Gerçek ya da tüzel kişilerin bankalara başvurarak herhangi bir malın borcunun ödenmesi, teslim edilmesi, bir hizmetin tamamlanması gibi konuları güvence altına almaları mümkündür. Bunun için bankaların farklı çeşitlerde hazırladığı teminat mektubundan yararlanılır. Kredi notu ve iş detayları gibi hususların incelenmesi sonucunda hazırlanan teminat mektubunun başvurusu dijital ortamda tamamlanabilir. Bu güvence belgesinin başvuru sürecinde herhangi bir sorun oluşmaması için ise temel koşullar, komisyon masrafı ve gerekli evraklar üzerine bilgi edinilmesi mühimdir.
Bankalar tarafından yurt içinde ya da yurt dışında olan müşteriler için düzenlenen teminat mektupları, temelde bir malın teslim edilmesi, bir borcun ödenmesi veya bir işin tamamlanması gibi hususların garanti altına alınmasını sağlar. Dolayısıyla bankaların yurt içinde veya yurt dışında bulunan müşterilerini güvence altına aldığı teminat mektupları, müşterilerin muhatap olduğu kişi ya da kuruluşlara yönelik olarak hazırlanır. Bu bağlamda “teminat mektubu ne demek?” sorusuna “bankaların tüzel veya gerçek kişi olan müşterileri için karşı tarafa hitaben hazırladığı güvence belgesi” olarak yanıt sunulmalıdır.
Tüzel veya gerçek kişilerin müşterisi oldukları bankalardan teminat mektubu almaları için izlemeleri gereken temel adımlar vardır. Bu işlemin gerçekleştirilmesi için bankaların fiziki veya dijital şubelerinden başvuru yapılmalıdır. Başvuru aşamasındaki önemli adım ise teminat mektubunun ne amaçla alınacağının detaylı bir şekilde açıklanmasıdır. Yani bankalara bu belgenin hangi amaçla kullanılacağı ve neden önemli olduğu hakkında bilgi verilerek teminat mektubu başvurusu tamamlanabilir.
Bankaların gerçek veya tüzel kişilere teminat mektubu vermek üzere belirlediği koşullar değişkenlik gösterebilir. Ancak temelde bu mektubun hangi amaçla kullanılacağına yönelik detaylı bilgi verilmesi sonucunda ilgili belgenin bankalar tarafından hazırlandığı bilinir. Teminat mektubu şartları arasında öne çıkan hususlardan biri de kredi puanıdır. Findeks tarafından gerçek veya tüzel kişiler için hesaplanan kredi skorunun teminat mektubu başvurularında da dikkate alındığı bilinir.
Teminat mektubu hem tüzel hem de gerçek kişilerin bankalara başvurarak alabildiği güvence belgelerindendir. Dolayısıyla bu belgenin gerekli koşulları karşılayan ve teminat göstermesi gereken tüm gerçek ya da tüzel kişilere verildiği bilinir. Ancak bu noktada “Teminat mektubu hangi hallerde verilir?” sorusuna yanıt olan aşağıdaki detaylı hususların da incelenmesi gerekir:
Teminat mektuplarının süreli, süresiz, kesin, geçici ve avans gibi birden fazla çeşidi mevcuttur. Dolayısıyla bir teminat mektubunun kaç yıl boyunca geçerli olacağı bu belgenin hazırlanması sırasında bankaya sunularak kararlaştırılan hususlara göre belirlenir. Vadeli teminat mektuplarında güvence belgesine konu olan süre boyunca anlaşma geçerlidir. Ancak vadesiz teminat mektuplarında bu belgenin süresiz olarak yürürlükte kalması söz konusudur. Süresiz teminat mektuplarının zaman aşımına uğradığı sınır ise Borçlar Kanunu’nda belirtildiği üzere 10 yıl olarak açıklanabilir.
Gerçek ya da tüzel kişilerden teminat başvurusu sırasında hazırlamaları beklenen belgeler sektöre göre değişkenlik gösterir. Yani başvuru sahiplerinden istenen belgeler bu mektubun amacına ve hangi sektördeki faaliyetlere yönelik hazırlanacağına göre değişir. Bankaların teminat mektubu başvurularında dikkate aldığı evraklar arasında kimlik belgesi, vergi levhası, finansal tablolar, imza sirküleri, talep dilekçeleri yer alabilir. Bu nedenle belirli bir amaca özel olarak hazırlanan teminat mektubu için gerekli evraklar mutlaka banka şubelerine başvurularak net bir şekilde öğrenilmelidir.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun denetiminde olan teminat mektubu masrafı bu belgeyi düzenleyen bankalar tarafından müşterilerden tahsil edilir. Dönemsel olarak değişkenlik gösterebilen bu ücretin hangi oranda uygulanacağını belirleyen unsurlardan biri de teminat altına alınan işin detayıdır. Genellikle %1-%5 oranı arasında olan teminat mektubu komisyon masrafı bu belgenin düzenlenmesi amacıyla bankalara başvurulduğu zaman öğrenilir.
Günümüz şartlarında bankacılık ürünlerinin birçoğu elektronik ortamda da hazırlanır. Dolayısıyla teminat mektubunun dijital bankacılık şubelerinden başvuru yapılarak talep edilmesi mümkündür. Elektronik veya dijital teminat mektubu olarak adlandırılan bu hizmet sayesinde ofisten, evden veya herhangi bir mekandan başvuru işlemi tamamlanabilir. Bu süreçte kağıtsız bankacılık deneyiminden yararlanılarak gerekli bilgilerin bankaya aktarılmasıyla dijital teminat mektubu başvurusunun gerçekleştirilmesi söz konusudur.
Elektronik ortamda hazırlanan teminat mektubu başvurusunun onaylanmasında ise yine başvuru sahibinin finansal hareketleri, kredi puanı, bankalardaki limiti ve güvence altına aldıracağı işin detayları gibi unsurlar etkilidir.