16 Nisan anayasa referandumuna sayılı günler kala özellikle sosyal medya ve WhatsApp gruplarında paylaşılan ve “Oyunuzu kullanırken lütfen dikkat ediniz ve çevrenizdeki dostlarınızı da uyarınız. Örnek pusulalarda görüldüğü gibi ‘Tercih’ mührünü pusuladaki ‘Hayır’ yazısının üzerine değil… ‘Hayır’ yazısının altındaki boşluğa net okunabilecek şekilde basınız” ifadelerine yer verilen görsel dolaşıma girdi.
Görselde, tercih mührünün 'Hayır' kelimesinin üzerine gelmesi halinde oyun geçersiz sayılacağı iddia edildi. İddia şu şekildeydi; "Oy pusulasında “Tercih” mührünün “Hayır” kelimesinin üzerine gelmesi halinde oylar geçersiz sayılacak." Görsel sosyal medya kullanıcıları arasında kısa süreli kafa karışıklığı yaratırken, yapılan açıklamalar sayesinde iddianın doğru olmadığı ortaya çıktı.
İşte sosyal medyada paylaşılan o görsel;
Yukarıda paylaştığımız görseldeki iddia doğru değil. Referandumda kullanılan oyların hangilerinin geçersiz sayılacağı ile ilgili Yüksek Seçim Kurulu (YSK) 14 Şubat’ta bir genelge yayımladı. “Anayasa Değişikliği Halkoylamasında Sandık Kurullarının Oluşumu, Görev ve Yetkilerini Gösterir 135/1 Sayılı Genelge”nin “Geçerli Olmayan Oy Pusulaları” başlıklı 43. maddesinde hangi durumlarda oyun geçersiz sayılacağı belirtildi. Genelgede oyun geçersiz sayılması ile ilgili haller arasında “Tercih” mührünün yazının üstüne gelmesiyle ilgili bir ifade bulunmuyor.
Genelgede sayılan oyun geçersiz olmasına neden olabilecek haller şöyle:
a) Sandık kurulunca verilen ve o seçim için düzenlenmiş biçim ve renkte olmayan,
b) Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı bulunmayan,
c) Arkasında sandık kurulu mührü bulunmayan,
d) Hiçbir yerine “TERCİH” mührü basılmamış olan,
e) Birleşik oy pusulasında EVET – HAYIR şeklinde ayrılan alanlardan (beyaz veya
kahverengi bölümlerden) birden fazlasına “TERCİH” mührü basılmış olan,
f) Birden fazla alana taşmış “TERCİH” mühürlü birleşik oy pusulaları,
g) Bütünlüğü bozulacak şekilde yırtılmış veya koparılmış olan,
h) Üzerine “TERCİH” mührü dışında veya “TERCİH” mührü yerine herhangi bir özel işaret, herhangi bir isim, imza kaşesi, mühür veya parmak izi basılmış olan,
i) Üzerinde yer alan bölümleri belirgin bir şekilde ve özel olarak karalanmış, çizilmiş veya işaretlenmiş olan,
j) Üzerinde yer alan matbu yazıların ve şekillerin dışında yazılar veya harfler veya sayılar yazılmış veya şekiller çizilmiş olan birleşik oy pusulaları geçerli değildir
YSK tarafından yayınlanan genelgenin ilgili maddesinde de görüldüğü üzere “Tercih” mührünün “Hayır” yazısının üzerine gelmesi halinde oy geçersiz sayılmıyor.
İlgili maddenin devamında ise “Oy Pusulalarının Geçersiz Olmayacağı” haller sıralanıyor.
Oy ve Ötesi Derneği tarafından teyit.org sitesine gönderilen yazılı açıklama ile de sosyal medyada yer alan iddianın doğru olmadığı belirtilirken, “135/1 sayılı genelde geçerli oylar ‘Seçmenin neyi tercih ettiğinin tartişmaya yer vermeyecek şekilde açık ve net olarak anlaşılabilir olması’ diye belirtilmektedir. Bu nedenle tercih mührünün EVET veya HAYIR üzerine gelmesi, ayni bolüme defalarca tercih basılmasi veya tercih yazısının karşı tarafa bulaşması oylari geçersiz kılmaz" ifadelerine yer verildi.
OY VE ÖTESİ DERNEĞİ'NDEN KRİTİK PAYLAŞIM
Oy ve Ötesi Derneği tarafından hazırlanan aşağıdaki görselde hangi durumlarda oyların geçerli, hangi durumlarda geçersiz olduğunu da sosyal medya kullanıcılarıyla paylaştı.