Soma'daki facianın ardından madencilere ilişkin düzenlemeler ve kamu alacaklarının tekrar yapılandırılmasını da kapsayan tasarının görüşülmesine başlandı.
Fakat torba yasa tasarısında milyonlarca çalışanı yakından ilgilendiren düzenlemelere yer verilmedi. İşte detaylar...
TBMM genel kurulu'nda, Soma'daki faciadan sonra madencilere yönelik düzenlemeler ve kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasını da içeren "torba tasarının" görüşülmesine başlandı.
TBMM Genel Kurulu'nda, CHP'nin, Malatya'daki kayısı üreticilerinin don felaketinden kaynaklanan zararlarına dair araştırma önergesinin bugün görüşülmesi önerisi kabul edilmedi.
AK Parti'nin, İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'nın gündemin ön sırasına alınmasına ve 6 bölüm halinde görüşülmesine, bazı uluslararası anlaşmalar ve protokollerin onaylanmasına ilişkin tasarıların da ön sıraya alınmasına ilişkin grup önerisi okundu.
MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural, TBMM Genel Kurulu'nda, tasarılara ilişkin raporların görüşülmesi gerektiğini, ancak AK Parti'nin önerisinde rapor olmadığını, bu nedenle de önerinin işleme alınamayacağını iddia etti.
Vural ve Hamzaçebi'nin sözlerine itiraz eden AK Parti Grup Başkanvekili Nurettin Canikli, öneride bir eksiklik olmadığını, tasarının görüşülebileceğini ifade etti.
TBMM Başkanvekili Meral Akşener, daha sonra birleşime ara vererek, grup başkanvekillerini Başkanlık Divanı arkasında bölüme davet etti. Akşener, grup başkanvekilleriyle yaptığı görüşmenin ardından muhalefet partisi milletvekillerinin itirazlarını dikkate alarak usul tartışması açtı. Tartışmada lehte ve aleyhte görüşlerin açıklanmasının ardından Akşener, tutumunda bir değişiklik olmadığını ifade ederek, AK Parti Grup önerisini oylamaya sundu.
AK Parti grup önerisinin kabul edilmesinin ardından, 148 maddelik İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'nın görüşmelerine geçildi. Bu arada, Genel Kurul'da, CHP Grup Başkanvekili Akif Hamzaçebi'nin, bedelli askerlikle ilgili, Askerlik Kanunu'nda değişiklik yapan kanun teklifinin doğrudan gündeme alınması önergesi kabul edilmedi.
Görüşmeler sırasında, CHP Tunceli Milletvekili Kamer Genç, Genel Kurul salonunda, CHP Grubu'nun yanında olan MHP sıralarına oturdu. Arkadaşları tarafından uyarılan Genç, MHP sırasından kalkarak CHP sırasına geçti ve gülerek, "Yakın diye oraya oturdum" dedi.
Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edilen, çalışma hayatını düzenleyen torba yasa tasarısının görüşmelerine Meclis Genel Kurulu'nda başladı. Peki torba yasa tasarısında neler var? İşte sürprizlerin detayları...
Torba yasada yok yok. Bucakları kapatan, vergi ve SGK borçlarını yapılandıran, patrona kasa affı, evde çalışana kuponlu sigortalılık getiren, kiralık memurluğa vize veren düzenlemeleri şimdi de Meclis sınavı bekliyor.
Herkesin hayatını yakından ilgilendiren torba tasarı, sabaha karşı saat 03.00'e kadar süren görüşmelerle TBMM Genel Kurulu'na sevk edildi. Meclise 60 madde olarak gönderilen paket, yapılan eklemelerle 150 maddeyi geçerken, komisyon görüşmeleri de 38 gün sürdü.
Taşeronlukta kamunun kullanım alanını genişleten maddeler de tasarıda yer aldı. Kamulaştırmalarda vatandaşın dava hakkını sınırlayan maddelerin yanı sıra, görevden alınan üst düzey memurların göreve iadesini zorlaştıran bir maddeye de düzenlemede yer verildi.
35 bini öğretmen, bini de Milli Eğitim Bakanlığı'nın diğer hizmet sınıfı kadrolarına olmak üzere, 31 Aralık 2014 tarihine kadar 36 bin atama yapılması Plan ve Bütçe Komisyonu'ndan vize alan yeni düzenlemeler arasında oldu.
Belediyelerin tahsislerini genişleten madde tartışmalara neden oldu. Değişiklikle, belediyelerin sağlık, eğitim, sosyal hizmet ve turizmi geliştirecek projelere ücretsiz taşınmaz vermesinin yolu açıldı. Madde bugüne kadar, sadece arsalar için uygulanabiliyordu.
