Türk lösemi hastaları ile Ermeni donörler arasında yüksek eşleşme oranı tespit eden Ermenistan İlik Bankası yetkilileri, “Türkler ile Ermeniler yeryüzünde birbirine genetik olarak en yakın etnik topluluklar, ayrıca Kürtler de aynı genetik kümede” dedi. Hatta bu yakınlığın araştırılması için “Birlikte AB fonuna başvuralım” çağrısında bulundu.
Erivan’daki İlik Bankası’nın Direktörü Sevak Avagyan, Türk ve Ermeni toplumlarının genetik yakınlığını ortaklaşa incelemek üzere Türk meslektaşlarına “AB fonlarına birlikte başvuralım” çağrısı yaptı. Avagyan, Ankara-Erivan yakınlaşmasını destekleyen Avrupalı politikacıların bu projeye sahip çıkacağı görüşünde.
Literatüre geçti
Tıp literatürüne geçen 1998 tarihli bir araştırma Ermeni doktorların tezlerini destekler nitelikte. Madrid’deki Complutense Üniversitesi’nin Moleküler Biyoloji Bölümü’nden üç İspanyol akademisyenin hazırladığı “Akdeniz toplulukları arasındaki genetik ilişkiler” araştırmasında Türkler ve Ermeniler aynı genetik kökenin iki kolu olarak tanımlanıyor.
Aynı familyanın iki kolu
Türkler ile Ermeniler arasındaki genetik köken benzerliğini çok az sayıda insanın bildiğini belirten Avagyan, “Ermeniler ile Türkler arasındaki genetik aralık çok yakın. Aynı genetik familyanın iki kolu gibiler. Kürtler de aynı genetik kümede. Bizim ilik eşleştirmelerinde elde ettiğimiz yüksek oranlar bu hipotezi doğrular nitelikte. Bu bilimsel gerçeği duyunca eminim herkes şaşıracak.”
Hasta milliyetsiz
Dünya Kemik İliği Derneği aracılığıyla 59 ilik bankasıyla çalışan Ermenistan İlik Bankası’na kayıtlı 15 bin Ermeni donör var. Bankanın başhekimi Mihran Nazaretyan, kurumunun misyonunu “Dünyanın herhangi bir yerinde yaşayan hasta ile Ermeni donörlerin hücreleri arasında denklik olup olmadığını bulmak” diye tanımlıyor. Nazaretyan bağlı oldukları evrensel kuralları şöyle hatırlatıyor: “Hastanın etnik kimliği, hangi ülke vatandaşı olduğu, hangi siyasi ya da dini görüşlere sahip olduğu hiç önemli değil.”
İki ülke beraber çalışsın
Sevak Avagyan, dört yıl önce İstanbul ve Ankara’daki ilik bankalarının yöneticilerine ortak proje teklifi götürdü. Ancak Türk yetkililer AB fonlarına tek başlarına başvurdu ve reddedildi. Proje için bugün siyasi ortamın da uygun olduğunu blirten Avagyan, şunları söyledi: “AB’nin kapısını Ermeni ve Türk akademisyenler olarak birlikte tekrar çalarsak bu defa iki kez düşünecekler. Çünkü şu anda siyasi motivasyon da var. AB zaten Türk-Ermeni uzlaşmasına tam destek verdi. Eminin bu süreci destekleyen birçok politikacı böyle bir tıbbi araştırmanın üzerine atlayacaktır.”
En ilginç eşleşme bir Aborijin’le
Ermenistan İlik Bankası, Sovyetler Birliği’nden kopan Rusya dahil 15 cumhuriyet arasında tek. Lösemi vakalarında Rusya ve Ermenistan’da listenin başını çekiyor. Ancak Rusya’da ilik bankası yok. Erivan’daki ilik bankası yöneticilerini bugüne kadar en çok şaşırtan eşleşme Avustralya’daki bir Aborijin hasta ile Ermeni donör arasında olmuş.
Türkiye’ye ilik vermek istiyoruz
Son 5 yılda yaşananlar Mihran Nazaretyan’ın “Türkiye’de lösemi ya da başka ölümcül hastalığa yakalanmış bir hasta bizim bankamızdaki donörlerden biri ile genetik olarak eşleşiyorsa, hiç tereddüt etmeden iliği sağlarız” şeklindeki sözlerinin adeta kanıtı. Nazaretyan Türk hastalarla deneyimlerini anlattı: “İstanbul’daki ilik bankasından 43, Ankara’dakinden de 5 ilik talebine buradan eş bulduk ve hemen yanıt verdik. Ancak geri dönüş olmadı. Ne yazık ki bu eşleştirmelerimizden hiçbiri ilik nakliyle sonuçlanmadı. Bunun çeşitli nedenleri olabilir. Belki Türkiye’deki banka ülke içinden bir başka donör bulmuştur ya da biz yanıt verene kadar hastayı kaybetmişlerdir. Almanya’da yaşayan Türk hastalar için de Ermeni donörler arasından eş bulduk ama onlardan da nakil talebi gelmedi. Tek dileğim bir gün Ermeni bir donörden Türk bir hastaya nakil yapılması.”