Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz, Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş (TEOG) sisteminin kaldırılmasının ardından binlerce velinin heyecanla beklediği yeni liseye giriş sistemini dün katıldığı AA Editör Masası programında açıkladı. Yılmaz’ın açıklamalarından satırbaşları şöyle:
KOLAY SİSTEM: Çocuğu 6. sınıftan itibaren sınava hazırlayan değil de stresi azaltan, kolay bir sistem getirdik. Eğitim bölgesi ve sınavsız mahalli yerleştirme sistemini geliştirdik. Öğrencimiz adresine en yakın okula yerleştirilecek.
5 TERCİH HAKKI: Evlatlarımız 5 tercihte bulunacak. Her okul türüne göre seçim yapabilecek. Hiçbir öğrencimizi istemediği okul türüne yerleştirmeyeceğiz. 8’inci sınıfta 1 milyon 200 bin öğrencimiz var. Yeni sistemle bütün veliler, çocuklarını ortaokula yerleştirirken evlatlarının hangi liseye gidebileceğini de bilecek. Ortaokulla lise arasında bir bağ kuruyoruz. Sınav baskısı kalkacak. Bu, yüzde 90’ın üzerindeki öğrenciler için.
OKUL BAŞARI PUANI ESAS: Diyelim ki bir okula 100 öğrenci talebi var, orada da okul başarı puanını esas alacağız. Okul başarı puanı esas alınarak liseye yerleştirme yapılacak.
KÖKLÜ LİSELER SINAVLA ALACAK: Yüzde 92’ye kimse bakmıyor. Herkes geri kalan yüzde 8 ne olacak diyor? Ülke genelinde belirlediğimiz farklı illerdeki sınırlı sayıdaki okullarımıza sadece isteyen 8’inci sınıf öğrencilerinin girebileceği bir sınav hazırladık. 600 gibi bir okuldan bahsediyoruz. Fen, sosyal bilimler, proje liseleri bunun içine giriyor. Mayıs gibi bu liselerin ismini ve sayısını açıklayacağız.
ÖRNEK SORULAR: Sınava girmek isteğe bağlı. Velilerimiz ister çocuklarını bu sınava yönlendirir, isterse yönlendirmez. Sınav mecburiyeti ortadan kalktı. Artvin’deki de Hakkâri’deki de isterse Ankara Fen Lisesi’ne girebilecek. Bütün sorular bakanlığımızca, merkezden hazırlanacak. Öğrenciler bulunduğu illerde, kendi okulunda, sınıfında sınava girecek. Haziranda, okullar kapanmadan bir hafta önce yapacağız bu sınavı. Sonuçları da haziranda ilan edeceğiz. Çoktan seçmeli soruların yer aldığı, sözel ve sayısal olmak üzere iki bölüm ve tek oturumdan oluşacak. Temel dersleri içerecek, toplam 60 sorudan oluşacak, 90 dakikalık bir süre var. Örnek sorularımızı yayınlayacağız.
ÖZEL OKULLARA SINAV HAKKI: Özel okullar isterlerse, sınav yapabilirler. Yapacaklar. İsterlerse bizim sonucumuzu da alabilirler.
TERCİH DIŞI BİR OKULA GÖNDERMEYECEĞİZ
Eğitim bölgeleri sisteminin nasıl oluşturulduğu ortaya çıktığında vatandaşımızın istenilmeyen okul türüne yerleştirilme gibi bir kaygısının olmayacağı da anlaşılacak. Velinin tercihi dışında öğrencimizi herhangi bir okula göndermeyeceğiz. Eğitim bölgelerini o şekilde oluşturacağız ki, velimizin istediği meslek, Anadolu, imam hatip lisesi de içinde olsun.
FARKLI AKADEMİK DÜZEYLER: Farklı akademik düzeylerde, farklı bilgi ve birikimdeki öğrenciler bir araya gelecek. Akademik çeşitlilik okulun bilgi ve akademik düzeyini yükseltecek. Öğretmenimiz alttakine göre değil, üstekine göre onları hazırlayacak. Esas gayemiz sınavsız liselere geçişi sağlayabilmek. Bunun için bütün liselerimizi fen, sosyal bilimler ve proje okullar ayarına çıkarmamız lazım.