Anayasa Mahkemesi kararıyla tartışmalı hale gelen Seydişehir Eti Alüminyum, Kuşadası Limanı, Çeşme Limanı, SEKA Balıkesir özelleştirmesi ile TÜPRAŞ'ın yüzde 14,76 hissesinin satılması için bir madde eklendi. Üzerinden 5 yıl geçen özelleştirmelerde yargı kararları uygulanmayacak.
Soma faciasının ardından gündeme gelen madenler için yaşam odalarının kurulması konusunda, CHP'li vekillerin verdiği önerge AK Partili vekillerin oyuyla reddedildi.
İşlenmiş pırlanta da dahil olmak üzere mücevher ithalatına yüzde 20 ÖTV ve yüzde 18 KDV gelmesine yönelik önerge de, son gün kabul edilen maddeler arasında yer aldı.
Taşınmazların üzerinde veya altında teleferik ve benzeri ulaşım hatları ile her türlü köprü, metro ve benzeri raylı taşıma sistemlerinin kamulaştırma olmaksızın yapılmasına izin veren düzenleme de komisyonda tartışmalarla geçti.
Ekolojik denge açısından önemli olan meralar da yapılaşmaya açıldı. Verilen önergeye göre 14.8 milyon hektar büyüklüğündeki meralarda, alternatif olmaması durumunda kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri yapılabilecek.
Kamuoyunda Risale-i Nur maddesi olarak bilinen düzenlemeyle, kültür sanat eserlerinde kamulaştırma imkanı geldi. Memleket kültürü için önemli görülen eserler üzerindeki haklar, eser sahibinin ölümünden sonra, Bakanlar Kurulu kararıyla kamulaştırılabilecek.
En son şubatta değiştirilen internet yasasında da düzenleme yapıldı. Künye bilgilerini eksik yayınlayan sitelere cezada üst sınır 5 kat arttırıldı; fuhuş, kumar gibi katalog suçlardan dolayı yapılan erişim engellemelerinde kararın uygulaması süresi 24 saatten 4 saate indirildi.
Kamuda memurların yaptığı işler için de ihaleyle hizmet alınmasının yolu açıldı.
Ev hizmetlerinde çalışan kadınlar için, kolay sigortalılık sistemine geçildi. 1 ay içinde aynı evde 10 günden az çalışma yapılması durumunda, bankalardan temin edilecek kuponlarla iş kazası sigortası yapılması yeterli olacak. 10 günden fazla çalışmalarda ise, internet üzerinden sigortalılık yapılabilecek.
İş yoğunluğu fazla mahkemelerde göre yapan memurlar için fazla mesai hakkı tanındı. Ancak fazla mesai ödenecek personel sayısı, mahkemelerde görev yapan personel sayısının yüzde 10'unu geçemeyecek.
Kamuda yargı yoluyla görevine geri dönüş hakkı kazanan memurlar için yargının kararı 2 yıl boyunca uygulanmayabilecek, uygulandığında da aynı göreve değil başka göreve atama yapılacak. Düzenleme sadece daire başkanı ve üstü seviyesindeki memurlar için uygulanacak.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in "25 Aralık soruşturmasında adı geçen işadamlarının kurtarılmak istendiği iddiaları var. Sırf bu algı için pakette olmaması daha doğru" dediği kasa affı, komisyondan aynen geçti. İşadamlarına kolaylık sağlanmış oldu.
Araç muayenesini süresinde yaptırmamış olanlar, ödenmemiş gümrük vergileri, para cezaları, mecburi hizmet karşılığında yurtdışına gönderilen ancak bu hizmeti yerine getirmeyen öğrencilerin borçları, SGK prim borçları, vergi borçları af ve yeniden yapılandırma kapsamına alındı. Vergi cezalarının affedilmesine ilişkin düzenleme ise Maliye Bakanı Şimşek'in itirazı sonrası geri çekildi. 20 TL'nin altındaki para cezaları silindi.
Linyit ve taşkömürü çıkarılan işyerlerinde yer altında çalışan işçiler için ödenecek maaş brüt 2.268 TL'den az olamayacak. Yeraltında çalışma sürelerine ilişkin sınırlamada ise geri adım atıldı. Soma için getirilen maddelere göre de, Soma'daki maden kazasında ölenlerin yakınlarından birine istihdam hakkı verilecek.
