DUYGU YENER - Serebral palsi, multipl skleroz (MS) ve inme rahatsızlıkları nedeniyle katı ve sıvı gıdaların alımında sorun yaşayan hastalar, 8 haftalık terapiler sayesinde yutmayı öğreniyor.
Enfeksiyon, tümöral, metabolik, nörolojik, doğumsal ve diğer rahatsızlıklara bağlı olarak gelişebilecek yutma güçlüğü sorunları, bireye özgü planlanan terapilerle ortadan kaldırılabiliyor.
Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kulak ve Burun Boğaz Ana Bilim Dalı Yutma Polikliniğinde, serebral palsi, MS ve inme rahatsızlıkları nedeniyle katı ve sıvı gıdaların alımında sorun yaşayan hastalar, uzman hekimler ve terapistler eşliğinde yutmayı yeniden öğreniyor.
Merkeze başvuran en küçük hastalardan 10 yaşındaki serebral palsili Emre Demirhan Bozkuş, aldığı eğitimler sayesinde artık en sevdiği makarna ve pizzayı rahatlıkla yiyebiliyor.
Anne Sibel Bozkuş, Demir'in 6 aylık serebral palsili olarak dünyaya geldiğini ve bebekliğinden itibaren sürekli yutma sorunu yaşadıklarını söyledi. Yutma terapisi ile 8 haftalık bir eğitim aldıklarını ifade eden anne Bozkuş "Yemek biriktirme problemimizde çok fazla düzelme gördük. Katı yiyecekleri yemeye başladı. Yemek yerken artık öğürmüyor, kusmuyor, boğulmuyor." dedi.
Demir'in yemek sorununu aşması nedeniyle çok mutlu olduklarını dile getiren anne Bozkuş, "Babası ile birlikte çok mutluyuz. Demir'e yemek yedirirken birimiz sürekli ayakta oluyorduk çünkü sürekli boğulma riski yaşıyordu. Şimdi babası oturup pizza yedirebiliyor." diye konuştu.
- "En çok su içmeyi özledim"
Multiple skleroz (MS) rahatsızlığıyla 7 yıldır mücadele eden 46 yaşındaki Hakan Çimenli, su içerken bile zorlandığını belirtti. Rahatsızlığının ilerlemesiyle son 2 yıldır beslenme sorunu yaşadığına işaret eden Çimenli, "Uygulanan terapiden çok memnun kaldım. Bir nefes, güneş, bir insan için ne kadar önemliyse yutmanın da o kadar önemli olduğunun farkına vardım." dedi.
Yutma terapisinin birçok kişi tarafından bilinmediğini anlatan Çimenli, terapiyle MS hastalarının beslenme sorunlarını aşabileceklerini aktardı. Çimenli, yutma güçlüğü yaşadığı dönemde en çok su içmeyi özlediğini vurguladı.
Beyin felci geçirdikten sonra yutma sorunu yaşayan Osman Garip, "Felç geçirdim, boğazım kapandı. Yemek yiyebilirim sanıyordum ama su bile içemedim. Bir ay kadar burnumdan beslendim. Yutma terapisi sayesinde her şeyi yemeye başladım." diye konuştu.
- "Hastaların tat ve çiğneme fonksiyonları sağlanıyor"
SBÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Gerek, yutmanın doğumdan ölüme kadar geçen süre içerisinde hemen hemen tüm canlıların en önemli fonksiyonlarından birisi olduğunu söyledi. Yaşam süreci içerisinde farklı nedenlerle yutma bozukluğu ile karşı karşıya kalınabildiğini ifade eden Gerek, fizik tedavilerle bunları çözebilmenin, rehabilite edebilmenin mümkün olduğuna dikkati çekti.
Prof. Dr. Gerek, çocukluk döneminde görülen yutma bozukluklarının genellikle sendromik rahatsızlardan kaynaklanabildiğini ifade ederek erişkin dönemdeki yutma bozukluklarının ise özellikle inme geçiren hastalarda yutma fonksiyonunu sağlayan sinirlerin çalışmamasına bağlı olarak ortaya çıkabildiğini belirtti.
Omurgadaki eklemin yutak yoluna baskı yapması yoluyla gelişen tümörler ve bazı nörolojik hastalıkların da yutma ile alakalı problemler oluşturduğunu anlatan Gerek, "Terapilerle hastaların tat duygusunu alması ve çiğneme fonksiyonlarını yerine getirmesi sağlanıyor. Mideye gıdaların farklı yollarla ulaştırılması mümkün ancak uygun olanı doğal beslenmedir." diye konuştu.
- "Yutmayı zorlaştıran kaslar güçlendiriliyor"
Kulak ve Burun, Boğaz Uzmanı Dr. Burak Aşık da yutma güçlüğünün tanısı ve tedavisinde uygulanan fleksbl endoskopik yutma çalışmasına ilişkin bilgi verdi.
Muayenede hastanın yumuşak damak ve dil hareketlerine baktıklarını anlatan Aşık, izlenen hareketler esnasında, izlenen bozukluk ve eksikliğe göre hastalara tanısal ve rehabilitasyon işleminin planlandığını belirtti.
Uzman Fizyoterapist Nimet Evin ise yutma bozukluğuna yönelik egzersizlerin yutma fonksiyonuna katılan anatomik bölgelerle ilgili hareket açıklığını ve kas eğitimi yoluyla kuvvetlendirmeyi sağlamak şeklinde uygulandığını anlattı.
Evin, tedavi planı içerisinde zayıf kaslara yönelik kuvvetlendirme egzersizleri, çeşitli baş pozisyonlarıyla besinin güvenli yutulmasını sağlayan baş ve boyunun farklı pozisyonlara getirilmesi ve yutma fonksiyonuna özel manevraların uygulandığını aktardı.
Terapide zayıf kasları kuvvetlendirmek amacıyla yutma kaslarına elektrik uyarımı yapıldığını ifade eden Evin, ağız içerisinde farklı bölgelere soğuk uyaranla uyarı, besin, miktar, tat ve kıvamı ayarlamasının yanı sıra yutma fonksiyonunu ilgilendiren vücut düzgünlüğünün sağlanmasının da terapide yer aldığını kaydetti.