Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğe yönelik "sıkça sorulan sorular" bölümü hazırlandı.
Bu bölümde yer alan açıklamalara göre, yurt dışında ifa edilecek hizmetler, gemi adamlarının taraf oldukları sözleşmeler ile dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye'de bulunan şirketlerinin iş sözleşmelerine ilişkin yükümlülükler döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak düzenlenebilecek.
Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli konaklama tesislerinin hamam, havuz, spa, kuaför, market gibi ticari alanlarının işletilmesi amacıyla kiralanmasına ilişkin sözleşmelerde, kira bedeli, döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenebilecek ancak otel odaları konaklama amacıyla Türkiye'de yerleşik kişilere döviz cinsinden veya dövize endeksli kiralanamayacak.
- Döviz kazandırıcı hizmetler
İhracat sayılan döviz kazandırıcı hizmetlerin Türkiye'de yerleşik kişilere yurt içinde sunulmasını kapsayan sözleşmeler döviz cinsinden düzenlenemeyecek.
Türkiye'de başlayıp yurt dışında sonlanan, yurt dışında başlayıp Türkiye'de sonlanan veya yurt dışında başlayıp yurt dışında sonlanan taşımacılık ve nakliye sözleşmeleri döviz cinsinden olabilecek.
Türkiye'deki gümrüklü liman sahalarında sunulan hizmetler kapsamında ülkedeki yerleşik kişiler arasında akdedilecek iş ve hizmet sözleşmelerinde de sözleşme bedeli döviz cinsinden kararlaştırılabilecek. Döviz cinsinden maliyet içeren eser sözleşmeleri de bu kapsamda yer alacak.
Birden fazla sözleşme çeşidini barındıran karma sözleşmelerin Türk lirasına çevrilme işleminden muaf olması için içinde yer alan sözleşme tiplerinin tümüne istisna tanınmış olması gerekecek.
Kararın yürürlüğe girdiği 13 Eylül 2018 tarihinden önce akdedilmiş taşıt kiralama ve yolcu taşıma amaçlı ticari taşıt satış sözleşmelerinin Türk lirasına çevrilmesi gerekmeyecek.
İş makineleri satış sözleşmeleri menkul satış kapsamında değerlendirilerek dövize endeksli olarak düzenlenebilecek. Söz konusu tarihten önce akdedilmiş gayrimenkul kira sözleşmeleri kapsamında verilen depozitoların Türk lirasına çevrilmesi zorunlu olmayacak. Anılan tarihten sonra akdedilen sözleşmeler kapsamındaki depozito bedelleri ise Türk lirası olacak.
Yurt dışında üretilen donanımlara ilişkin sözleşmeler döviz cinsinden olabilecek ancak sahte para ayırma makinesi, fotokopi makinesi, çek okuma makinesi gibi makineler, bir bilgisayar bağlantısına gereksinim duymadan işlevlerini yerine getirebildikleri için donanım olarak değerlendirilemeyecek.
- Pilotların durumu
Pilotların ücretlerine ilişkin sözleşmeler uygulama kapsamında hizmet değil "iş sözleşmesi" olarak kabul edilecek ancak yurt dışında ifa edilecek hizmetler, gemi adamlarının taraf oldukları sözleşmeler, dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye'de bulunan şirketlerinin iş sözleşmeleri ile Türkiye Cumhuriyeti ile vatandaşlık bağı bulunmayan Türkiye'de yerleşik kişilerin taraf olduğu iş sözleşmelerine ilişkin yükümlülükler döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılabilecek.
Kamu-özel iş birliği (KÖİ) projeleri kapsamındaki gayrimenkul kiralama sözleşmeleri döviz üzerinden yapılabilecek.
Türkiye Cumhuriyeti ile vatandaşlık bağı bulunmayan Türkiye'de yerleşik kişilerin alıcı veya kiracı olarak taraf oldukları gayrimenkul satış ve kiralama sözleşmelerinde, sözleşme bedeli döviz cinsinden belirlenebilecek. Buna karşın sözleşmenin taraflarının mutabık kalmaları şartıyla sözleşme bedeli Türk lirası veya döviz cinsinden olabilecek. Yurt içindeki antrepo kiralama sözleşmelerinde ise döviz kullanılamayacak.
- İhbarlar için belge gerekiyor
Tebliğe aykırı durumlara ilişkin olarak Türk Parası Kıymetinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında 6 bin 300 lira ile 55 bin lira aralığındaki idari para cezası, sözleşmenin her bir tarafı için ayrı ayrı uygulanacak. Tekerrür durumunda ise cezalar iki katına çıkarılacak.
Söz konusu aykırılıklara ilişkin cumhuriyet başsavcılıkları nezdinde işlem başlatılabilmesi için Bakanlığa gönderilen ihbarların ekinde iddiaları destekleyici somut bilgi ve tevsik edici belgelerin (fatura, sözleşme örneği, fiyat teklifi gibi) yer alması gerekecek. Somut belgeye dayanmayan ihbarlara ilişkin işlem yapılmayacak.