Kredi faizleri için kritik karar Perşembe günü açıklanacak. Piyasalar bu hafta gözünü Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) alacağı faiz kararına çevirdi. TCMB, bu yıl Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında beklentilere paralel olarak faizde herhangi bir değişikliğe gitmemişti. Ancak banka, geçtiğimiz ay haftalık repo faizinin yüzde 14,00 seviyesinde sabit bırakılacağı beklentisine karşın 100 baz puanlık indirim kararı almış ve yüzde 13 seviyesine çekmişti. Ekonomistlerin bu ayki karara ilişkin beklentisi faizlerin sabit bırakılması yönünde oldu. Merkez Bankası faiz kararı, 22 Eylül Perşembe günü saat 14.00'te açıklanacak.
Ancak kredi faizleri için yeni bir detay ortaya çıktı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre tüketici kredilerinin 13 haftalık artış hızında yavaşlama görüldü. Özellikle Temmuz başında yüzde 67,13'e kadar yükselen büyüme hızı 9 Eylül haftası itibariyle yüzde 29,22 ile nisan sonundan bu yana en düşük büyüme hızına geriledi.
İhtiyaç kredi faizleri yüzde 33,47'den 9 Eylül haftasında yüzde 32,41'e inerken konut ve taşıt kredisi faizleri 2 Eylül haftasına göre 9 Eylül haftasında arttı. Özellikle konut kredisi faizi yüzde 19,72'ye yükselerek 26 Temmuz 2019'dan bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Taşıt kredisi faizleri de 2 Eylül haftasındaki yüzde 27 seviyesinden yüzde 27,32'ye yükseldi.
Türkiye’de konut fiyatları; döviz kuru, enflasyon ve faizlerle ilgili önemli gelişmelerin yaşandığı son dönemde ciddi bir yükselişe geçti. Merkez Bankası’nın sonuncusunu Haziran ayında yayımladığı Konut Fiyat Endeksi’ne göre konut fiyatları, bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 160,6 oranında arttı. Bu değerler, İstanbul'da yüzde 184,9, Ankara'da yüzde 165,4 ve İzmir'de yüzde 150,9 yükseldi.
Konutta fahiş fiyatların önüne geçilmesi için Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesi olarak tanımlanan ‘İlk evim, ilk işyerim’ projesi geçtiğimiz günlerde kamuoyuna tanıtıldı. Projenin, Türkiye’deki barınma sorununun çözümüne ne oranda katkı sunacağı kadar, son dönemde artan konut satış ve kira fiyatlarını nasıl etkileyeceği de merak konusu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “yatırımın ülkenin tamamında ev ve kira fiyatlarını düşüreceği gibi vatandaşların konuta ulaşımını da kolaylaştıracağını” söyledi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, ise “Ev ve kira fiyatları da zaten proje duyulur duyulmaz aşağı gelmeye başladı, düşürecektir” açıklamasını yaptı.
BBC Türkçe’ye konuşan İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa, projenin “kesinlikle konut fiyatlarını düşüreceğini” savunuyor.
“Bu proje için 500 bin yeni konuttan bahsediyoruz. Bunun yanında vatandaşa tahsis edilecek arsalar olacak. Onun üstüne de bina yapılacak. Ben buradaki konut sayısının 1 milyona kadar çıkacağını tahmin ediyorum çünkü aynı zamanda özel sektörün inşaat firmalarının da bu konuda desteklenmesi söz konusu” diyen Aşa, piyasadaki köpüğün gideceği yorumunu yapıyor:
“Şu andaki piyasadaki en büyük sıkıntı, arz ve talep dengesinin bozuk olması. Talep çok ama inşaat yok. Bu projeyle piyasadan talebin bir kısmının geri çekilmesi, arzın yükselmesi anlamına geliyor. Bu da tabii ki fiyatı etkileyecek. Mevcut fiyatların önümüzdeki yıllarda bu proje hayata geçtikten sonra oldukça gevşeyeceğini ve şu anda piyasada oluşmuş olan köpüğün de gideceğini tahmin ediyoruz.”