İllerde bucakların kaldırılması maddesi de eklendi. Bucaklara bağlı belde ve köyler, bucağın bağlı olduğu idari birime bağlanacak.
Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'na göre, kurulu bulunduğu işkolunda en az yüzde 3 üye şartı, KESK üyesi konfederasyonlara bağlı işçi sendikaları için yüzde 1 olarak uygulanacak.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edilen, çalışma hayatını düzenleyen torba yasa tasarısı TBMM Genel Kurulu'na geldi. Toplamda 154 maddeye ulaşan tasarı Genel Kurul'da 6 bölüm olarak görüşülüyor.
TBMM Genel Kurulu'nda görüşülen, Soma'daki faciadan sonra madencilere yönelik düzenlemeler ve kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasını da içeren "torba tasarı"daki bazı düzenlemeler şöyle:
5 ÖZELLEŞTİRMEYE AF:
5 eski özelleştirmeyle ilgili hayata geçirmenin mümkün olmadığı yargı kararları yok hükmünde sayılacak. Söz konusu özelleştirme uygulamaları; TÜPRAŞ'ın yüzde 14.6'lık hissesi, Seydişehir Eti Alüminyum, TDİ Kuşadası Limanı, TDİ Çeşme Limanı ve Balıkesir SEKA'yı kapsıyor.
EMLAK VERGİSİ:
2014'ün birinci taksiti de dahil olmak üzere emlak vergisi borçlarını ödemeyenlere, peşin veya 36 ay içinde 18 taksitle ödeme imkanı getirildi. Çevre ve temizlik vergileri ile su borçları da aynı yöntemle ödenebilecek.
YALILARA VERGİ:
Kapalıçarşı, Mısır Çarşısı gibi tarihi binalardaki işyerleri emlak vergisinin yarısını, etraf temizlik vergisinin tamamını ödeyecek. Yine ev ve işyeri olarak kullanılan Boğaziçi'ndeki köşk ve yalılar da emlak vergisini tam ödeyecekler.
RİSALE-İ NUR'U DEVLET BASACAK:
Cemaat ile hükümet arasında tartışmaya neden olan Risale-i Nur'un basım hakkı, Kültür ve Turizm Bakanlığı'na verilecek.
İTHAL MÜCEVHERE VERGİ:
İşlenmiş mücevher ithalatına yüzde 20'si ÖTV ve yüzde 18'i KDV olmak üzere toplam 38 oranında vergi gelecek. Külçe altın ve kıymetli taşları borsa İstanbul üzerinden Türkiye'ye getirenler ise ÖTV ve KDV ödemeyecek.
FİYAT FARKI ÖDENECEK:
Yer altı maden işlerinde faaliyet gösteren işletmelere, fazla çalışma ücreti, ücretli izin süreleri, çalışma süresi gibi yeni düzenlemelerden kaynaklanan maliyet artışının fiyat farkı Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek.
MADENCİDE KIDEM ŞARTI:
Yeraltı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmayacak. Buna göre, bir gün dahi çalışanlar kıdem tazminatından yararlanabilecek. İşverenler, alt işverene iş vermeleri halinde, bunların işçilerinin ücretlerinin ödenip ödenmediğini, işçinin başvurusu üzerine veya aylık olarak resen kontrol etmekle ve varsa ödenmeyen ücretleri hak edişlerinden keserek işçilerin banka hesabına yatırmakla yükümlü olacak.
FAZLA MESAİYE 2 KAT ÜCRET:
Zorunlu ve olağanüstü çalışılması gereken durumlar dışında, maden işlerinde çalışanlara fazla çalışma yaptırılamayacak. 36 saati aşan her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin iki katı olacak.
GÜNDE 6 SAAT ÇALIŞMA:
Yeraltı maden işlerinde çalışanlar için yeraltındaki çalışma süresi haftada en çok 36 saat olacak, günlük çalışma süresi 6 saati geçemeyecek.
KIDEME DÜZEN:
Kıdem tazminatına ilişkin düzenlemeler de yapılıyor. Buna göre, alt işverenin değişip değişmediğine bakılmaksızın, aralıksız olarak aynı kamu kurum veya kuruluşuna ait iş yerlerinde çalışmış olanların, bu şekildeki çalışma sürelerine ilişkin kıdem tazminatına esas hizmet süreleri, aynı kamu kurum veya kuruluşuna ait iş yerlerinde geçen toplam çalışma süreleri esas alınarak tespit edilecek.
