TBMM (A.A) - TBMM'nin 24. Dönem milletvekillerinin belirleneceği seçim için, bu pazar günü, 50 milyon 189 bin 930 seçmen sandık başına gidecek. Seçmenler, 85 seçim çevresinde 199 bin 207 sandıkta oy kullanacak. Seçime 15 siyasi parti katılacak. Seçimde 7 bin 492'si siyasi partilerden, 203'ü de bağımsız olmak üzere toplam 7 bin 695 aday TBMM'ye girmek için yarışacak.
Türkiye'de 1946 yılından bu yana yapılan genel seçimde, katılan parti sayısı en fazla 1999 seçimlerinde oldu ve toplam 20 parti seçmenlerden oy istedi.
3 Kasım 2002'de yapılan seçim ise 18 parti ile ''katılan parti sayısı'' açısından ikinci sırada yer aldı. Bu seçimlerde, kuruluşundan kısa süre sonra seçmen karşısına çıkan Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) yüzde 34.28 oy alarak tek başına iktidara geldi. AK Parti ve CHP dışındaki 16 parti barajı geçemedi.
1946'daki seçime CHP ve DP katılırken, 1950 yılındaki genel seçime 3 parti seçmenden oy istedi. 12 Eylül 1980 askeri müdahalesi sonrasında 1983 yılında yapılan genel seçimde de 3 parti seçmenin karşısına çıktı.
1950'den bu yana yapılan genel seçimlerde en fazla oy oranına 1954'deki seçimde yüzde 57.61 ile Demokrat Parti (DP) ulaştı.
27 Mayıs 1961 ve 12 Eylül 1980 askeri müdahalelerindeki parti kapatmaları nedeniyle aralıksız olarak tüm genel seçimlere katılan parti bulunmuyor.
1946'dan bu yana yapılan genel seçimlere en çok katılan parti CHP olacak. 12 Eylül döneminde tüm partilerin kapatılmasının ardından siyaset sahnesinden bir süre uzak kalan CHP, 1983 ve 1987 seçimlerinde yer alamadı. Değişik nedenlerle kapanan veya kapatılan bazı partiler ise daha sonra aynı adlarla yeniden kuruldu.
-1946 SEÇİMİ-
Türkiye'de çok partili siyasal yaşama geçilmesinden sonra yapılan ilk seçim olan 21 Temmuz 1946'daki genel seçime, örgütlenmesini tamamlayamadan seçime giren Demokrat Parti (DP) 16 ilde hiç katılmadı ve toplam 465 milletvekilliği için ancak 273 aday gösterebildi. Seçimde 465 milletvekilliğinden 397'sini CHP, 61'ini DP, 7'sini ise bağımsızlar kazandı.
-GENEL SEÇİMLER VE OYLARIN DAĞILIMI-
Milletvekili seçimlerine ilişkin Resmi Gazete'de yayımlanan sonuçlardan yapılan derlemeye göre, 1950'den bu yana yapılan genel seçimlerde oyların katılan partilere göre dağılımı şöyle oldu:
-1950 Seçimleri (14 Mayıs)
Parti Adı Alınan Oy Oranı (Yüzde)
---------- ----------- -----------
DP 4.241.393 52.68
CHP 3.176.561 39.45
Bağımsız 383.282 4.76
MP 250.414 3.11
(MP: Millet Partisi)
-1954 Seçimleri (2 Mayıs)
Parti Adı Alınan Oy Oranı (Yüzde)
----------- ------------- ------------
DP 5.151.550 57.61
CHP 3.161.696 35.36
CMP 434.085 4.85
Bağımsız 137.318 1.54
TKP 57.011 0.64
(TKP: Türkiye Köylü Partisi, CMP: Cumhuriyetçi Millet Partisi)
-1957 Seçimleri (27 Ekim)
Parti Adı Alınan Oy Oranı (Yüzde)
----------- ----------- ------------
DP 4.372.621 47.88
CHP 3.753.136 41.09
