Halk arasında kronik bronşit olarak da tanımlanan koah hastalığı nefes darlığına sebep oluyor. Solunumsal semptomların oluşmasıyla koah, zararlı maddeler ve kirli havaya maruz kalma durumunda ortaya çıkıyor. Dünya üzerinde etkin bir şekilde artış sağlayan sigara kullanımı da koah hastalığını oldukça etkiliyor. Koah nedir? Koah hastalığı belirtileri nelerdir? Koah hakkında merak ettiğiniz her şeyi yazımızda bulabilirsiniz.
Koah yani Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı, akciğerler üzerindeki bronş adı verilen hava keseciklerinin tıkanması sonucu; öksürük, nefes darlığı, solunum sıklığı ve solunumda güçlük çekilmesi gibi sıkıntılara yol açan bir kronik rahatsızlıktır. Soluma eylemi sonucu alınan nefes ile akciğerler içine dolan temiz hava bronşlar tarafından emilir. Emilen temiz hava içerisinde bulundurduğu oksijenin kana karışması ile dokulara ulaşım sağlar. Bronşların tıkanması ile akciğer kapasitesinin azalması sonucu koah hastalığı ortaya çıkar. Gerekli tedbirler alındığında önlenebilir ve tedavi edilebilir bir akciğer hastalığı olan koah, bir nevi solunum hastalığıdır. Ancak ilerlemesi durumunda ölümcül olup, erken teşhis edilmesi istenmeyen sonuçlarla karşılaşmamak adına oldukça önemlidir.
İlerleyici akciğer hastalıklarını tanımlamak üzere kullanılan Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı(koah); amfizem, refrakter astım ve kronik bronşiti kapsayan bir nefes darlığıdır. Hava üzerinde oluşan zararlı ve tahriş edici gazlara uzun süre maruz kalmaktan kaynaklanır. Koah hastalığı çoğu zaman sigara dumanından kaynaklı olmakla birlikte, koah riski taşıyan kişilerde kalp hastalığı, akciğer kanseri gibi çeşitli rahatsızlıkların görülme ihtimali de artmaktadır.
Koah hastalığı, hastalık belirtilerinin şiddetine göre farklılık gösterir. Dört farklı evre ile kendini gösteren koah belirtileri aşağıdaki gibidir:
Hafif Koah: Yüksek tempolu çalışmalar ya da yoğun aktiviteler sonucu ortaya çıkarak nefes darlığı belirtisi görülür. Ağır yük kaldırma durumlarında etkilerini gösterir ve bunun yanı sıra merdiven çıkarken de görülebilir. Hafif koah evresi, hastalığın başlangıç evresi olarak da bilinir.
Orta Koah: Günlük işler sırasında nefes darlığına sebep olan koah evresidir. Bu evre gece uykusunda rahatsızlık vermemektedir. Ancak günlük yaşamı oldukça olumsuz etkilemektedir.
Ağır Koah: Orta koah evresini geçerek solunum sıkıntısına bağlı gelişen nefes darlığı gece uykusunu bölme şikayeti ile belirir. Gündelik işleri yapmaya engel olan hastalık evresidir.
Çok Ağır Koah: Son ve en ağır hastalık belirtileri gösteren çok ağır koah evresinde, nefes almak oldukça güçleşir ve kişi yürümekte sıkıntı çeker. Akciğer ve dokulara yeterli miktarda oksijen iletilmemesi nedeniyle çeşitli organlarda rahatsızlıklar meydana gelir. Bu evrede akciğer hastalığına bağlı olarak kalp yetmezliği ortaya çıkabilir ve hastanın oksijen desteği alması gerekir.
Koah hastalığı belirtileri kişilere göre farklılık göstermekle birlikte bazı ortak belirtiler bulunmaktadır. Bunlar şöyledir;
Koah hastalığının ilk dönemlerinde sigara kullanımı devam ettiği sürece öksürük ve balgam şikayetleri artış gösterir. Bu ve buna benzer ihmaller devam ettikçe hastalık şiddetlenir ve ardından nefes darlığı ortaya çıkar. Kirli ve soğuk havalarda, nezle, grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonları ile birlikte hastanın rahatsızlıklarında artış olur. Ağır koah hastalarında ilerleyen şikayetler, kalp ve dolaşım bozukluğu hastalıklarını meydana getirerek destek tedavisine ihtiyaç duyulur. Bu tip hastalarda koah oksijen makinesi kullanımı gerektirebilmektedir.
Koah hastalığı tanısı, kişinin öksürük, balgam, nefes darlığı ve tüm bunların yanı sıra uzun süreli sigara geçmişi ile birlikte, havayollarındaki darlığı ölçmeye yönelik, kolay ve kısa sürede yapılan solunum fonksiyon testine girmesi ile konulur. Bu test ile erken teşhis sağlanır ve hastalar için başarılı tedavi yöntemleri sunulur. 40 yaşını aşmış kişiler yılda bir kez solunum fonksiyon testi yaptırmalıdır.
Koah hastaları ne yemeli diye merak ediyorsanız bu durumda akla gelecek yiyecekler güçlü bir bağışıklık sağlamak için mineral ve vitamin ağırlıklı besinler olabilir. Bir koah hastasının nefes darlığı ölçüsünü artırmayacak şekilde dengeli beslenmesi gerekmektedir. Besin değeri vücut yapısına uygun olarak belirli bir diyet programı ile dengeli öğünler sağlanabilir. Koah hastası olan bir kişi, doğal yağ oranı yüksek gıdalar tüketmeli, nişastalı, unlu, şekerli yiyeceklerin vücuttaki karbondioksit oranını artırmasından dolayı tüketmemelidir. İçerisinde zengin potasyum, kalsiyum ve mineraller barındıran yiyecekler bunun yanı sıra baklagiller ve kuruyemiş tüketimi oldukça fayda sağlayacaktır. Koah hastalarında sindirim problemi ve şişkinlik hissi meydana gelebileceğinden gaz yapacak gıdaların tüketilmemesi önerilir.