Bağımsız denetim, danışmanlık, kurumsal finansman ve vergi alanlarında faaliyet gösteren EY verilerinden derlenen bilgilere göre, son 10 yılda birçok yabancı şirket "birleşme, satın alma, işletme devri veya özelleştirme" yoluyla Türkiye pazarına giriş yaptı.
Bu anlamda açıklanan işlem adedine göre en fazla yatırım yapan ülke ABD oldu. 2007 yılından bu yana tam 161 ABD'li şirket, Türkiye pazarına giriş için Türk şirketleriyle masaya oturdu.
Son 10 yılda 161 işlem için 6 milyar 675 milyon dolarlık ödeme yapan ABD şirketlerinin bu süre zarfında gerçekleştirdiği en büyük işlem 2015 yılında Goldman Sachs'ın 1,3 milyar dolara Socar Türkiye'ye ortak olması olarak kayıtlara geçti.
Kohlberg Kravis Roberts'ın (KKR) 2007 yılında 1 milyar 284 milyon dolara UN Ro-Ro Ulaştırma'yı bünyesine katması en büyük ikinci işlem olurken, Amgen'in 2012 yılında 700 milyon dolara Mustafa Nevzat İlaç ile ortaklığı üçüncü en büyük işlem olarak kaydedildi.
ALMANYA, 111 İŞLEM İLE İKİNCİ SIRADA
İşlem sayısı bakımında zirveye oturan ABD'nin hemen arkasından Almanya ve İngiltere geldi.
Almanya bu dönemde toplam hacmi 6 milyar 665 milyon dolar olan 111 işlem ile ikinci sırada yer alırken, Alman şirketlerin gerçekleştirdiği en büyük 3 işlem 3 milyar 197 milyon dolara Antalya Havalimanı'nın işletme hakkının devri, 913 milyon dolara Yapı Kredi Sigorta'nın satın alınması ve 589 milyon dolara yemeksepeti.com'un satışı oldu.
İngiltere ise toplam hacmi 9 milyar 473 milyon dolar olan 106 işleme imza attı. En büyük 3 işlem Mey İçki'nin 2,1 milyar dolara Diageo'ya satışı, Anadolu Efes'in 1,9 milyar dolara SABMiller ile birleşmesi ve Tekel Sigorta'nın 1 milyar 720 milyon dolara özelleşmesi olarak kaydedildi.
Son yılda en çok işleme imza atan diğer ülkeler; 73 işlemle Fransa, 49 işlemle Hollanda, 47 işlemle Japonya, 43 işlemle İtalya, 31 işlemle Avusturya ile BAE ve 26 işlemle de İsviçre olarak kayıtlara geçti.
Bu ülkelerden gelen şirketlerin Türkiye'de gerçekleştirdiği en büyük işlemlere bakıldığında Fransa'nın ki Aéroports de Paris'in 2012 yılında 874 milyon dolara TAV Havalimanları Holding'i, Hollanda'nın ki ING Bank'ın 2007 yılında 2 milyar 673 milyon dolara Oyak Bank'ı, Japonya'nın ki Panasonic'in 2013'te 460 milyon dolara Viko'yu, İtalya'nın ki ise 2011'de Recordati'nin 130 milyon dolara Dr. F. Frik İlaç'ı alması oldu.
Avusturyalı OMV'nin 1 milyar 392 milyon dolara Petrol Ofisi'ni, BAE'li Abraaj'ın 443 milyon dolara Acıbadem Sağlık Hizmetleri'ni ve İsviçreli Julius Baer Holding'in 60 milyon dolara Özel Şafak Hastaneleri'ni satın alması, bu ülkelerden gelen en büyük yatırımlar olarak kaydedildi.
EN BÜYÜK SATIN ALMALAR BANKACILIK SEKTÖRÜNDE
Son 10 yılda gerçekleşen birleşme ve satın almalara işlem değeri açısından bakıldığında Türkiye'ye en büyük yatırım İspanyol şirketlerden geldi.
