İSTANBUL (İHA) - Gelir İdaresinin Yeniden Yapılandırılması Yasası hakkında bir anket düzenleyen Türkiye Genç İşadamları Derneği (TÜGİAD) çarpıcı ve düşündürücü sonuçlara ulaştı. Genç işadamlarına göre, vergi konusundaki anlayış değişmediği müddetçe, Gelir İdaresi'nin yeniden yapılandırılması Türkiye'yi bir sonuca götüremeyecek. TÜGİAD üyeleri, vergi idaresindeki en büyük sorun olarak da "ahlaki çöküntü"yü gösterdi.
Yeni bir Stand-by Antlaşması imzalanması için IMF'ye söz verilen Gelir İdaresinin Yeniden Yapılandırılması Yasa Tasarısı'nın mecliste kabul edilmesinden sonra TÜGİAD kendi üyeleri arasında gerçekleştirdiği 'Vergi ve Kayıt Dışı Ekonomi' anketinden ilgi çekici ve düşündürücü sonuçlar elde etti. Maliye Bakanlığı'nın gelir toplama ve denetleme yetkisine sahip birimlerinin yeniden yapılandırılmasını hedeflediği yasanın tartışması sürerken, genç işadamları organizasyonun yapısından çok, bu organizasyonun nasıl bir sonuç doğurması gerektiğinin önemli olduğunu bildirdi. TÜGİAD üyeleri, anlayış değişmediği müddetçe, Gelir İdaresi'nin yeniden yapılandırılmasının, vergi gelirlerinin artırılması konusunda beklenen sonucu ortaya koyamayabileceğini ifade etti.
"EN ÖNEMLİ SORUN AHLAKİ ÇÖKÜNTÜ"
Anketten çıkan en ilginç sonuçlardan biri, TÜGİAD üyelerinin, bugünkü vergi idaresindeki en önemli sorun olarak ahlaki çöküntüyü işaret etmeleri oldu. Ankete göre 2. önemli yanlışlık ise, 'organizasyonel yanlışlık'. 'Kalitesiz personel ve bilgi yetersizliği' 3. sırada yer alırken, 'teknolojik yetersizlikle, vergi idaresinde çalışanların özlük haklarındaki kifayetsizlik', önem derecesi açısından 4. sırayı paylaştı.
TÜGİAD üyeleri, öncelikle vergi idaresinin en ileri teknolojiyle donatılarak, böylelikle Gelir İdaresi'nin bilgiye kolayca ulaşması ve hız kazanması gerektiğini vurguladı. TÜGİAD üyeleri ayrıca, Gelir İdaresi'nde çalışanların maaşlarının en az 2 katına yükseltilmesini, sözleşmeli personel uygulamasına geçilmesini de istedi. Üyeler, bu sayede çalışanların motivasyonun artırılarak, kamuoyunda yaygın bir kanı olan rüşvet ve kayırmayla ilgili endişelerin de giderilebileceğini savundu.
"TÜRKİYE'DE VERGİ ORTAMI KÖTÜ"
Ankete katılan TÜGİAD üyeleri, Türkiye'deki vergilendirme ortamını yüzde 63.3'lük çoğunlukla 'kötü' buldu. 'Çok kötü' bulanların oranı ise yüzde 33.3 olarak gerçekleşti.
Genç işadamları, söz konusu vergi sisteminin, Türkiye'deki şirketleri rekabet yönünden nasıl etkilemekte olduğu sorusunu ise, yüzde 73.3 oranında 'olumsuz', yüzde 26.7 oranında 'çok olumsuz' olarak değerlendirdi. Türkiye'de potansiyel vergi gelirinin toplanıp toplanmadığı hususunda da, ankete katılan TÜGİAD üyelerinin yüzde 96.7'si yeterli düzeyde vergi toplanmadığına inandıklarını bildirdi.
Uygulanan vergi politikalarının IMF, AB süreci veya ekonomi yönetiminin genel ekonomi politikalarıyla uyumlu olup olmadığı yönündeki soruya ise, TÜGİAD üyelerinin yüzde 41.4'ü, vergi politikalarının hiçbir kurum, yapı veya genel ekonomi politikalarına uyumlu olmadığı yönünde cevap verdi.
VERGİDE SORUN DİZ BOYU
TÜGİAD üyeleri vergi sistemindeki en önemli sorunlar olarak, 1. sırada yasalardaki eksiklik, yanlışlık ve boşlukları, 2. sırada Vergi İdaresi'nin yetersizliği, 3. sırada mükellefin vergiye karşı olan direncini ve 4. sırada da vergi yargısının eksikliklerini gösterdi.
TÜGİAD üyelerinin, vergi sistemindeki sorunlar arasında 3. sırada gördükleri 'mükellefin vergiye olan direnci'ne hangi sorun veya algılamaların neden olduğu konusunda ise, genç işadamlarının 1. öncelikle yüksek vergi oranları ve sosyal güvenlik kesintilerini neden olarak gördükleri ortaya çıktı. Anket sonuçlarına göre, 2. sorun toplanan vergilerin verimsiz kullanılması ve harcamalardaki savurganlık konusunda mükelleflerde yerleşmiş bulunan inanç oldu. Vergisini zamanında ödeyenlerin sonradan çıkarılan aflar nedeniyle pişmanlık duymaları ve vergi ödememenin ciddi bir yaptırımı olmaması da başlıca nedenler arasında gösterildi.
VERGİ ORANLARI YÜKSEK Ankete katılan TÜGİAD üyelerinin yüzde 55.2'si doğrudan veya dolaylı vergi oranlarını çok yüksek bulurken, yüzde 37.9'u yüksek olarak değerlendirdi. "Düşük" şıkkı ise hiç işaretlenmedi.
Üyeler, vergi oranlarının düşürülmesinin kayıt dışı ekonomiyle mücadele açısından etkin olup olmayacağı hususunda ise, yüzde 55.2 oranında, tek başına etkin olamayacağı şıkkını işaret etti. Vergi idaresinin kayıt dışı ekonomiyle mücadelede başarılı olup olmadığı konusunda da, ankete katılan TÜGİAD üyelerinin yüzde 82.8'i başarısız olduğu, yüzde 17.2'i ise çok başarısız olduğu görüşünü ortaya koydu.
Hükümetin kayıt dışı ekonomiyle mücadele etmek için bir siyasal iradeye sahip olup olmadığı konusunda, TÜGİAD üyelerinin yüzde 53.3'ü, bu iradenin var olduğunu; ancak kayıt dışı ekonomiyle mücadelenin zor ve siyasal riskler taşıyan bir konu olduğunu vurguladı. Üyelerin yüzde 96.55 oranındaki bir kısmı, kayıt dışı ekonominin kesinlikle kayıt altına alınması gerektiğine, çünkü kayıtlı kurumlarla kayıt dışı kurumlar arasında haksız bir rekabet ortamı oluştuğuna ve kayıt dışı ekonominin çalışma düzeni, iş barışı, sosyal devlet, demokrasi ve hukuka uygunluğa zarar verdiğine inandıklarını bildirdi.