MADENCİ 55'İNDE EMEKLİ:
Maden işyerlerinin yeraltı işlerinde sürekli veya münavebeli olarak çalışan maden işçilerinin 55 olan emeklilik yaşı 50'ye düşürülecek. - SAĞLIK KUSURUNDA ÖDEME YOK: SGK, sağlık hizmetlerinde, kurumun müfettişlerince yapılan incelemede telafisi güç veya imkansız bir zararın ortaya çıkması durumunda, müfettiş incelemesi sonuçlanıncaya kadar, sağlık hizmet sunucusuna ödeme yapılmayacak.
GSS'YE 6 AY EK SÜRE:
Gelir testine başvuruda bulunmamış genel sağlık sigortalısı, bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden aybaşından itibaren 6 ay içinde gelir testine başvurması halinde, primler faizsiz yapılandırılacak. Süreyi, bir 6 daha uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak. - 28 ŞUBAT MAĞDURU MEMURA AF: 23 Nisan 1999 ile 14 Şubat 2005 arasında tabi oldukları personel mevzuatına göre almış oldukları ceza sonucu memuriyetleri sona erenler, memuriyete dönebilecek veya prim borçlanmasına saydırarak emekli olabilecek.
SOMA İSTİHDAMI:
Soma'daki maden kazasında ölenlerin eş ya da çocuklarından birisi, eşi veya çocuğu yoksa kardeşlerinden birisi olmak üzere, toplam bir kişiye istihdam sağlanacak. Söz konusu kazada ölenlerin SGK'ya olan bütün borçları silinecek. - 36 BİN ÖĞRETMENE ATAMA: 35 bini öğretmen, bini de Milli eğitim Bakanlığı'nın diğer hizmet sınıfı kadrolarına olmak üzere, 31 Aralık'a kadar 36 bin atama yapılacak.
VERGİ CEZALARI SİLİNMEYECEK:
Vergi aslına bağlı vergi cezaları yeniden yapılandırılarak tam olarak tahsil edilecek. Taksitle ödenmek istenmesi halinde borçluların başvuru sırasında 6, 9, 12 veya 18 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri gerekecek. - 120 TL'NİN ALTINDAKİ İDARİ CEZALARA AF: Sigara cezaları hariç, 120 TL altında kalan idari para cezaları tebliğ edilmeyecek, tebliğ edilenlerin alacakların tahsilinden vazgeçilecek. Köprü ve otoyollarda tutarı 12 TL ve altında kalan geçiş ücretleri tahsilinden de vazgeçilecek.
GERÇEK DIŞI KASA MEVCUDU AFFI:
Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcut ve ortaklardan alacakları, beyan edilen tutar üzerinden yüzde üç vergi hesaplanarak düzeltme yapılabilecek. Muhalefet partileri bu düzenleme için "Bu 17 Aralık, Reza Zarrab affı" eleştirisi yaptı.
SGK BORÇLARINA YAPILANDIRMA:
Nisan 2014 ve önceki aylara ilişkin ödenmemiş olan sigorta primi, emeklilik keseneği, kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi için hesaplanacak tutarın ödenmesi halinde, bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecek. Ödemeler 18 eşit taksitte tamamlanacak. Kamu borçlarının yapılandırılmasından esnaf, sanatkar, çiftçi ve diğer bağımsız çalışanlar da faydalanacak.
AİLE HEKİMİNE NÖBET:
Aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları ile gerektiğinde Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşları personeline nöbet görevi verilebilecek.
BELEDİYELERDEN ÖĞRENCİ YURDU:
Belediyeler, orta ve yükseköğrenim öğrenci yurtları yapacak veya yaptıracak.
PARALEL BÜROKRATIN DÖNÜŞÜNE 'ENGEL'
Aralarında valiler, il emniyet müdürleri, genel müdür ve yardımcıları gibi üst düzey yöneticilerin bulunduğu, Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulüne İlişkin ekli 1 ve 2 sayılı cetvellerde gösterilen unvanları taşıyan görevliler ile farklı atama usullerine tabi olsalar dahi daire başkanı ve üstü görevlere, sivil memurlar hariç kolluk teşkilatlarının kadrolarına açıktan, naklen veya vekaleten yapılan atama ve bu görevlerden alınma, bu görevlerle ilgili yer değiştirme, göreve unvan değişikliği işlemleri hakkında verilen mahkeme kararlarının gereği, ilgilinin kazanılmış hak aylık dereceğine uygun başka bir kadroya atanması suretiyle 2 yıl içinde yerine getirilecek. Mahkemenin yürütmeyi durdurma ve göreve iade kararını uygulamayan üst yöneticiler hakkında dava açılamayacak.