Tatlı krizi, dayanılması en zor krizlerden biri tatlıseverler için! Canınız tatlı çekmeyegörsün. Bazen bir çikolata, bazen kocaman bir dilim yaş pasta, bazen de bol şekerli bol kaymaklı bir ekmek kadayıfı. Sonrası ise, gelsin kilolar, pişmanlıklar. Ama yalnızca kilo sorununa odaklanmayın! Araştırmalar kan şekerini ani yükselten tatlı gibi glisemik indeksi yüksek besinlerle beslenen bireylerin obezitenin yanı sıra kalp ve diyabet hastalığına yakalanma riskinin arttığını gösteriyor.
Hatta son yıllardaki çalışmalarla şeker oranı yüksek diyetlerin kanser riskini de artırabildiği kanıtlanırken, isminin aksine tam bir "zehir” olan şeker, cilt kırışıklığı ve erken yaşlanmadan bağışıklık sistemini zayıflatmaya, çocukluk çağında zihinsel ve bedensel gelişimi olumsuz yönde etkilemekten stresi artırmaya dek birçok soruna yol açabiliyor. Peki canınız tatlı çektiğinde nasıl karşı koyacaksınız? Acıbadem Etiler Tıp Merkezi Beslenme ve Diyet Uzmanı Melis Torluoğlu, tatlı krizini önlemenin 10 yolunu anlattı.
Hürriyet
ÖĞÜN ATLAMAYIN
Sağlıklı yaşam için gerekli olan düzenli beslenme, tatlı krizini önleyici şapkasıyla da karşımıza çıkıyor. Tatlı krizine girmemek için sabah, öğle ve akşam öğünlerinin atlanılmaması önemli. Çünkü düzenli beslenme kan şekerini düzenliyor.
Ana öğünlerin atlanılması ve uzun süre aç kalınması sonucunda ise kan şekeri aniden düşüyor ve tatlı yeme isteği artıyor. Bu nedenle günde 3 saatten uzun aç kalmayacağınız, 3 ana öğün ve en az 1 ara öğün ile aralarda da sağlıklı atıştırmalar yapacağınız bir beslenme planına sadık kalarak tatlı yeme ihtiyacınızın azaldığını göreceksiniz.
DOĞRU TATLIYI SEÇİN
Yine de canınız kocaman bir dilim pasta mı çekti? Paniğe kapılmayın. Doğru bir tatlıyı seçerek tatlı krizinin üstesinden gelebilirsiniz. Tatlıyı hepten hayatımızdan çıkarmak da doğru değil ama doğru tatlıyı seçmek çok önemli.
Örneğin birkaç kuru meyvenin arasına koyacağınız fındık, ceviz, badem gibi yemişler, bir parça bitter çikolata veya sütün içine ilave edeceğiniz kakao ya da tarçın ile tatlı isteğini giderebilirsiniz. Muhallebi, keşkül, sütlaç gibi sütlü tatlılar ve dondurma da kan şekeri değerlerini diğer tatlılara göre daha yavaş yükseltiyor.
BİR KAÇ ÇİLEKLE ÜSTESİNDEN GELEBİLİRSİNİZ
Glisemik indeksi düşük besinler hem kan şekerini daha yavaş yükseltiyor hem de daha uzun süre tok kalmamızı sağlıyor. Glisemik indeks değerleri, düşük, orta ve yüksek olarak üçe ayrılıyor.
Glisemik İndeksi 55'den aşağı olanlar düşük, 55-70 arası orta, 70-100 ve üzeri olanlarsa yüksek olarak tanımlanıyor. Düşük glisemik indeksli kiraz, çilek, elma, armut gibi meyveler hem kan şekerinizi daha az ve kademeli olarak yükseltiyor hem de iyi birer lif kaynağı olarak öne çıkıyor. Günlük 3 ile 5 porsiyon kadar tüketilebilir.
SAKIZ ÇİĞNEYİN
Şekerin fazla tüketimi vücutta yağ olarak depolanıyor. Ama yalnızca kilo sorununa odaklanmayın! İsminin aksine tam bir zehir olan şeker, obeziteden kalp ve diyabete, cilt kırışıklığından bağışıklık sisteminin zayıflamasına, çocukların zihinsel ve bedensel gelişimini olumsuz etkilemesinden stresi artırmaya hatta kansere dek birçok soruna yol açabiliyor. O halde tatlı krizine girdiğinizde kendinize uyan yöntemleri denemekten kaçınmayın.
O yöntemlerden biri de sakız çiğnemek! Yanlış duymadınız. Acıbadem Etiler Tıp Merkezi Beslenme ve Diyet Uzmanı Melis Torluoğlu, sakız çiğnemenin iştahı kapattığını söylüyor. Araştırmalarla da kanıtlanmış durumda. Sakız çiğneyenlerin çiğnemeyenlere göre daha az enerji aldığı saptanmış. Yani tatlı ile savaşınızda, şekersiz sakızı ihmal etmeyin.
CANINIZ TATLI ÇEKİNCE ACI YİYİN!
