ABD Adalet Bakanı Jeff Sessions, Başkan Donald Trump'ın Obama döneminde yürürlüğe giren ve ülkeye yasa dışı yollardan girmiş olan çocukların ABD'de kalmasını sağlayan yasal düzenlemeyi iptal edeceğini açıkladı.
Sayıları 800 bine yaklaşan ve çocuk yaşta ABD'ye giren 'Hayalperestler' lakaplı göçmenlerin büyük kısmı bugün ya genç üniversite öğrencileri ya da çalışıyor.
DACA nedir?
ABD'de kısaca DACA olarak tanımlanan, Çocuk Göçmenlere İstisnai Muamele düzenlemesi, söz konusu göçmenlerin sınır dışı edilmesini önlüyor ve hem eğitim alma, hem de çalışma hakkı tanıyor.
2012 yılında eski ABD Başkanı Barack Obama tarafından yürürlüğe konan programın yaklaşık 800 bin göçmenin ABD'de kalmasını sağladığı belirtiliyor.
DACA programına dahil olabilmeleri için, 30 yaş altındaki göçmenlerin İç Güvenlik Bakanlığı'na başvuruda bulunması gerekiyor.
Başvuruyu yapan kişilerin geçmişi FBI tarafından inceleniyor ve sabıkalarının temiz olması şartı aranıyor.
Programa kabul edilen göçmenler hakkında, ABD hükümeti iki yıl boyunca herhangi bir sınır dışı etme işlemi başlatmama taahhüdü veriyor.
DACA'ya başvuranların büyük kısmı Meksikalı ya da diğer Latin Amerika ülkelerinden.
Kimin ABD'yi terk etmesi gerekecek?
Donald Trump'ın hazırladığı plan kapsamında çalışma izni bulunan DACA göçmenleri iki yıl daha ABD'de kalabilecek.
Ancak iki yılın sonunda şirketlerin bu göçmenlerin çalışma izinlerini yenilemesi yasaklanacak.
Trump'ın yeni sistemin yürürlüğe girişini altı ay geciktirebileceği ifade ediliyor. Bunun amacı bu süre zarfında Kongre'nin DACA'nın yerine yeni bir plan hazırlayacağı beklentisi.
Ancak altı aylık sürenin nasıl işleyeceği belirsiz. Altı aylık bekleme sürecinde çalışma izni biten göçmenlerin izinlerinin yenilenip yenilenmeyeceği bilinmiyor.
Kongre'deki Cumhuriyetçilerin göç politikası konusunda derin görüş ayrılıkları yaşadığı düşünülünce DACA'nın yerine yeni bir plan gelmeden sonlanacağı endişesi de var.
Sivil toplum kuruluşu Center for American Progress, 2018'e kadar her gün yaklaşık 1000 DACA göçmeninin işini kaybedebileceğini öngörüyor.
ABD'nin 11 farklı eyaletinde eğitim alan 10 bin üniversite öğrencisinin de, DACA'nın iptaliyle birlikte öğretmenlerini kaybedeceği uyarıları yapılıyor.
Neden şimdi?
Başkan Trump'ın seçim vaatlerinden birisi de DACA programını kaldırmaktı. Bu vaadini yerine getirmesi konusundaki baskılar son dönemde hızla arttı.
Trump her ne kadar 'Hayalperestler' konusundaki duruşunu yumuşatsa da dokuz eyalette Cumhuriyetçi kanada yakın savcılar, Salı gününe kadar adım atılmaması durumunda Trump aleyhinde dava açacaklarını açıklamışlardı.
Teksas Başsavcısı Ken Paxton, DACA'nın ABD anayasasına aykırı olduğunu söylüyor ve Başkanın yetkilerini aştığını savunuyor.
Trump'ın kararına kim karşı çıkıyor?
Demokratların büyük kısmı DACA programının kaldırılmasına karşı. Ancak son günlerde bazı Cumhuriyetçilerden de DACA'nın devam etmesi gerektiği yönünde açıklamalar geldi.
Tennessee Başsavcısı Herbert Slatery, başta Trump aleyhinde dava açacağını söylese de, 'insan faktörü' nedeniyle bu kararından vazgeçtiğini söyledi.
Temsilciler Meclisi'nin Cumhuriyetçi Başkanı Paul Ryan da DACA programının devamından yana olduğunu açıklayanlar arasında.
Ryan Cuma günü yaptığı açıklamada, "Bu çocuklar ABD'den başka ülke bilmiyorlar. Anne babaları tarafından buraya getirilmişler ve başka gidecek bir evleri yok" demişti.
DACA'nın iptaline iş dünyasından da tepkiler var. Dünyanın en değerli şirketi teknoloji devi Apple'ın CEO'su Tim Cook, paylaştığı Twitter mesajında "Apple'daki 250 iş arkadaşım #Hayalperest. Onların yanındayım. Saygımızı, adil muameleyi ve Amerikan değerleriyle bağdaşan bir çözümü hak ediyorlar" dedi.
Şimdi ne olacak?
Trump'ın kararı Kongre'de uzlaşıyla sonlanması oldukça güç bir tartışmayı başlatacak.
Bazı Cumhuriyetçilerin DACA'nın daha muhafazakâr versiyonu üzerinde çalıştığı yönünde haberler ABD basınına sızdı. Bu plan kapsamında 'Hayalperestlerin ABD vatandaşlığı almaları için bir yol hazırlanması öngörülüyor.
'Köprü yasası' olarak tanımlanan bir diğer yasal düzenleme çabasındaysa Demokratlar ile Cumhuriyetçiler birlikte çalışıyor. Bu plana göre DACA üç yıl daha uzatılacak ve bu süre zarfında da Kongre yeni bir düzenlemeyi yürürlüğe koyacak.
Konu mahkemelere de taşınabilir. Bazı eyaletlerde savcılar, Trump'ın DACA'yı iptal etme kararı nedeniyle dava açabilirler.
Eğer DACA programı iptal edilirse 'Hayalperestler' lakaplı göçmenler yeniden yasa dışı yollarla ülkeye girmiş bireyler haline gelecek. Çalışma izinlerini, sağlık sigortalarını ve bazı eyaletlerde ehliyetlerini kaybedecekler.