Müslümanlıkta önemli aylardan kabul edilen Zilhicce ayının son gecesini Muharrem ayına bağlayan zaman dilimi Hicri yılbaşı olarak kabul edilir. Bu yıl 14 Ekim'e denk gelen Hicri yılbaşında müslümanlar tesbih namazı kılarak bu önemli geceyi idrak edecek. Peki tesbih namazı nasıl kılınır, önemi nedir? ya da Tesbih namazı hangi durumlarda kılınır? İşte bu soruların yanıtı..
TESBİH NAMAZININ KILINIŞI
Tesbih namazı her rekatta 75 defa aşağıda yer alan tesbih namazı duası(1) okunarak kılınan ve dört rekattan oluşan bir nafile namazdır. Tesbih namazının her rekatında "Sübhaanellaahi velhamdü lillâahi velâa ilâahe illallaahü vellaahü ekber velâa havle velâa kuvvete illâa billâahil aliyyil aziym." diye tekbir alınması gereklidir.
Allah rızası için nafile namaza niyet ederek "Allahü Ekber" diye namaza başlanır. Sübhaneke'den sonra on beş kere "Sübhaanellaahi velhamdü lillâahi velâa ilâahe illallaahü vellaahü ekber velâa havle velâa kuvvete illâa billâahil aliyyil aziym" okunur. Sonra Eûzü Besmele çekilerek Fatiha ile bir sûre daha okunur. Arkasından tekrar on defa "Sübhanallahi..." tekbiri okunur.
Sonra rükûa varılıp rükû tesbihlerinden sonra yine on defa "Sübhanallahi..." okunarak rükûdan (Semi'allahü limen hamideh, Rabbena ve lekelhamd denilerek) kalkılır.
Bu kıyam halinde de on defa "Sübhanallahi..." okunur. Ondan sonra secdeye varılıp secde tesbihleri yapıldıktan sonra yine on defa "Sübhanallahi..." okunur.
Secdeden tekbir ile kalkılır ve celse halinde yine on defa "Sübhanallahi..." okunur.
İkinci secdeye tekbir ile varılıp üç defa yine secde tesbihleri yapıldıktan sonra on defa "Sübhanallahi..." okunur. Böylece namaz tekbirlerinden fazla olarak alınan tekbirlerin toplamı "Yetmiş beş" olur.
Bu birinci rekâttan sonra ikinci rekâte kalkılır ve yine önce on beş defa "Sübhanallahi..." okunur. Sonra birinci rekâtta yapıldığı şekilde kılınarak ka'de (son oturuş) yapılır. Tahiyyat ile Salâvatlar okunur ve selâm verilir.
TESBİH NAMAZININ ÖNEMİ
Tesbih namazı tesbih edilerek kılınan nafile namazlardan biridir. Tesbih namazı, mendup (sevabı çok) olan namazlardan biridir. Arapça bir kelime olan tesbih, Allah`ı noksan sıfatlardan tenzih etme ve ululama manasına gelir. Dört rekat olan bu namazda üçyüz defa "Suhhânallahi velhamdü lillâhi ve la ilâhe illallahu vellalâhu ekber" dendiği için bu adı almıştır.
TESBİH NAMAZI NE ZAMAN KILINIR?
Tesbih namazının belli bir vakti yoktur. Kerahet vakitlerinin dışında her zaman kılınabilir. Bu namazı dört rekat olarak kılmak mümkün olduğu gibi, iki rekatın sonunda selam vermek suretiyle, ayrı ayrı ikişer rekat halinde kılmak da mümkündür.
