Tonsilit nedir sorusunu cevapladıktan sonra kimlerde ve nasıl göründüğüne değinelim. Bademcikler, bağışıklık sisteminin zayıflamaması adına burun ve ağızdan giren mikropları tutar. Tonsillerin normalden büyük hale gelmesi ve sık sık iltihaplanması vücutta çeşitli sorunların yaşanmasına sebep olur. Özellikle çocuklarda ve gençler rastlanan bu hastalık sebebiyle boğazda ağrı, ateş ve yutkunamama sorunu yaşanır. Tonsilit olarak isimlendirilen bademciklerin sık sık iltihaplanması çocukların büyüme ve gelişmesinde, böbrek iltihabı, eklem ağrıları gibi olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bunun yanı sıra sık sık şişen bademcikler, ağız kokusu, yorgunluk, depresyon, sinir, horlama, uyku apnesi gibi sorunların da yaşanmasına sebep olabilir.
Bademcikler, ağız ve burundan giren mikroorganizmalar için adeta bir bariyer görevi görür. Boğazın iki yanında da yer alan ve mikroplara karşı savaş başlatan bu beyaz kan hücreleri iltihaplandığında çeşitli sorunlara sebep olur. Çeşitli bakterilere ve virüslere karşı hassas bir yapısı olup zarar görmeye müsaittir. Bademciklerin normalden fazla şişmesi genellikle virüs enfeksiyonlarından kaynaklanır. Zaman zaman bakteri kaynaklı olma ihtimali de bulunur. Bakteri kaynaklı olan şişme, genellikle okul çağında olan çocukların, servis araçları gibi toplu ortamlarda yoğunlukla bulunur. Küçük yaşta olan çocukların hijyen konusunda gerekli dikkatin gösterilmemesine bağlı olarak bu enfeksiyonlara sık sık rastlanır. Tonsilit bulaşıcı mı sorusu şöyle cevaplanabilir, bakteriyel ve virüs sebebiyle boğaz rahatsızlığına yakalanan kişilerin öksürmesi ve hapşırması ile bulaşabilir. Şöyle ki damlacık yoluyla bulaşan bu hastalık, kalabalık alanlarda öksürme, hapşırma gibi hareketlerle kişilere oldukça kolay bir şekilde bulaşabilir. Tonsilit olan kişilerin kalabalık ortamlara girmemesi ve mümkünse evinde istirahat etmesi gerekir. Aynı zamanda öksürme ya da hapşırma halinde ağız mendil yardımıyla kapatılmalıdır. Bu gibi durumlarda temizliğe her zamankinden daha fazla özen gösterilmelidir.
Halk arasındaki adıyla bademcik şişmesi özellikle küçük yaşta çocuklarda görüldüğü gibi yetişkinlerde de sık sık rastlanır. Bu sebeple de belirtileri halk arasında yaygın olarak bilinir. Tonsilit belirtisi her insanda farklılık gösterdiği gibi yaygın olarak rastlanan aşağıdaki şekildedir.
Tonsilit şikayetiyle herhangi bir sağlık kuruluşuna başvuran hastalara, önce doktor tarafından belirtilerin ayrıntılarının öğrenilmesi için sorular sorulur, ardından ise sıra fiziksel muayeneye gelir. Muayene sırasında ahşap bir çubuk yardımıyla dil aşağı bastırılarak boğaz kısmı daha net bir şekilde görülmeye çalışılır. Bu esnada ışıktan yardım alınır. Muayenede boğazdaki şişlik ve kızarıklıklar, bademcikteki iltihaplanmalar rahatlıkla görülür. Buna ek olarak boyun arkaya doğru eğildiğinde el ile boğaz kısmını kontrol edilerek de şişlik tespit edilir. Genellikle tonsilit için bu şekilde tespit etme süreci yaşanır. Bunu daha da detaylandırmak içinse, kulak, burun ve boğaz ışık yardımıyla kontrol edilir. Tıpkı bademcikler gibi bağışıklık sistemini destekleyen bir diğer organ da dalaktır. Bu sebeple dalakta büyüme olup olmadığını kontrol etmek için karın muayenesi de yapılabilir. Deride döküntü ve solunum sıkıntısı olup olmadığı da dikkate alınan durumlar arasındadır. Bu bilgilere ek olarak doktorun hasta hakkında genel bir bilgi edinmek istemesi halinde kan testi de yapılabilir. Tonsilit tespiti kolay işlemler sonucunda ortaya çıkar ve hızlı bir iyileşme için ilaçlarla tedavi süreci desteklenir.
Herhangi bir tıp merkezinde hekim muayenesi sonucu ortaya çıkarın verilere göre tonsillit tedavisi uygulanır. Toplumda yaygınlıkla rastlanan bademcik hastalığı erken teşhisle ve birkaç günlük tedaviyle iyi edilir. Bademcik iltihabıyla karşı karşıya kalan bireylerde enfeksiyon oluşumuna yol açan mikroorganizmalar belirlendikten sonra virüs veya bakteri kaynaklı ise antibiyotik kullanımı önerilir. Bu elbette ki doktor kontrolünde yapılmalıdır. Neden olduğu bilinmeyen hastalıklarda antibiyotik kullanımı önerilmez. Bu sebeple mutlaka doktora gitmek gerekir. Antibiyotiklerin yanı sıra ağrı kesici, ateş düşürücü, boğaz spreyi ve gargara suları boğazdaki semptomların hafifletilmesi ve zamanla giderilmesi için kullanılır. Bu süreçte çok soğuk ve sıcak yiyecek ile içeceklerden kaçınılmalıdır. Sağlıklıyken de boğaz sağlığı için çok soğuk ve sıcak yiyecek içeceklerden kaçınılması gerekir. Sık sık tekrarlayan tonsilit rahatsızlığı ilerleyen zamanlarda ciddi hastalıklara sebep olabilir. Bu sebeple hekim önerisiyle tonsillektomi (bademcik ameliyatı) operasyonu uygulanması gerekebilir. Bademcikler vücudu mikroplara karşı korumak için etkili olsa da vücuda yarardan çok zararı olmaya başladığında ameliyat olmak çok daha mantıklı olur.
Tonsilit hastalığı ilerlemediği sürece evde uygulanabilecek öneriler bulunur. Hastalığın daha ilk günlerinde iseniz ve ağırlaşmadan kendi tedavinizi yapmak isteyebilirsiniz. Bu bağlamda tonsillite ne iyi gelir derseniz aşağıdaki maddelere göz atabilirsiniz.
Tuzlu su gargarası: Ilık suya bir miktar tuz ekleyerek gargara yapmak tahriş olmuş ve şişmiş bademcikleri rahatlatmak konusunda etkilidir. Enfeksiyonun azalmasını ve bakterilerin de yok olmasını sağlar.
Pastiller: Raflarda birçok pastil bulunur. Bu sebeple doğal özlerle hazırlananları bademcik şişmesini tedavi etmede kullanılır.
Ballı ılık bitki çayı: Ilık olmak kaydıyla içilen çaylar, yutkunma zorluğunu ve ağrı gibi semptomların aza indirilmesinde etkili olur. Çaya katılan doğal ballar güçlü antibakteriyel tedavisinde yardımcı olabilir. Örneğin zencefil ya da rezene çayı, iltihabın azaltılmasında ve kullanıcının rahatlamasında etkili olur.
Havanın nemlendirilmesi: Boğaz şişkinliği sebebiyle ağzınız kuruyorsa bulunduğunuz odanın nemlendirilmesi önemli detaylardandır. Kuru olan hava boğazın daha çok tahriş olmasına sebep olur.