Kadınların özellikle adet dönemleri öncesinde iştahını kontrol edememe, karbonhidratlı yiyecek tüketme ve aşırı tatlı yeme isteğine kapıldıkları biliniyor. Regl döneminde magnezyum düzeyi azalacağından tatlı isteği artıyor. Magnezyumun yanısıra vücutta demir ve B6 vitamini seviyelerinde de azalma oluyor.
Pekmez ve siyah üzüm demir bakımından zengin. O nedenle tatlı isteğiniz oluştuğunda günlük bir yemek kaşığını geçmeyecek şekilde pekmez ya da günlük bir avuçtan fazla olmayacak şekilde siyah üzüm tüketerek sağlıklı bir şekilde bu ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz.
Bunun yanında geleneksel Çin Tıbbı stratejilerini de denemenizde fayda var. Yani canınız tatlı istediğinde bunu engellemek için acı yiyecekler yiyin. Tuhaf değil mi? Ama gerçek. Acı yiyecekler tatlı krizini önlemeye yardımcı oluyor. Örneğin zeytin, hindiba, roka, turp bunlardan sadece birkaçı.
NEFES EGZERSİZLERİ YAPIN
Tatlı yeme isteği oluştuğunda ilginizi başka şeylere yönlendirin. Örneğin bir arkadaşınıza telefon açıp sohbet edin, imkanınız varsa bir yürüyüşe çıkın, evi toparlayın. Dergi karıştırın, bilgisayarda oyun oynayın ya da sosyal medyada zaman geçirin. İşe yaradığını göreceksiniz. Bu tür faaliyetler ilk 10 dakikadan sonra tatlıyı unutturmaya başlıyor. Buna ek olarak nefes egzersizleri ile gevşemeye çalışın ama önlenemez tatlı krizleriniz oluyorsa bir nefes terapistine başvurmak faydalı olabilir.
STRESTEN YİYORSANIZ YARDIM ALIN
Kocaman bir dilim yaş pasta, bol şekerli bol kaymaklı bir ekmek kadayıfı ya da fıstıklı, cevizli baklava. Nasıl da sık çekiyor canınız. Eğer bu tablo için "tam beni yansıtıyor” diyorsanız, bir durup düşünmekte fayda var. Neyi mi düşüneceksiniz?
Neden sık sık tatlı yeme ihtiyacının baş gösterdiğini. O sebepler arasında stres, mutsuzluk, depresyon, üzüntü gibi nedenler de olabilir. Eğer stres, üzüntü gibi nedenlerden tatlı tüketimine yöneliyorsanız ve bu hayatınızda sürekli tekrarlayan, çözümlenemeyen bir durumsa profesyonel bir destek almaktan kaçınmayın. Zira duygusal yeme atakları yapılan çalışmalarla desteklenmiş durumda.
GURMAR ÇAYI İÇİN
Geleneksel Hint Tıbbında öne çıkan, ayurvedik bir bitki olan gurmarı deneyebilirsiniz. Gurmar çayı, hem şekerin emilimini hem de yağ olarak depolanmasını azalttığı iddia ediliyor.
Ayrıca tatlı isteğini azalttığı da söyleniyor. Ancak insülin veya şeker düşürücü bir ilaç kullanıyorsanız etkilerini artırabilir. Hekiminize danışmadan tüketmeyin. Tatlandırıcı ve diyet ürünlerden ise uzak durun. Yapılan çalışmalar da buna işaret ediyor. Siz siz olun, canınız tatlı bir şey yemek istiyorsa ‘sahte' tatlılar yerine, az miktarda ve sağlıklı şeker içeren yiyeceklerden tüketin.
KENDİNİZİ ÖDÜLLENDİRECEĞİNİZİ DÜŞÜNÜN
Çok istediğiniz bir ayakkabı mı var ya da çanta veya kaliteli, şık bir güneş gözlüğü. Aslında onlara ihtiyacınız yok ama aklınız da hep onlarda! İşte size tatlı krizini önleme yollarından biri daha.
Kendinize belli bir süre koyun ve koyduğunuz sürenin sonunda tatlı ile savaştan başarıyla çıkarsanız, kendinize hediye alarak ödüllendireceğinizi düşünün. Kişinin kendi kendine bu tür ödüllendirmelerde bulunması, tatlı krizini aşmanın yanında pek çok şeyde olumlu bir etki yaratabiliyor.
HER SEFERİNDE FARKLI TAKTİK UYGULAYIN
Tatlı krizini yenmenin yolları çok. O çok bilinen deyişle "çaresizseniz, çare siz-siniz!” Yeter ki azimle üstesinden gelmeye çalışın.
Acıbadem Etiler Tıp Merkezi Beslenme ve Diyet Uzmanı Melis Torluoğlu "Tatlı yeme isteğinizi her seferinde farklı taktikle önlemeye çalışın. Yani canınız tatlı çektiğinde bir seçeneğe bağlı kalıp sürekli onun üzerine yoğunlaşmayın” diyor. Zira tek bir seçeneğe bağlı kalmak bıktırıcı olup başarı şansınızı düşürebiliyor. O nedenle kiminde sakızınızı çiğneyin, kiminde kuru meyve arasına birkaç ceviz, fındık, bademle tatlı yeme isteğinizi bastırın, kiminde gurmar çayı için, kiminde de acı yiyin.