Tetik parmak (Trigger finger) hastalığı hakkında tüm merak edilenleri, Estetik, Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Evrim Uçkunkaya açıkladı.
Tetik parmak (Trigger Finger) nedir?
Parmak hareketleri sırasında parmakların takılması ve parmaklarda ağrı hissi yaratan duruma tetik parmak hastalığı denir. Hastanın parmağında ani kitlenme görülür ve kitlenen parmağı düzleştirmek oldukça zordur.
Tetik parmak el cerrahisinin sık rastlanan sorunlarından biridir.
Tetik parmak nasıl oluşur?
Tetik parmak hastalığının oluşum mekanizması halen tam olarak bilinmemektedir ancak hastalığın seyri gayet iyi bilinmektedir. Parmakları büken tendonlar avuç içerisinde özel makaraların içinden geçer. Bu makaraların kalınlaşıp daralması ya da tendonun bölgesel olarak kalınlaşması bu rahatsızlığa neden olur. Tendon, daralmış makarada sıkışır ve parmak bükülme hareketi sırasında takılır. Zorlanma ile sıkışan tendon daralan kanaldan kurtulur ve parmak açılır. Bu problem başladıktan sonra parmağın kullanılması genellikle buradaki yapıların daha fazla şişmesine yol açar. Ve tablonun ağırlaşmasına neden olur. Bazen tam takılma ve parmak kilitlenmeleri de oluşabilir.
Hangi yaş aralığında sıkça görülür?
Farklı yaş gruplarında görülebilir. Nedeni çoğu zaman saptanamaz, ancak erişkinlerde parmak kullanma özellikleri ve bazı sistemik hastalıklarla (Romatoid artrit, Gut, Diabet, Diyaliz Hastaları) ilişkilendirilebilir.
Tetik parmak olduğumuzu nasıl anlarız?
Önce avuç içinde ya da başparmak kaidesinde şüpheli ağrılar başlar. Tipik bulgusu, parmak kapatıldıktan sonra, açmaya yeltenildiği zaman parmağın takılması, açmak için daha fazla güç sarf edildiği zaman ise bir atma sesiyle birlikte "tık sesi" boşalarak açılması, yani tetiklenmesidir. Tendonlar akşam uyurken oldukça yumuşaktır. Parmaklar normal pozisyonda, yani yarı kapalı durumdadır. Zamanla özellikle sabahları parmakta takılmalar başlar ancak bir süre sonra geçer. Hastalığın ilerlemesi ile birlikte takılmalar belirgin hale gelir ve ağrılıdır.
Röntgen ile tanı konulamıyor mu?
Bu hastalığın tanısında röntgenin yeri yoktur. Doktorunuz yaptığı muayene ile parmağı inceler, ele gelen şişlik, kitle, nodülleri tespit eder. Tedavi edilmezse tendon kopmasına kadar gidebilir.
Tetik parmak nasıl tedavi edilir?
Tedavinin amacı şişliği indirmek ve yakalama hareketini sağlamaktır.
-Akut Dönem Tedavi
Şişliği gidermeye yönelik Antienflamatuar ilaç tedavisi, istirahat amaçlı parmak atelleri oluşturur. Ani ve yeni başlayan vakalarda uygundur.
-Subakut dönem tedavi
Bu aşamada (3 hafta ile 3 ay) içinde genelde ağrı ve sabah sertliği gibi yakınmalardan bahsedilmektedir, parmağın kilitlenmeye başlaması çok daha geç başlayabilir. Eğer şikayetler gerilemez ise ikinci aşamada tendonun kalınlaşmış bölgesine lokal kortizon enjeksiyonu yapılır. Bu tedavinin getirdiği rahatlama hastadan hastaya değişik olup birkaç haftadan birkaç aya uzanan bir dönemdir. Fakat steroid'in tendon yapılarına uzun vadede verdiği zararlardan dolayı çok kullanmıyor. Bu uygulamayla geçici bir rahatlık sağlanabilir. Fakat lokal enjeksiyonlarla kalıcı tedavi sağlanamamaktadır.
