. Maximilian, Kutsal Roma İmparatoru (d. 1459)
- 1621 - Şehzade Mehmed, Osmanlı İmparatorluğu Şehzade (d. 1605)
- 1665 - Pierre de Fermat, Fransız matematikçi ve hukukçu (d. 1601)
- 1967 - Burhan Belge, Türk diplomat, siyaset adamı ve gazeteci (d. 1887)
- 1967 - James Bedford, Amerikalı bilim insanı (d. 1893)
- 1976 - Agatha Christie, İngiliz yazar (d. 1890)
- 1977 - Henri-Georges Clouzot, Fransız film yönetmeni ve senarist (d. 1907)
- 1983 - Nikolay Podgorni, SSCB Devlet Başkanı (d. 1903)
- 1985 - Sabri Kiraz, Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 1918)
- 1997 - Charles Brenton Huggins, Amerikalı hekim, fizyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1901)
- 1998 - Sadi Koçaş, Türk siyasetçi ve eski Başbakan Yardımcısı (d. 1919)
- 2001 - Luiz Bonfá, Brezilyalı besteci ve gitarist (d. 1922)
- 2002 - Cyrus Vance, ABD'nin 57. Dış İşleri Bakanı (d. 1917)
- 2003 - Maurice Gibb, İngiliz müzisyen (Bee Gees grubu üyesi) (d. 1949)
- 2006 - Ömer Küyük, Türk İstiklal Savaşı gazisi (d. 1898)
- 2010 - Miep Gies, Hollanda vatandaşı (II. Dünya Savaşı sırasında Anne Frank ve ailesine yardım eden) (d. 1909)
- 2010 - Selçuk Sümer, Türk gazeteci (d. 1941)
- 2012 - Aslı Nemutlu, Türk millî kayakçı (d. 1994)
- 2013 - Alev Sururi, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1931)
- 2013 - Koto Okubo, Dünya'nın En Yaşlı Kadını unvanına sahipti (d. 1897)
- 2014 - Halet Çambel, Türk arkeolog, yazar ve Olimpiyatlardaki ilk Türk kadın sporcu (d. 1916)
ÖNEMLİ OLAYLAR
- 1915 - ABD Temsilciler Meclisi, kadınların da oy kullanması yönündeki kanun teklifini reddetti.
- 1920 - Son Osmanlı Mebusan Meclisi, İstanbul'da görüşmelere başladı.
- 1923 - Paris'teki Pasteur Enstitüsü'nde, tetenoza karşı serum geliştirildi.
- 1930 - Anadolu halk oyunları ilk kez filme alındı.
- 1932 - Hattie Wyatt Caraway, Amerika Birleşik Devletleri senatosuna seçilen ilk kadın politikacı oldu.
- 1933 - Dahili İstikraz (İç Borç) Kanunu, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.
- 1934 - Yunanistan'ın eski Başbakanı Elefterios Venizelos, Atatürk'ü Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterdi.
- 1940 - II. Dünya Savaşı: Rusya, Finlandiya'yı bombalıyor.
- 1943 - İlk defa kurulan İstanbul Mıntıka Sanayi Birliği ilk toplantısını yaptı.
- 1944 - Genelkurmay'da ilk devir teslim: Mareşal Fevzi Çakmak yaş haddinden emekliye ayrıldı, yerine Kâzım Orbay atandı.
- 1945 - II. Dünya Savaşı: Sovyet birlikleri Doğu Avrupa'da Nazi güçlerine karşı atağa geçti.
- 1951 - Uluslararası Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi yürürlüğe girdi.
- 1952 - ABD yönetimi, Marshall Planı çerçevesinde Türkiye'ye 58 milyon dolarlık askeri yardım yapılmasına onay verdi.
- 1958 - İstanbullu kadınlar Türk Kadın Partisi'nin kurulmasına, "Onurumuz erkeklerinkinden çok yüksek olduğundan siyasette başarılı olamayız" diyerek karşı çıktılar.
- 1959 - Sovyet uzay aracı Luna 1, güneş çevresindeki yörüngesine yerleşti. Luna yer çekiminden kurtulan ilk uzay aracı oldu.
- 1961 - Siyasi partilerin faaliyetine izin verildi.
- 1966 - Lyndon B. Johnson, Amerika Birleşik Devletleri'nin, komünist saldırganlık sona erene kadar Güney Vietnam'da kalacağını açıkladı.
