TOKİ (Toplu Konut Dairesi Başkanlığı) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları arasında, ev almak için ihtiyaç duyulacak imkânlara sahip olmayanların da ev sahibi olabilmesi için kaliteli, dayanıklı, güvenli, uygun kabul edilebilecek taksit seçenekleri ile uygun olabilecek fiyatlarda konut ve arsa sunmakla yükümlü bir devlet kurumudur. İlan edilen tarihlerde yapılabilen konut ve arsa satışı başvuruları sonucunda vatandaşların ev ya da arsa sahibi olması hedefli bir oluşumdur. Ancak kişilerin TOKİ başvurusunda bulunabilmesi için bazı şartları yerine getirmesi gereklidir.
Toplu Konut Dairesi Başkanlığı tarafından takibi gerçekleştirilen arsa ya da konut başvuruları için işlemler e devlet üzerinden de yapılabilir. Başvuru yapmak isteyen kişilerin kişisel kimlik numaraları ve e devlet şifreleri ile sisteme, internet sitesi ya da mobil uygulaması üzerinden giriş yapması gerekir. Sisteme giriş yaptıktan sonraki adımda arama kısmına Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ya da TOKİ yazılır. Açılan sayfadan Konut Başvurusu ya da Arsa Başvurusu başlığına tıklanır. Buradaki bilgilendirme formu okunduktan sonra devam et butonu takip edilerek ilgili bilgiler eksiksiz ve doğru olarak doldurulur ve başvurunun son aşamasına kadar yönlendirmeler takip edilerek başvuru tamamlanır.
TOKİ aracılığı ile konut ya da arsa sahibi olabilmek için öncelikli olarak başvuru yapmak gerekir. Kurumun resmi sitesinde de yer alan TOKİ müstakil arsa şartlarının yerine getirilmesi önemlidir. Şartlar yerine getirildikten sonra yapılan başvurunun ardından TOKİ arsa için peşinat ne kadar belirlenmişse bu tutarın da zamanında ödenmiş olması bir başka şarttır. e-Devlet ya da anlaşmalı bankalardan yapılabilecek başvuru için gerekli olan şartlar şunlardır:
Tüm şartları yerine getiren Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, e devlet üzerinden ya da anlaşması bulunan bankalar ya da kurumlar üzerinden başvuru yaptıktan sonra kendilerine bilgilendirme yapılır. Bilgilendirme kısa mesaj yolu ile ya da e devlet üzerinden yapılan başvuru sayfası üzerinden gelebilir. Yapılan TOKİ çekilişi ile arsa için ismi çıkan kişiler öncelikli olarak sözleşme imzalar. Daha sonra ise belirlenen TOKİ peşinatını anlaşmalı bankaya yatırır.
Yapılan başvurunun ardından çekilişte ismi çıkan ve sözleşme yapan vatandaşların süreç konusunda dikkatli olması gereken bazı noktalar da vardır. Buna göre arsa çıkan ve kendine arsa tahsisi yapılan vatandaşların uyması gereken zorunlu kurallar bulunur. Sözleşme imzalayan vatandaşlar kendilerine tahsis edilen arsaya sözleşme tarihinden itibaren en fazla bir yıllık bir süre içinde bir konut inşası için harekete geçmiş olmalıdır. Ayrıca en çok iki yıl içinde zemin kat taban döşeme seviyesinin sonlanmış olması gerekir.
TOKİ arsa şartlarından bir diğeri yapılan çekilişin ardından ismi çıkan kişilerle sözleşme yapılır. Yapılan sözleşmede de yer alan belirli tarihten itibaren bir yıl içinde konut yapımına başlanmalı iki yıl içinde ise zemin kat tamamlanmalıdır. Yaklaşık olarak 350 metrekare ile 550 metrekare arasında olan alanlardan ibaret müstakil arsa vatandaşlara teslim edilir. Hak sahibi olan vatandaşlar yapılan imar planına bağlı olarak en fazla 150 metrekare boyutunda bir konut yapabilme hakkına sahip olur.
Başvuru ve kura sonrasında yapılan sözleşme ile kurada ismi çıkan ve sözleşme yapılan vatandaşlar kendilerine tahsis edilen arsaların üzerine düşük kabul edilen maliyetler karşılığında ev yaptırabilir. Ortak arsa satın alındığı durumlarda da ortaklar aralarında anlaştıkları koşullar doğrultusunda ev yaptırma hakkına sahip olur. Hak sahipleri kendi başlarına ya da ortaklık durumu var ise ortakları ile aldıkları kararlar doğrultusunda kendilerine tahsis edilen arsalara prefabrik ev de yaptırabilmek hakkına sahiptirler.
Hak sahibi olan vatandaşlar kendilerine tahsis edilen arsayı belirlenen boyut ve zaman sınırlarına ve şartlarına uygun olarak istedikleri şekilde değerlendirebilme hakkına sahip olurlar. Arzu edildiği ya da hak sahiplerinin tamamının uygun gördüğü takdirde TOKİ müstakil arsalarına prefabrik ev de yapılabilir. Arsa tahsis edildikten sonra herhangi bir ödeme yapılmadan önce tercih göre müteahhide kat karşılığı verme hakkı da bulunur.