-Kronik dönem tedavi
Uzun süren (3 aydan fazla) ve medikal tedavi ile yanıt alınamayan olgularda (Diabetli, romatizmal hastalığa bağlı ya da diyaliz hastalarında, kronik vakalarda) sıkışmaya neden olan makara sisteminin cerrahi olarak gevşetilmesi gerekir. Tedavinin amacı parmağın takılmasını engelleyerek, hareketi esnasındaki rahatsızlık hissini ortadan kaldırmaktır.
Tetik parmak ameliyatı nasıl yapılır?
-Kapalı (Perkütan) teknik
Tetik parmak tedavisinde perkütan cerrahi teknik, etkin ve kolay bir gevşeme sağlaması ve komplikasyon riskinin az olması nedeniyle tercih edilebilecek bir yöntemdir. Cerrahi girişim turnikesiz olarak, lokal anestezi altında yapılır. Insizyon hattına insülin enjektörü ile lokal anestezik madde uygulanır. Uygun iğneler kullanılarak makaralar serbestleştirilir. Tüm hastalarda ameliyat sırasında, gevşetme işlemi sonucu parmak hareketlerinin rahatça yapılıp yapılmadığı kontrol edilir. El yumuşak sargıya alınır ve serbest parmak hareketlerine hemen başlanır. Perkütan cerrahide teorik olarak sinir hasarı riskinin fazla olduğu kabul edilir.
-Açık teknik
Ameliyat avuç içinde küçük bir kesi ile lokal anestezi altında gerçekleştirilir. Ameliyat sırasında tendon kılıfı etrafında yakın seyreden damar sinir yapılarının korumaya alınması önemlidir. Hastalığın olduğu bölgeye bir iki cm'lik kesik ile tendonun takıldığı tünel genişletilir. Yapılan insizyona tek bir cilt dikişi konularak el yumuşak sargıya alınır. Bu cerrahi müdahale sonrasında hastalar parmaklarını rahatlıkla oynatabilmektedirler.
Tetik parmak ameliyatı öncesinde nelere dikkat edilmeli?
Tüm ameliyatlarda olduğu gibi, tetik parmak ameliyatları da risklidir! Size tavsiyem doktorunuzla sağlık, fiziksel ve pskikolojik rahatsızlıklarınızı tüm detayları ile konuşmanızdır.
* Üç hafta öncesinde kan sulandırıcı her türlü ilaç ve vitamin kesilmeli
* Vitaminler: Vit C, Vit D, Vit E, Vit K, Ginseng, Ginko Biloba, Co-Enzim Q gibi maddeler içeren multivitamin hapları ameliyata kadar kesilmeli
* Sigara ve alkol kullanımı azaltılmalı
Tetik parmak ameliyatı sonrasında nelere dikkat edilmeli?
* Kapalı ameliyat uygulaması sonrasında normal şartlarda yara izi kalmaz. Delik yerlerinde küçük pansumanlar bulunur.
* Bazen sıvının hacminden dolayı enjeksiyon sonrası bir süre tetiklik artabilir, bir saat kadar uyuşukluk olabilir. Enjeksiyon bölgesine buz uygulaması ve NSAİİ (Antienflamatuar ilaçlar) bu şikayetler azaltılabilir.
* Ameliyattan hemen sonra hastalar günlük yaşantılarına dönebilirler.
* Cerrahi sonrası yapışmaları önlemek için erken harekete başlanır.
* Yara iyileşmesi yaklaşık 15 gün sürer. İki hafta sonra dikişler alınır.
* İki hafta sonra spora başlanılabilir.
* Ameliyat sonrasında oluşan şişlikler ise 2 hafta içerisinde geçer.
* Ameliyattan sonra geriye sadece bir iki hafta kadar süren bir sızlama olabilir. Buz uygulaması ve NSAİİ ile bu şikayetler azaltılabilir.
* Dikişler alındıktan sonra hareketin hızlandırılması amacı ile lenf drenajı, fizik tedavi rehabilitasyon yaptırılabilir.
* Bazı hastalarda aşırı iyileşme dokusu nedeni ile yara bölgesi sertlikler oluşabilir. Bu genelde evde yapılan masajlar ile zaman içinde geriler.
Ameliyat sonrası dönemde belirtiler genellikle tamamen geriler ve iyi yapılan cerrahi sonrası tekrarlama oluşmaz.