- 1966 - Fikir suçlarının da af kapsamına alınması istendi. 19 Temmuz günü Meclis'ten çıkan Af Kanunu'nda 141. ve 142. madde "suçluları" af kapsamı dışında bırakıldı. Vergi ve döviz kaçakçılığı suçları da af kapsamına alınmıştı.
- 1967 - Dr. James Bedford, gelecekte tekrar canlandırılmak üzere, kriyojenik olarak dondurulan ilk insan oldu.
- 1969 - Led Zeppelin ilk albümlerini (Led Zeppelin) çıkardı.
- 1971 - Anayasa Mahkemesi, özel yüksek okulların anayasa'ya aykırı olduğuna karar verdi.
- 1972 - Mucibur Rahman Bangladeş'in Başbakanı oldu.
- 1973 - Millî Gazete yayın hayatına başladı.
- 1976 - BM Güvenlik Konseyi, 11 e karşı 1 oyla, Filistin Kurtuluş Örgütü'nün, oy verme hakkı olmaksızın Güvenlik Konseyi tartışmalarına katılmasına karar verdi.
- 1976 - Akaryakıt bayileri direniş yaptılar, akaryakıt satmadılar. Bayiler kâr oranlarının arttırılmasını istiyor.
- 1983 - 261 sanık hakkında idam cezası istenen, 759 sanıklı Fatsa Dev-Yol davası, Amasya'da başladı. İdamı istenenler arasında eski Belediye Başkanı Fikri Sönmez de bulunuyor.
- 1988 - Tek tip elbise giymeyen tutuklu ve hükümlülerin ziyaretçileriyle görüştürülmemesi cezaevlerinde sorun yarattı.
- 1990 - Sosyaldemokrat Halkçı Parti'nin kurucu Genel Başkanı Aydın Güven Gürkan ile partiden ihraç edilen çoğunluğu Kürt kökenli 15 milletvekili bir deklarasyon yayınladılar ve parti kurma girişimlerine başladılar.
- 1991 - Amerika Birleşik Devletleri Kongresi, Irak birliklerinin Kuveyt'ten çıkarılması için Hükümete güç kullanımı yetkisi verdi.
- 1998 - 19 Avrupa ülkesi, insan klonlanmasının yasaklanması konusunda anlaştılar.
- 2000 - Hükûmeti oluşturan partilerin Genel Başkanları, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin, idama mahkûm edilen Abdullah Öcalan hakkında verdiği ihtiyati tedbir kararına uyulmasını kararlaştırdılar.
- 2001 - 36 yıldır süren iç savaşta 130 binden fazla insanın öldüğü ve 2 milyon insanın evini terk ettiği Kolombiya'da yönetim, ülkedeki komünist bir örgüt olan Ulusal Kurtuluş Ordusu'na kuzeyde silahtan arındırılmış bir bölge tahsis etti.
- 2006 - Mehmet Ali Ağca, yaklaşık 5,5 yıldır hükümlü bulunduğu Kartal H Tipi Cezaevinden tahliye edildi. Ağca, tahliye olmasının ardından askerlik sorunu nedeniyle Maltepe'deki Pendik Askerlik Şubesi'ne götürüldü. Askerlik şubesinden Tuzla Piyade Okulundaki revire, daha sonra da Gülhane Askeri Tıp Akademisi (GATA) Haydarpaşa Eğitim Hastanesi'ne götürülen Ağca, daha sonra serbest bırakıldı. Adalet Bakanı Cemil Çiçek, tahliyenin bütün yönleriyle değerlendirilmesi açısından Yargıtay incelemesine sunulması için yazılı emir yoluna başvuracağını bildirdi.
- 2006 - Mina'da, (Suudi Arabistan) şeytan taşlama sırasında çıkan kargaşada 362 hacı adayı öldü.
- 2012 - 17 Aralık 2011 tarihinde ölen Kuzey Kore Lideri Kim Cong-il'in mumyalanmış naaşı, Kumsusan Güneş Sarayı'na törenle nakledildi.
- 2012 - Erzurum'da antrenman yaparken dengesini kaybederek düşen Bursa Uludağ Kayak Kulübü'nün 18 yaşındaki milli kayakçısı Aslı Nemutlu, kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi.
- 2016 - İstanbul'daki Sultanahmet Camii yakınlarında, bombalı bir saldırıda 10 kişi öldü, 15 kişi yaralandı.