AHMET FURKAN MERCAN - Cibuti’nin Ankara Büyükelçisi Aden Hüseyin Abdillahi, yüz ölçümü küçük olsa da "bölgenin giriş limanı" olarak ülkesinin önemli konumda yer aldığını belirterek, "Türkiye ile Cibuti arasında çok stratejik ortaklık kurmak istiyoruz. Bunun da yolu Türk serbest ticaret bölgesinin tesis edilmesinden geçmektedir." dedi.
Büyükelçi Abdillahi, ülkesinin bağımsızlığını kazandığı 41'inci yılda Türkiye-Cibuti ilişkilerini ve ülkesinin bölgeye ait vizyonlarını AA muhabirine değerlendirdi.
Cibuti’nin bağımsızlığını 1977 yılında kazandığını hatırlatan Abdillahi, "toplumsal olarak incelendiğinde bu zamana kadar geçen süreci ülkenin artık olgunlaşma çağına gelmesi şeklinde değerlendirdiğini" söyledi.
Abdillahi, iki ülke arasında 1980’lerde diplomatik ilişki kurulduğunu, son 5-6 yılda Türkiye ile diplomatik ivmenin arttığını dile getirdi.
Bu noktada Cibuti’nin Ankara Büyükelçiliğinin Haziran 2012'de açıldığını, Türkiye’nin ilk Cibuti Büyükelçisinin de Şubat 2013'te Cibuti’ye atandığını kaydeden Abdillahi, ilişkilerin periyodik gelişme gösterdiğini bildirdi.
Abdillahi, resmi ziyaretler kapsamında karşılıklı liderler düzeyinde ziyaretler yapıldığını, Ocak 2015’te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Cibuti’yi ziyaret ettiğini, Cibuti Cumhurbaşkanı İsmail Ömer Guelleh'in de Aralık 2017’de Türkiye’ye geldiğini belirtti.
Büyükelçi Abdillahi, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Üç ortak ekonomik komisyonumuz var. Birçok veçhede bakanlıklar, üniversiteler arasında Türkiye ile şimdiye dek 60’a yakın mutabakat zaptı, sözleşme ve anlaşma imzaladık. Bunlar enerji, sağlık, eğitim, ulaşım ve güvenlik gibi sayısız alanda. Su, orman ve tarım gibi alanlarda da iş birliğimiz mevcut. Liderlerimizin ziyaretleri, bakanlarımızın görüşmeleri, ortak ekonomik komisyonlarımız. Ülkelerimiz arası itimat seviyemiz yüksek."
- "Türk serbest ticaret bölgesi çok önemli bir proje"
İki ülke arasındaki ilişkilerin sadece son dönemle sınırlı olmadığını, kökeninin 16. yüzyıla dayandığını anlatan Abdillahi, diplomatik ivmenin yanı sıra iki ülke arasındaki ticari bağları da kuvvetlendirmek istediklerini belirtti.
Abdillahi, Türk serbest ticaret bölgesi inşa edilmesi için Kasım 2015'te Türkiye’ye arazi tahsis edildiğini, buna yönelik fizibilite çalışmalarını Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin (TOBB) yürüttüğünü ifade ederek, şöyle devam etti:
“Cibuti küçük bir ülkedir ancak çok stratejik bir lokasyondadır. Bölgenin giriş limanıdır. Büyüme oranımız yüzde 7,6. Sayın Ekonomik Bakanı (Nihat) Zeybekci bir yılda tam 3 defa ülkemizi ziyaret etti. Neden? Biz iki ülke arasında çok stratejik bir ortaklık kurmak istiyoruz. Bunun da yolu özel ekonomik bölgenin, yani 'Turkish freezone'un tesis edilmesinden geçmektedir. Bu bir vizyondur. Aralıkta Cumhurbaşkanımız Guelleh buraya geldiğinde bu projenin sürecini yeniden masaya yatırdık. Türkiye'ye Türk serbest ticaret bölgesi kurması için 2015'te 5 milyon metrekare arazi tahsis ettik. Bu serbest ticaret bölgesi 'asal çarpan' gibi yeni kurulacak limanın tam içinde olan bir bölge, sadece Cibuti için değil, bölge için stratejik açıdan çok önemli bir projedir. Top artık Türkiye’dedir.”
- Ortak ekonomik komisyon toplantısı ekimde
İki ülke ortak ekonomik komisyonu toplantısına bu yıl ekim ayında Ankara’da devam edileceğini kaydeden Abdillahi, Cibuti Yükseköğretim ve Araştırma Bakanı Nabil Muhammed Ahmed'in Türkiye’ye mayıs ayında gelerek Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) Başkanı Yekta Saraç ile yaptığı görüşmesinde üniversiteler arası iş birliği anlaşmasının imzaladığını anımsattı.
Abdillahi ayrıca, Türkiye’den Ankara Yıldırım Beyazıt ve İstanbul Teknik üniversiteleri ile yakın çalıştıklarını dile getirdi.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ile Cibuti’deki ortak üniversiteye mühendislik fakültesi inşa edilmesi ve bazı öğretim üyelerinin Cibuti’ye gönderilerek eğitim vermeleri konusunda, Yıldırım Beyazıt ile de tıp eğitiminde Cibutili doktorların Ankara’ya gelerek ihtisas kazanmaları noktasında iş birliğinin devam ettiğini söyleyen Abdillahi, Ankara’ya yaptığı ziyarette Cibuti Cumhurbaşkanı Guelleh’e Yıldırım Beyazıt Üniversitesince fahri doktora verildiğini de anımsattı.
- "Doğu Afrika'da komşuların görüşmeleri önemli"
Büyükelçi Abdillahi, son dönemde bölge gündemine yansıyan Eritre-Etiyopya görüşmelerine de değindi.
Bölgedeki "Eritre sorununun" reddedilemeyeceğini belirten Abdillahi, Eritre’nin bölgeye yönelik davranış tarzının “uyumlu” olmadığını ve bunun bölgeye zarar verdiğini ifade etti.
Abdillahi, ülkeler arası barış görüşmelerinden fayda umduklarını kaydederek, şunları kaydetti:
"Komşuların görüşmeleri iyileşmeye yönelik. Doğu Afrika'da Eritre ile problemimiz var. Bunu inkar edemeyiz. Birleşmiş Milletler’e (BM) endişelerimizi iletiyoruz. BM Güvenlik Konseyi yayımladığı kararlarda Eritre’yi defalarca kınamış, problemin barışçıl yolda çözüme kavuşturulması için uyumlu davranmaya teşvik etmiştir. Biz uyumlu davranıyoruz ve şeffafız. Afrika haritasına bakınız. Doğu Afrika’da Eritre’nin bölgeye, Sudan’a, Yemen’e ve Cibuti’ye davranış tarzı uyumlu değil. İncitici ve agresif. İsyancı ve paralı askerleri kullanarak bölgeyi istikrarsızlaştırıyor. Yüzlerce insan, Libya yoluyla Avrupa’ya göçüyor. ‘Geçimsiz’ bir idareleri var. Bu da o bölgeye zarar veriyor. Artık bizim bunlarla uğraşacak vaktimiz yok. Biz Cibuti’ye demiryolu, liman, otoyol, okul gibi yatırımlarımızı sürdürürken bu sorunlarla uğraşamayız ancak komşuların görüşmelerinin iyileşmeye yönelik olduğunu görebiliyoruz. Neticenin fayda sağlayacağını ümit ediyoruz.”