ANKARA (İHA) - TBMM Genel Kurulu'nda, AK Parti ve Anavatan Partisi'nin birlikte verdikleri ve Cumhurbaşkanı'nı halkın seçmesi, seçimlerin 5 yıl yerine 4 yılda yapılmasını öngören kanun teklifinin 2. tur oylaması başladı.
1. turda hiçbir madde Anayasa değişiklik çoğunluğu olan 367 rakamına ulaşamadı. Ancak 2. turda 367 rakamına ulaşılamazsa 330-367 arasında oy çıkarca Cumhurbaşkanı bu değişiklikleri referanduma götürebilecek. 330 altında çıkarsa madde zaten kabul edilmemiş oluyor. AK Parti'nin 352 milletvekili bulunuyor Anavatan Partisi'nin ise 20. Her iki partide bu pakete destek veriyor ve toplamda 372 milletvekili bulunuyor.
DEĞİŞİKLİKLER NE GETİRİYOR "- Milletvekili genel seçimleri 5 yıl yerine 4 yılda bir yapılacak.
- Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilecek.
- Yeni hüküm Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kesintiye uğratan 367 toplantı yeter sayısında yeni hüküm getiriyor. Bu çerçevede TBMM yapacağı seçimler dahil bütün işlemlerinde üyü tam sayısının en az üçte biri (184 milletvekili) ile taplanabilecek. TBMM, Anayasa'da başkaca bir hüküm yoksa toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verecek, ancak karar yeter sayısı hiçbir şekilde üy tam sayısının dörtte birinin bir fazlasından az olamayacak. Bu düzenleme ile Meclis'te yapılacak tüm toplantı ve
seçimlerde üye tamsayısının üçte birinden fazla 184 milletvekili) toplantı yeter sayısı aranamayacak. Böylece Anayasa Mahkemesi'nin verdiği son karara ilişkin Cumhurbaşkanlığı seçimi tıkanmalarına önlem alınıyor.
- Anayasa'nın Cumhurbaşkanı seçilecek kişinin niteliklerini ve nasıl aday olunacağını ile bazı yeni düzenlemeleri içeriyor. Buna göre, Cumhurbaşkanı 40 yaşını doldurmuş ve yükseköğrenim yapmış TBMM üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilebilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, halk tarafından seçilecek.
Cumhurbaşkanı TBMM üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi 20 milletvekilinin yazılı teklifi ile mümkün olabilecek. Ayrıca, en son yapılan seçimlerde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde onu geçen siyasi partiler ortak aday gösterebilecek.
Cumhurbaşkanı seçilenin varsa partisi ile ilişiği kesilecek ve TBMM üyeliği sona erecek.
- Anayasa 102. maddede yapılan değişikliğe göre Cumhurbaşkanının görev süresi belirleniyor. Buna göre, Cumhurbaşkanı seçimi, Cumhurbaşkanının görev süresinin dolmasından önceki 60 gün içinde; makamın herhangi bir sebeple boşalması halinde ise boşalmayı takip eden 60 gün içinde tamamlanacak".
Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olacak. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılacak. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış çoğunluğunu alan aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olacak.
İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin ölümü veya seçilme yeterliliğini kaybetmesi halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılacak. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılacak. Aday, geçerli oyların çoğunluğunu ldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilmiş olacak.
Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar görev süresi dolan Cumhurbaşkanının görevi devam edecek.
Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenecek.
- Yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı seçiminde yeni düzenlemeler uygulanabilecek. Böylece 'Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz' şeklindeki Anayasa hükmü geçersiz kılınıyor. Yani 11. Cumhurbaşkanlığı seçiminde Cumhurbaşkanını halkın seçmesi, görev süresinin 5 yıl olması gibi düzenlemeler bu seçimde (11. Cumhurbaşkanı seçimi) uygulanacak.
Aynı maddenin geçici 18. maddesinin oylamasına ise 398 milletvekili katılırken 356 milletvekili 'Kabul', 36 milletvekili 'Red', 5 milletvekili 'geçersiz' ve 1 milletvekili boş oy kullandı. Bu düzenlemeyle (Geçici 18. madde) 11. Cumhurbaşkanı seçiminin ilk tur oylaması, bu kanun Resmi gazetede yayımını takip eden 40. günden sonraki ilk
Pazar günü, 2. tur oylaması ise ilk tur oylamayı takip eden 2. Pazar günü yapılabilecek.
Adaylar Anayasada belirtilen hükümler çerçevesince gerekli belgeleriyle birlikte oylama tarihinden 30 gün önce TBMM Başkanılğına başvuracaklar.
Adayların başvurularında eksik bilgi ve belgelerin tespit edilmesi halinde TBMM Başkanlığı tarafından, eksiklerin giderilmesi için üç günlük kesin süre verilecek. Bu süre içinde eksiklerin giderilmemesi halinde adaylar, kendiliklerinden adaylıktan çekilmiş sayılacaklar.
Yeni düzenlemeye göre TBMM Başkanlığınca, cumhurbaşkanı olma niteliklerini taşıyan adaylara ilişkin kesin liste 2 gün içinde ilan edilip, Yüksek Seçim Kurulu'na (YSK) bildirilecek.
Cumhurbaşkanı adayı gösterilen kamu görevlisi, aday gösterildiği tarihten itibaren görevinden ayrılmış sayılacak. Görevinden ayrılan kamu görevlisinin Cumhurbaşkanı seçilmemesi halinde görevine geri dönmesi konusunda ilgili kanun hükümleri uygulanacak.
1. tur seçim sonuçlarının kesinleşmesinden 2. tur oylamanın sonuçlanmasına kadar, 2. tur oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinni ölümü veya seçilme yeterliliğini yitirmesi halinde; 2. oylama, boşalan adaylığın 1. oylamadaki oy sıralaması esas alınarak sıradaki adayla doldurulacak. 2. oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılacak. Aday, geçerli oyların çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilmiş olacak.
Cumhurbaşkanının seçilmesine ilişkin usul ve esasların kanunla düzenlenmesine kadar Milletvekili Seçim Kanunu, Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun, Siyasi Partiler Kanunu, Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun ile diğer kanunların bu maddeye aykırı olmayan hükümleri uygulanacak.
Ayrıca değişiklik teklifinin yürürlük maddesinde (7. madde) bir önerge verildi. Önerge yapılan oylamada kabul edildi.
Buna göre, bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girecek ve halkoyuna sunulması durumunda 1 ve 3. maddeler birlikte, 2, 4, 5 ve 6. maddeler birlikte oylanacak.