Tesbih namazında okunan tesbihlerin, namaz içindeki yeri hususunda iki görüş vardır. Hanefî mezhebine göre tesbih namazını kılarken, Allah rızası için tesbih namazına veya nafile namaza niyet edilir ve "Allahu Ekber" diye namaza başlanır. Sübhanekeden sonra onbeş kere "Sübhanellahi velhamdu lillahi..." okunur. Sonra Eûzü Besmele, Fatiha ve bir sure okunup tekrar on kere "Sübhânallah.. " okunur. Ondan sonra rükua varılır. Üç kere, "Subhâne rabbiyelazim" dendikten sonra, on defa Subhânellah..." okunur. Rükûdan, "Semiallahu limen hamideh, Rabbena lekel-hamd" denilerek kalkılır. Doğrulduktan sonra yine on defa, Suhhânellah..." okunur. Bundan sonra secdeye varır. Secdede üç defa "Suhhane rabbiyel-alâ" dan sonra on kere "Subhânellah..." okunur. Secdeden tekbir ile kalkılır. iki secde arasındaki oturuşta yine on defa, "Subhânellah..." okunur. ikinci secdeye tekbir ile varılıp üç defa, "Sübhane rabbiyel-alâ" dan sonra, tekrar on defa, "Subhânellah..." okunur ki, bu fazla tesbihlerin toplamı yetmişbeşe ulaşmış olur.
Peşinden ikinci rekata kalkılır. Yine önce onbeş kere Subhânellah..." okunur. Sonra aynen birinci rekattaki şekliyle hareket edilerek kılınır ve ikinci rekatın sonunda oturulur. Tahiyyat ve salli-barik duaları okunur. İlave tesbihlerin toplamı böylece 150 olmuş olur. Bundan sonra selam vermeden veya selamdan sonra ayağa kalkılır. Üçüncü ve dördüncü rekatlar, aynen birinci ve ikinci rekatlar gibi kılınır. Böylece dört rekatte üçyüz defa tesbih duası okunmuş olur.
Tesbih namazının bu kılınma şekli, Tirmizînin el-Câmiinde, Ebu Hanifenin talebelerinden Abdullah b. Mübarekten rivâyet ettiği şekle göredir. İkinci görüşe göre ise, yukarıdaki hadiste tarif edildiği gibi kılınır. Diğer bir rivâyete göre de, tesbih namazında okunan tesbih duası; "Subhanellâhi vel hamdu lillâhi ve lâ ilahe illallahu vallâhu ekber ve lâ havle ve lâ kuvvete illa billahil aliyyi`l azim" şeklinde uzatilir.
Tesbih namazinda yanilma olursa, sehiv secdelerinde bu ilâve tesbihlerin okunmasi gerekmez. Namazi kilan kişi bu tesbihleri aklinda tutabiliyorsa, parmaklariyla saymaz. Tesbih namazi cemaat halinde kilindigi zaman imâm, açiktan okur ve tesbihleri de açiktan tekrar eder. Bütün namazlarda oldugu gibi, tesbih namazinda da, Kurandan bir şey okunacagi zaman, Kuranin herhangi bir yerinden okumak mümkündür. "Şu sure okunmaz veya mutlaka şu sureyi okumak gerekir" diye bir şey yoktur. Ancak Ibn Abbas`a: "Bu namaz için belirlenmiş bir sure biliyor musun?" diye sorulunca: "Evet, et-Tekâsur, el-Asr, el-Kâfirûn, ve el-İhlâs" diye cevap vermiştir.
HİCRİ YILBAŞI NEDİR?
Hicri Yılbaşı veya 1 Muharrem (kameri) hicri takvime göre Zilhicce ayının son gecesini Muharrem ayının birinci gününe bağlayan zaman dilimidir. İslami takvime göre bir sonraki güne saat 00:00 da değil güneş batması ile (akşam ezanı) geçilir. Bu zaman dilimi ay takvimi esaslı olduğu için bir sonraki hicri Yılbaşı 11 ya da 12 gün daha erken bir tarihe denk gelir. Muharrem ayı, Zilkade, Zilhicce ve Receb ile beraber Kur'an'da kıymet verilen dört haram aydan biridir. Bu aylarda barış içinde yaşanması, savaş yapılmaması ile ilgili İslam öncesi ve sonrası kurallar mevcuttur. Muharrem ayı, hicrî kamerî yılın birinci ayıdır. Şii Müslümanlar tarafından ise Muharrem ayının 10. günü Aşure Günü olarak kutlanır. ve dünya bir hicri yılbaşında oluşur.