Günlük koşuşturmacalar, hayat telaşı derken vücudumuzun sesine kulak tıkıyoruz. Aslında unutkanlık, zihinsel bulanıklık, görme ya da işitme zorlukları ve en önemlisi haftalarca süren grip gibi önemsemediğimiz sorunlar ‘beyin iltihaplanması’nın belirtileri olabilir. Medical Park Fatih Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Emre Ünal beyin iltihaplanması yani ‘ensefalit’in ne olduğunu anlattı.
SİNEK ISIRIĞI BİLE NEDEN OLABİLİR
Beyin vücudumuzun en önemli organlarından birisidir. Bu nedenle en küçük bir anormallik bile büyük sorunlara neden olabilir. Beyinde görülen problemlerden biri de ‘ensefalit’tir. Menenjit halk arasında daha yaygın bilinirken, ensefalit yani beyin iltihabı daha az bilinmektedir. Beyin iltihabına virüs, bakteri, mantar gibi birçok mikroorganizma sebep olabilir. Viral enfeksiyonlar ise bunların içinde en sık görülenidir. Dudak çevresinde oluşan uçuğa sebebiyet veren Herpes virüsü, sivrisinek ısırığı sonrası bulaşabilen virüsler, kene ısırığı sonrası bulaşabilen virüsler, kuduz virüsü, kabakulak, kızamıkçık gibi çocukluk çağı virüsleri beyin iltihabına yol açabilir. Soğuk algınlığı 100'den fazla farklı virüsün sebep olabileceği bir hastalık iken, grip influenza isimli virüsün neden olduğu bir hastalıktır. Grip genellikle yeterli sıvı alımı ve dinlenme ile kendiliğinden geçer. Ancak hastalığı ağır geçiren kişilerde ve tedavi edilmeyen durumlarda beyin iltihabı gibi sonuçlar doğurabilir.
ÇOCUKLAR VE YAŞLILAR RİSK ALTINDA
Hastalığın belirtileri, beyinde etkilediği bölgelere ve enfeksiyonun şiddetine göre değişkenlik gösterir. Kırgınlık, halsizlik, yorgunluk gibi haftalar süren soğuk algınlığı, zayıflık, kişilik değişiklikleri, unutkanlık, zihinsel melekelerde yavaşlama, koordinasyon eksikliği, konuşma, görme veya işitme bozuklukları ile felç gibi belirtilerle ortaya çıkabilir. Daha ağır seyreden vakalarda solunum bozukluğu, koma ve ölüm gibi ciddi sonuçlar doğurabilir. Genel olarak küçük çocuklar ve yaşlı insanlar hastalık konusunda daha risklidirler. Özellikle hafif belirtileri olan hastalarda tanı koymak ve bu sebeple tedaviye başlamak güçtür. Hasta öncelikle muayene, muayene bulgularına göre gerekirse beyine yönelik MR veya tomografi tetkiklerine yönlendirilir. Kesin tanı için ise beyin omurilik sıvısından veya beyinden örnek alınarak laboratuvar ortamında bu örnek incelenir. Bu örneğin alınması için ise en sık, halk arasında bilinen ismi ile belden su alma işlemi uygulanır. Belden su alma yani tıp dilindeki adı lomber ponksiyon, toplamda 5 dakika süren, hastanın uyutulmasına gerek kalmayan basit, güvenilir ve hayat kurtarıcı bir işlemdir. Bu işlem sonrasında yapılan işlemler ile tanı konularak doğru tedavi planlanır.
İLAÇLA TEDAVİ EDİLEBİLİYOR
Beyin iltihabının birçok sebebi olduğu için tek tip tedavisi yoktur. Hafif geçirilen vakalarda genellikle yatak istirahati, yeterli sıvı alımı ve ateş düşürücü/ağrı kesici ilaçlar verilir. Daha ağır vakalarda ise hastanın sara nöbeti geçirmemesi, beyin ödemi gelişmemesi ve solunumunun devamı açısından yoğun bakım takibi gerekir. Bu tedavilerin dışında beyin iltihabına yol açan etkene karşı ilaçlar verilir. Beyin iltihabına en sık sebep virüsler olduğu için bahsi geçen tedavilerin yanına genellikle anti-viral ilaç tedavisi eklenir. Tanı koymak amacıyla yapılan beyin biyopsisi ve beyin ödemi gelişmesi durumunda ilaç tedavisine cerrahi eklenebilir.