PARİS (ANKA)- Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı tarafından yeni hazırlanan bir rapora göre, belli başlı yükselen ekonomilerde tarıma yönelik devlet desteğinin yeniden artması için baskılar ortaya çıkıyor.
Raporda çiftçiliğin yaşamayı sürdürmesi için, kırsal topluluklar için kaynakların çeşitlendirilmesi istenirken, Çin gibi dev toprak, deniz ve insan kaynağına sahip bir ülkenin son yıllarda "gıda ithalatçısı" haline geldiği belirtildi. OECD'nin "Üye Olmayan Ülkelerdeki Tarım Politikaları" adlı raporu açıklandı. Buna göre, belli başlı yükselen ekonomilerde tarıma yönelik devlet desteği, gelişmiş OECD ülkelerindeki ortalamaya göre oldukça düşük durumda bulunuyor. Rapor, dünyada tarımsal üretiminin yaklaşık üçte birini sağlayan Brezilya, Çin, Hindistan, Güney Afrika, Rusya, Bulgaristan, Romanya ve Ukrayna'yı inceliyor.
Bu ülkelerin çoğunda brüt çiftçi gelirindeki hükümet destek ve sübvansiyonu payının, yüzde 30 olan OECD ortalamasının yarısından az olduğu belirlendi. Teşkilata göre belli başlı yükselen ekonomilerde bu pay yükselme eğiliminde bulunuyor. Raporda "fiyat desteklerinin" beklenen etkiyi yapmadığı, ticaret ortamında da "biçim bozucu" etki yaptığı savunuldu. Raporda yükselen ekonomilerdeki tarım politikaları konusunda şu görüşlere yer verildi:
"-Desteğin zaten yüksek olduğu Rusya hariç incelenen ülkelerde üreticilere yönelik destekler son yıllarda arttı.
-Daha güçlü bir ekonomik ortam, tarımsal desteğin artışı eğilimine katkıda bulunuyor. Tüketicilerin daha yüksek gıda malı fiyatlarını tolere edebilecekleri bir noktada bulunmaları halinde, hükümetlerin güçleri de üreticilere daha fazla fon ayırmaya yetebiliyor.
-İncelenen ülkelerde tarımda ar-ge, eğitim, pazarlama ve altyapı yatırımı gibi kimi genel tarım hizmetlerine devlet desteği düşük düzeydedir."
OECD raporu, tarımda yoksulluğun azaltılması, kırsal kalkınmayı teşvik, gıda güvenliğinin sağlanması ve çiftçilerin küresel rekabete uyum sağlamalarına yardımcı olmak gibi sorunları karşılamada hükümetlerin nasıl etkin olabilecekleri konusunda önerilerde bulunuyor. Raporda, söz konusu ülkelerde tarım reformlarının olanaklı bulunduğu, yararlı olabileceği, ancak uygulamadaki tutarsızlık ve kararsızlıkların etkinliği ortadan kaldıracağı belirtildi.
Çiftçiliğin geleceği açısından çeşitlendirme şart
Raporda, kırsal topluluklarda, özellikle çiftçilik sektörünün varlığını sürdürebilmesi açısından, daha fazla kaynak çeşitliliğinin sağlanması tavsiyesinde bulunuldu. Çiftçilere yönelik eğitim ve sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi, mülkiyet ve vergi reformlarının bu çeşitlendirmeye katkı sağlayacağı, tek başına tarıma bağımlılığı azaltacağı da kaydedildi.
8 yükselen ekonomide tarım
Raporda, Türkiye'yle benzer kategoride bulunan, ancak OECD üyesi olmayan yükselen ekonomilerdeki tarımla ilgili şu saptamalar yapıldı:
"-AB'ye katıldıkları için Bulgaristan ve Romanya Ortak Tarım Politikası'nı kabul etmiştir. Özellikle, AB ortalamasıyla karşılaştırıldığında düşük rakamlara sahip olan Bulgaristan'da çiftçilere destekte artışın devam etmesi beklenmektedir. Ortak politikayla birlikte, üretimi teşvik politikalarından kaçınılması ve hedefi iyi belirlenmiş ödemeler, tarımsal politikaların etkinliğini artıracaktır.
-Ukrayna ısrarlı ve planlı ekonomik ve tarımsal politikalar sayesinde büyük bir tahıl ve yağlı tohumlar üreticisi haline gelebilir. Bütçede desteğin, girdi desteği ve çıktıya ödemelerde alınıp genel hizmetlere yönlendirilmesi uzun dönemde Ukrayna tarımının rekabet gücünü artırabilir.
-Hindistan'da yeni beş yıllık planda tarım, büyümenin içinde daha fazla yer tutacak. Hükümetin genel hizmetleri desteklemesi, çevreye zarar veren girdiye ve etkin olmayan sanayilere yönelik desteği azaltması gerekiyor.
-Rus hükümetinin tarım sektörüne verdiği destek 1998'deki kriz öncesine doğru yükseliyor. Destek özellikle kümes hayvancılığının yeniden inşasını hedefliyor. Kırsal bölgelerdeki sosyal şartlara ve toprak kullanımının sürdürülebilir olmasına artan ilgi gösteriliyor.
Çin net gıda ithalatçısı haline gelmiş
-Çin ekonomisinde tarımın önemi ise azalıyor. Sektör GSYİH'in yüzde 13'ünü, ihracatın yüzde 4'ünü ve istihdamın da yüzde 40'ını temsil ediyor. Tarım ve ekonominin diğer bölümleri arasındaki verimlilikte, tarım aleyhine bir fark bulunuyor. Geçen yıllarda Çin, net gıda ithalatçısı haline geldi.
-Güney Afrika'nın tarım sektörü, tarımsal ihracatının hemen hemen yarısını absorbe eden Avrupa'nın etkisiyle gelişiyor. Büyük ve istikrarlı bir tarım piyasasının yanında hareketli yerel piyasaların oluşması için kırsal kesimde halkın ticari çiftçilik sektörüne girişini sağlayacak, sonucu iyi belirlenmiş destek politikalarına gereksinim bulunuyor.
-Brezilya'da tarımsal ticaret büyümesini sürdürüyor, ülke ihracatının yüzde 37'sini ve ticari fazlasının yüzde 86'sını oluşturuyor. Yeni biyo yakıt programları küçük çiftlikleri iş yapmaya teşvik ediyor."