Guatr bir tür tiroid bezi hastalığıdır. Tek bir çeşidi olmadığından tedavi yöntemi de tek bir şekilde yapılmaz. İlk olarak guatrın türü belirlenir ve ona uygun bir tedavi yöntemine başvurulur. “Guatr neden olur? Guatr belirtileri nelerdir?” gibi soruların cevaplarına gelin daha detaylı olarak bakalım.
Boynun ön tarafındaki adem elmasının hemen altında tiroid bezi bulunur. Şekli bir kelebeği andıran tiroid bezi bazı durumlarda anormal bir şekilde büyür. Tiroid bezinin anormal bir şekilde büyümesi durumuna guatr hastalığı adı verilir. Çoğu zaman tiroid halk arasında bir hastalık olarak bilinsede esasında hayati öneme sahip bir salgı bezidir.
Guatr hastalığı, kadınlarda, erkeklere oranla daha fazla görülmektedir. 5 guatr hastasının ortalama 4 tanesi kadınken yalnızca 1 tanesi erkektir. Görülme oranının kadınlarda neden daha fazla olduğu ise tıbben açıklanamamaktadır.
Tiroid bezleri, hayati önem taşıyan T3 ve T4 hormonlarını üretmektedir. Olası bir tiroid bezi rahatsızlığında bu hormonların üretilmesi duraksayarak vücuttan çeşitli sorunlara yol açmaktadır. T3 ve T4 hormonlarının görevi genellikle metabolik faaliyetleri düzenlemek olduğundan, guatrın belirtileri de genellikle bu yönde gözlemlenmektedir. T4 hormonu, T3’ten farklı olarak yapısında iyot atomu bulundurur. T3 ve T4 hormonlarının düzeylerinin kontrol edilmesine guatr testi adı verilir. Bu test sayesinde guatrın ön tanısı kolaylıkla konmaktadır.
Guatr hastalığının birçok nedeni bulunmaktadır. Bunlardan, halk arasında en çok bilineni iyot eksikliğidir. Tiroid bezinin T4 hormonunu üretebilmesi için vücutta yeteri kadar iyot atomu bulunmalıdır. Vücutta yeteri kadar iyot atomunun bulunmadığı durumlarda tiroid bezi T4 hormonunu üretebilmek için daha fazla çalışır ve büyümeye başlar. Deniz olan bölgelere uzak kısımlara iyotun ulaşması zorlaşacağından bu bölgelerde guatr hastalığı daha sık görülür. Guatr hastalığının çok bilinmeyen diğer nedenleri şunlardır:
Graves hastalığı: Graves hastalığına sahip kişilerde, bağışıklık sistemi bozuktur. Bozuk olan bağışıklık sistemi tiroid bezini yabancı bir cisim olarak algılayarak saldırmaya başlar. Bu saldırı sonucunda tiroid bezi normalden kat ve kat daha fazla üretim yaparak, hem vücutta var olan iyot atomlarını tüketir hem de kendini normalden daha fazla yorarak şişmeye başlar. Bu da guatr hastalığına neden olur.
Hashimoto hastalığı: Graves hastalığına benzer olarak hashimoto hastalığı da bir tür bağışıklık sistemi hastalığıdır. Bağışıklık sisteminin bozulması ile birlikte beynin hipofiz bezine ve tiroid bezine devamlı olarak uyarılar gider. Uyarılan hipofiz bezi de tiroid bezini uyarır ve sürekli olarak T3-T4 hormonlarının üretilmesini sağlar. Sürekli olarak çalışan tiroid bezi yorulur ve şişmeye başlar. Bu da guatr hastalığına yol açar.
Çoklu nodüler tiroid: Kelebek şeklini andıran tiroid bezinin her iki kanadında da şişkinlikler oluşur. Bu şişkinlikler zamanla büyüyerek guatr hastalığına neden olur.
Tekli nodüler tiroid: Çoklu nodüler guatrdan farklı olarak bu tiroid hastalığında tiroidin tek tarafında şişkinlik oluşur. Bu şişkinlik büyümeye devam ederek guatr hastalığına neden olur.
Tiroid kanseri: Nodüler tiroidlerde olduğu gibi yine tiroid kanserinde de tiroid bezindeki bazı hücreler kontrolsüz olarak bölünerek, tiroidin aşırı büyümesine yol açar.
Hamilelik: Vücudun neredeyse tüm fonksiyonlarında değişikliğe neden olan gebelik durumunda, tiroid bezi de etkilenir. Hamilelik döneminde salgılanan bazı hormonlar, tiroid bezinde kontrolsüz salgılanmalara neden olur. Yorulan tiroid bezi şişer ve guatr hastalığı oluşur.
Tiroid bezi iltihabı: Bazı viral enfeksiyonlar sonucunda tiroid bezinde iltihap oluşur. İltihaptan dolayı boynun ön kısmı şişkin görünür. Kimi durumlarda iltihap, guatr hastalığına dönebileceği gibi yalnızca enfeksiyon olarak da devam edebilir.
Guatr hastalığının zehirli ve zehirsiz olarak iki çeşidi bulunmakla birlikte genel olarak hastalığın çeşidini oluşum nedeni belirler.
Guatr çok nadir de olsa belirti göstermeden seyredebilmektedir. Hiç belirti göstermeyen guatrlar oldukça tehlikelidir. Ne kadar masum gibi gözüken bir hastalık olsa da erken müdahale edilmediği takdirde sonuçları çok ağır olabilmektedir. Guatr hastalığı belirtileri genel olarak şu şekildedir:
Guatr, gırtlak kanseri gibi kanser türlerini tetiklediğinden, hızlı bir şekilde tedavi edilmesi oldukça önemlidir. Doktorunuzun size uyguladığı tedavi yöntemlerinin dışında alternatif olarak evde bazı besinleri tüketerek guatr tedavisini hızlandırabilirsiniz. Peki guatra ne iyi gelir? İşte guatr için tüketebileceğiniz besinler: