Tohum ıslahı nedir, yöntemleri nelerdir? Tohum ıslahı nasıl yapılır, neden yapılır?

İlk tohum ıslahı çalışmaları ta 1925 yılına dayanır. İlk çalışmalar Eskişehir’de başlamış ve pek çok tohum ıslahı istasyonu kurulmuştur. Buğday bitkisi üzerinden yapılan bu çalışmalar tohum çeşitliliğinin artmasına katkı sağlamıştır. Günümüzde pek çok bitki türü üzerinde yapılan bu çalışma sayesinde tarım alanında önemli bir fayda sağlanır. Ancak tohum ıslahı, genetik çalışmalarla karıştırılmamalıdır. Çünkü tohum ıslahında herhangi bir gen değiştirme ya da kimyasal müdahale yoktur. Pek çok kişi tohum ıslahının nasıl yapıldığını merak etmektedir.

Tohum ıslahı nedir?

Daha yüksek verim elde etmek için tohumlar üzerinde insan eliyle yapılan melezleme çalışmalarına tohum ıslahı adı verilir. Bu melezleme sayesinde elde edilen tohumlar, hibrit tohum olarak da isimlendirilebilir. Gün geçtikte iklim ve çevre koşulları değiştiği için tarımdan her zaman yeterli verim elde etmek mümkün olmayabiliyor. Tohum ıslahı için melezleme çalışması yapılırken iklime ve çevre koşullarına dayanıklı bitkiler yetiştirme amacı güdülüyor. Bu sayede tarımdan yüksek verim elde etmek mümkün hale geliyor.

Tohum ıslahı nasıl yapılır?

Bir çeşit melezleme olan tohum ıslahı yapabilmek için aynı türden bitkinin farklı türlerinin çaprazlanması gerekir. Melez tohumların üretilme amacı hem verimli hem de kaliteli ürün ortaya çıkarmaktır. Tohum ıslahı, hibrit tohum elde etmek ile aynı şeydir. Bu işlemin nasıl yapıldığı ise adım adım anlatılmıştır:

• Önce baba bitki, 10 dakika sonra ise anne bitki dikilir.
• Dış ortamda doğal tozlaşmaya neden olacak arı, rüzgâr gibi faktörleri önlemek için bu işlem serada yapılır.
• Melezleme yaparken açmamış çiçeklerdeki taç yapraklara ihtiyaç vardır. Bu yapraklar dikkatli bir şekilde elle alınır. Bu işleme emaskülasyon adı verilir.
• Polen taşıması nedeniyle erkek organlar, dişi organa zarar vermeden alınır. Eğer dişi organ zarar görürse çiçek açmaz.
• Emaskülasyon sürecinden bir gün sonra baba hatlardan alınan çiçek tozları ya da polenler ise dişi organa sürterek yapıştırılır.
• Bu işlemden sonra çiçekten çıkan melez meyve tohumları, hibrit tohum olarak adlandırılır.

Tohum ıslahı neden yapılır?

Tohum ıslahı yapmanın pek çok nedeni vardır. Tarımda verimliliği artırmak için yapılan bu uygulamanın amaçları şu şekilde sıralanabilir:

• Tarım sektörünün gelişmesini sağlamak
• Raf ömrü uzun tohumlar üretmek
• İklim ve çevre koşullarına uyum sağlayan bitkiler yetiştirmek
• Verimli ve kaliteli bitki çeşitleri elde etmek
• Su, gübre gibi bitki ihtiyaçlarının daha rahat kullanılmasını sağlamak
• Tüketicilerin ilgisini çekecek ürünler üretmek
• Ekinlerin zararlılara ve hastalıklara karşı daha dayanıklı olmasını sağlamak

Tohum ıslahı yöntemleri nelerdir?

Tohum ıslahı çalışmaları için pek çok farklı yöntem kullanılır. Bazı tohum ıslahı yöntemleri arasında şunlar bulunur:

• Tek tohumdan soy yöntemleri
• Bitoteknolojik yöntemler
• Sitolojik yöntemler ile seleksiyon
• Mutasyon ıslah yöntemleri

Klasik melezleme çalışmalarında genellikle aynı türdeki bitkilerin farklı türleri bir araya getirilerek ıslah edilir. Hangi yöntemin tercih edileceğine ise bitki türüne göre karar verilir. Tohum ıslah çalışmaları, sadece bitki türleri ve tarım ürünleri üzerinde yapılmaz. Bu uygulamanın kullanıldığı yerler arasında çiçekler ve süs bitkileri de vardır. Çünkü bu uygulama sayesinde daha dayanıklı tohumlar elde edilebilir. Bu da çiçeklerin daha çekici ve estetik bir görünüme sahip olmasını sağlar.