İspanyollar son 10 yılda Türk şirketlerine 23 işlemle 9 milyar 683 milyon dolarlık yatırım yaparken, en büyük işlem BBVA'nın 2010 yılında 5 milyar 838 milyon dolara Garanti Bankası'na ortak olması oldu. İspanyol BBVA, 2014 ve 2017 yıllarında da Garanti'nin hisselerini alarak Türkiye'ye toplamda 9 milyar 218 milyon dolarlık yatırım yaptı.
İşlem değeri büyüklüğü açısından İspanya'nın hemen arkasından 9 milyar 473 milyon dolarla İngiltere, 6 milyar 675 milyon dolarla ABD, 6 milyar 665 milyon dolarla Almanya, 6 milyar 335 milyon dolarla Rusya, 6 milyar 109 milyon dolarla Hollanda, 3 milyar 802 milyon dolarla Katar, 2 milyar 884 milyon dolarla Azerbaycan, 2 milyar 628 milyon dolarla Fransa ve 2 milyar 411 milyon dolarla Malezya geldi.
Bu dönemde Diageo'nun 2,1 milyar dolara Mey İçki'yi satın alması İngiliz şirketlerin gerçekleştirdiği en büyük işlem olurken, Goldman Sachs'ın 1,3 milyar dolara Socar Türkiye ile ortaklığı ABD'li şirketlerin gerçekleştirdiği en büyük işlem olarak kaydedildi.
Aynı süreçte Fraport ve IC Holding'in 3 milyar 197 milyon dolara Antalya Havalimanı'nın işletme hakkını devralması Almanya'dan gelen, Sberbank'ın 3 milyar 851 milyon dolara Denizbank'ı alması Rusya'dan gelen, ING Bank'ın 2 milyar 673 milyon dolara Oyak Bank'ı alması Hollanda'dan gelen, Qatar National Bank'ın 2 milyar 940 milyon dolara Finansbank'ı alması Katar'dan gelen, Socar-Turcas-Injas Konsorsiyumu'nun 2 milyar 40 milyon dolara Petkim'i alması Azerbaycan'dan gelen, Aéroports de Paris'in 874 milyon dolara TAV Havalimanları Holdingi alması Fransa'dan gelen, IHH ve Khazanah Nasional Berhad'ın ise 1 milyar 260 milyon dolara Acıbadem'i alması Malezya'dan gelen en büyük yatırım olarak gerçekleşti.
"TÜRKİYE'DE EN ÇOK SATIN ALMA VE BİRLEŞME GERÇEKLEŞTİREN ÜLKELER ARASINDA ABD ÖNE ÇIKTI"
EY Kurumsal Finansman Bölümü Başkanı Müşfik Cantekinler, konuya ilişkin AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, son 10 yıllık dönem incelendiğinde, Türkiye'de en çok satın alma ve birleşme gerçekleştiren ülkeler arasında işlem adedinde ABD'nin öne çıktığını söyledi.
ABD'nin yanı sıra AB ülkelerinin de önemli bir ağırlığı bulunduğuna işaret eden Cantekinler, "Ancak son dönemde Uzak Doğu ve Orta Doğu'dan gelen yatırımların sayısında önemli bir artış olduğunu söyleyebiliriz." dedi.
Cantekinler, özellikle bu bölgelerden gelen yatırımcıların Türkiye'nin coğrafi konumu dolayısıyla Avrupa pazarlarına erişim sağlamak istemesinin bu bölgelerden gelen yatırımlardaki artışın en önemli sebeplerinden biri olduğunu dile getirdi.
Dikkat çeken bir diğer noktanın ise yabancı yatırımcıların özelleştirmelere gösterdiği ilginin son yıllarda azalması ve bu gelişmenin işlem hacmine olumsuz etkisi olduğunu vurgulayan Cantekinler, "Önümüzdeki dönemde, AB ülkelerinden gelen yatırımların benzer seviyelerde seyredebileceğini, Uzak Doğu, Orta Doğu ve Latin Amerika menşeli yatırımcıların sayısındaki artışın devam edebileceğini tahmin ediyoruz." ifadelerini kullandı.
AA