ENES DURAN - Orman Genel Müdürlüğü, dünya mutfağında önemli bir yere sahip trüf mantarını ülke ekonomisine kazandırmak için 2014'te başlattığı "Trüf Ormanı Eylem Planı" ile geçen yıl 1 ton olan üretimi yıl sonu itibarıyla 60 tona yükseltmeyi öngörüyor.
AA muhabirinin Orman Genel Müdürlüğünden edindiği bilgiye göre, Türk mutfağında henüz pek yer edinemese de dünya mutfaklarındaki özel menülerde yer alan trüf mantarı, gastronomi çevrelerinde "kralların yiyeceği" olarak biliniyor. Dünya tarihinde köklü bir geçmişe sahip trüf mantarının en pahalı yiyecekler sıralamasında ilk üçte bulunduğu belirtiliyor.
Ticari değere sahip her türlü bitkinin ülke ekonomisine kazandırılması amacıyla son dönemde özellikle odun dışı orman ürünlerine yönelik çalışmalar yapan Orman Genel Müdürlüğü, bu kapsamda dünyada her geçen yıl artan bir değere ve pazara sahip olan, Türkiye'de doğal ortamda yetişen trüf mantarı için "Trüf Ormanı Eylem Planı"nı uyguluyor.
Plan çerçevesinde, kamuoyunun farkındalığını artırmak, kırsalda yaşayan vatandaşlara yeni bir gelir kapısı açmak ve trüf mantarını ülke ekonomisine kazandırmak amacıyla çalışmalar yürütülüyor.
Plan, 2014-2019 yıllarını kapsayacak şekilde Kahramanmaraş, Adana, Konya, Antalya, Denizli, Isparta, Muğla, İzmir, Bursa, Kütahya, İstanbul, Bolu, Zonguldak, Kastamonu, Amasya, Giresun ve Artvin orman bölge müdürlüklerinde uygulamaya konuldu.
Türkiye'de trüf mantarının doğal yetişmesi önemli bir avantaj olarak görülüyor. Orman Genel Müdürlüğü fidanlıklarında trüf aşılı meşe fidanları üretilerek trüf bahçeleri tesis ediliyor. Eylül sonu itibarıyla 384 hektar alanda yapay ve doğal trüf bahçeleri kuruldu. Ülke genelinde de özel sektör tarafından yaklaşık 150 hektar trüf bahçesi tesisi oluşturuldu.
Trüf mantarı, toprak altında yetişen yer altı mantarının meyvesine verilen isim olarak biliniyor. 5-6 yıl önce ülkenin gündeminde dahi olmayan trüf, bugün avcılardan yatırımcılara, tüketicilerden turizmcilere kadar her kesimin ilgi odağı haline geldi.
- Diğer mantarlara göre daha besleyici
Trüf mantarları yazlık-kışlık ve siyah- beyaz olmak üzere iki ana başlıkta değerlendiriliyor. Çalışmalara göre 7'si endemik 24 trüf türü bulunuyor. Türkiye'de bugüne kadar toplanan en değerli ve doğada yaygın olarak bulunan ticari trüf türü, siyah renkte olan "Tuber aestivum" olarak kabul ediliyor.
Trüf mantarı, içerdiği protein ve mineral bakımından diğer mantarlara göre daha zengin bir ürün. Bu mantarlarda besin değeri olarak yüzde 53-76 su, yüzde 9 protein, yüzde 7 karbonhidrat ve yüzde 8 mineral bulunuyor. Yüksek besin değerine sahip olmakla birlikte trüf türlerini diğer mantarlardan üstün kılan, sahip oldukları "dimetilsülfit" kaynaklı çok özel aromatik bileşikler olarak dikkati çekiyor.
- 200'e yakın ailenin geçim kaynağı
Eylem Planı kapsamında trüf mantarı teşhisi, ekolojisi, ekonomisi, bahçe kurulumu, doğada aranması, saklaması, kamuoyu farkındalığı ve orman köylüsünün dikkatini çekmek amacıyla değişik ilgi gruplarından 4 bin kişiye pratik ve teorik eğitim verildi.
Eylem Planı çalışmaları sonucunda geçen yıl sonu itibarıyla 1 ton üretim gerçekleştirildi. Bu yılın eylül ayı itibarıyla 8 ton olan trüf mantarı üretiminin bölge müdürlüklerinde yapılacak yeni hasatla birlikte yıl sonunda 60 tona ulaşması hedefleniyor.
"Trüf avcılığı" olarak adlandırılan toplayıcılık yöntemiyle halen 200'e yakın ailenin geçim kaynağı olan trüf mantarından geçen yıl 16 milyon lira ihracat geliri elde edildi. Söz konusu ürün, İtalya, İspanya, Fransa, İsveç, İsviçre, Almanya ve ABD'ye satılıyor.
Çok sınırlı bir coğrafyada doğal olarak yayılış göstermesi ve az miktarda toplanmasından dolayı trüf mantarının kilogram fiyatı, türü, cinsi ve kalitesine göre 100 avro ile bin 500 avro arasında değişiyor.
Trüf mantarının dünyada yıllık 4 milyar dolar seviyesinde bulunan ticaret hacminin 20 yıl içinde 6 milyar dolara ulaşması öngörülüyor.
Yeni trüf bahçelerinin ürün vermesi ve doğadan toplayan avcı sayısının artış göstermesi halinde Türkiye'nin dünya pazarından orta ve uzun vadede 1 milyar dolar pay alması hedefleniyor.