TEOG’LA YERLEŞENLER GEÇİŞ YAPAMAYACAK: Bundan sonraki kayıt alacağımız öğrenciler için taban puanı kalkmıştır. Adrese en yakın okula kaydını yapacağız. TEOG puanıyla girmiş öğrencinin değişiklik yapmasına izin vermeyeceğiz. Danıştay’ın bir kararı var; bir öğrencinin taban puanının üstündeki okula kaydedilemeyeceğiyle ilgili.
ADRES TAŞIMAYA KARŞI ÖNLEM: (Diyelim ki, İstanbul’da çok iyi lise var, bunun yanına taşınacağım. O zaman bu okula girebilecek miyim?) Okulda kontenjan varsa girersiniz. Ancak herkesin sizin gibi o siteden ev alacak durumu yoktur. Ancak saydığımız 600’e yakın lise zaten sınavla alacak. İstanbul Lisesi’ne girebilmenin şartı sınavda başarılı olmak. Kazanamazsa adrese dayalı sisteme bağlı olarak kendi evine yakın 5 okulu daha tercih etmesini isteyeceğiz. 1 milyon 200 bin öğrencimizi daha az stresli bir sistemle liseye yerleştireceğiz. (Adres taşıma gibi uygulamalar için) Bunlara karşı bir çözüm bulabilmek mümkün. Kontrol mekanizmaları var.
GÖRÜŞLERE AÇIĞIZ: Herkesin görüşüne açığız. MEB’in internet sitesi, Twitter’ı, mail’i var. ismetyilmaz@meb.gov.tr’ye de yazabilirler.”
UZMAN GÖRÜŞÜ
ÖĞRENCİLERİN DÖRTTE BİRİ BU YARIŞA KATILIR
Nurullah Dal (Türkiye Özel Okullar Derneği Başkanı): Yaklaşık 900 bin öğrenci bu stresten kurtuldu. İsteyen sınava girecek. Yüzde 25’i bu yarışa katılacaktır. Adrese dayalı sistemde özel okullar yok. Biz de önümüzdeki hafta okullarımızı toplayacağız. Toplu halde kendi sınavımızı mı yapalım yoksa o sınavın sonuçlarını mı kullanalım diye görüşlerini alacağız. Bakanlıkla görüştükten sonra nasıl öğrenci alınacağını ilan edeceğiz.
ÖZEL OKULLARA İLGİ ARTABİLİR
Onur Soğuk (Eğitimci): Soru sayısının az olması ölçme açısından sıkıntı yaratabilir. Yığılmalar olabilir. Çoğu veli ve öğrenci iyi okulu hedeflediği için sınava katılım yüzde 10’dan fazla olur. Mayısta bu okulların belirlenmesi geç. Daha önce tüm liselere puanla öğrenci alındığı için okullar kategorize oluyordu. Şimdi iyi ve kötü öğrenciler dağılacak. İyi liselerin öğretmenlerinin de diğer okullara dağıtılması lazım. Özel okullara ilgi artabilir.
Batuhan Aydagül (Eğitim Reformu Girişimi): ‘Hiçbir çocuğu istemediği okula göndermeyeceğiz’ beyanının gerçekleşmesi neredeyse imkânsız. Çünkü yıllardır Anadolu lisesi yerine imam hatip ve meslek lisesi yapıyorlar.
ÖLÇMEK İÇİN SORU SAYISI AZ
Hatice Yılmaz (Eğitimci): Açıklanmayan çok fazla konu var. Sınav başvuruları ne zaman yapılacak? Okul başarısı etkileyecek mi? Denizcilik meslek liseleri gibi sayısı az olan okullara nasıl öğrenci alınacak? Sınava girmeyecekler eğitim bölgesindeki 5 okulu mu seçecek yoksa 5 okul türünü mü? Ölçmek için 60 soru çok az. Anadolu’daki çocukların İstanbul gibi büyük yerlerde okuma şansı azalacak.
Talha Doğan (Tonguç Akademi): Çocuklar açık uçlu soruları sevmemişti, çoktan seçmeli olması iyi. Artık okul notları çok önemli. Bakan’ın sistem için ‘Hâlâ değişebilir’ demesi demokratik tavır ama çocuklar için belirsizlik çok üzücü.
İsmail Koncuk (Türkiye Kamu-Sen ve Türk Eğitim-Sen Genel Başkanı): Bakanın dediği gibi öğrenci istemediği okula nasıl gitmeyecek, 5’ten başka tercih hakkı yok ki. Adrese dayalı sistem açık bir kast sistemi. Bu milleti sınıflara göre tanzim etmek. Amaç bu olmasa da sonuç bu.