CMP 652.064 7.14
HP 350.597 3.84
Bağımsız 4.994 0.05
(HP: Hürriyet Partisi)
-1961 Seçimleri (15 Ekim)
Parti Adı Alınan Oy Oranı (Yüzde)
---------- ------------- ------------
CHP 3.724.752 36.74
AP 3.527.435 34.79
CKMP 1.415.390 13.96
YTP 1.391.934 13.73
Bağımsız 81.732 0.81
(AP: Adalet Partisi, CKMP: Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi,
YTP: Yeni Türkiye Partisi)
-1965 Seçimleri (10 Ekim)
Parti Adı Alınan Oy Oranı (Yüzde)
----------- ------------- ---------------
AP 4.921.235 52.87
CHP 2.675.785 28.75
MP 582.704 6.26
YTP 346.514 3.72
Bağımsız 296.528 3.19
TİP 276.101 2.97
CKMP 208.696 2.24
(MP: Millet Partisi, TİP: Türkiye İşçi Partisi)
-1969 Seçimleri (12 Ekim)
Parti Adı Alınan Oy Oranı (Yüzde)
---------- ------------ --------------
AP 4.229.945 46.55
CHP 2.487.163 27.37
GP 598.013 6.58
Bağımsız 511.097 5.62
MP 293.849 3.23
MHP 274.225 3.02
BP 254.708 2.80
TİP 243.797 2.68
YTP 197.912 2.18
(GP: Güven Partisi, BP: Birlik Partisi,
GP: Güven Partisi, YTP: Yeni Türkiye Partisi)
-1973 Seçimleri (14 Ekim)
Parti Adı Alınan Oy Oranı (Yüzde)
---------- ------------ ---------------
CHP 3.570.583 33.30
AP 3.197.897 29.82
DP 1.275.502 11.89
MSP 1.265.771 11.80
CGP 564.343 5.26
MHP 362.208 3.38
Bağımsız 303.218 2.83
TBP 121.759 1.14
MP 62.377 0.58
(MSP: Milli Selamet Partisi, CGP: Cumhuriyetçi Güven Partisi,
TBP: Türkiye Birlik Partisi)
-1977 Seçimleri (5 Haziran)
Parti Adı Alınan Oy Oranı (Yüzde)
---------- ------------ -------------
CHP 6.136.171 41.38
AP 5.468.202 36.88
MSP 1.269.918 8.56
MHP 951.544 6.42
Bağımsız 370.035 2.50
CGP 277.713 1.87
DP 274.484 1.85
TBP 58.540 0.39
TİP 20.565 0.14
-1983 Seçimleri (6 Kasım)
Parti Adı Alınan Oy Oranı (Yüzde)
----------- ----------- ------------
ANAP 7.833.148 45.14
HP 5.285.804 30.46
MDP 4.036.970 23.27
Bağımsız 195.588 1.13
(ANAP: Anavatan Partisi, HP: Halkçı Parti,
MDP: Milliyetçi Demokrasi Partisi)
-1987 Seçimleri (29 Kasım)
Parti Adı Alınan Oy Oranı (Yüzde)
---------- ------------- ----------
ANAP 8.704.335 36.31
SHP 5.931.000 24.74
DYP 4.587.062 19.14
DSP 2.044.576 8.53
RP 1.717.425 7.16
MÇP 701.538 2.93
IDP 196.272 0.82
Bağımsız 89.421 0.37
(RP: Refah Partisi, DSP: Demokratik Sol Parti,
IDP: Islahatçı Demokrasi Partisi, MÇP: Milliyetçi
Çalışma Partisi)
-1991 Seçimleri (20 Ekim)
Parti Adı Alınan Oy Oranı (Yüzde
---------- ------------ -------------
DYP 6.600.726 27.03
ANAP 5.862.623 24.01
SHP 5.066.571 20.75
RP 4.121.355 16.88
DSP 2.624.301 10.75
SP 108.369 0.44
Bağımsız 32.721 0.13
(SP: Sosyalist Parti)
-1995 Seçimleri (24 Aralık)
Parti Adı Alınan Oy Oranı (Yüzde)
----------- ----------- -------------
RP 6.012.450 21.38
ANAP 5.527.288 19.65
DYP 5.396.009 19.18
DSP 4.118.025 14.64
CHP 3.011.076 10.71
MHP 2.301.343 8.18
HADEP 1.171.623 4.17
Bağımsız 133.895 0.48
YDH 133.889 0.48
MP 127.630 0.45
YDP 95.484 0.34
İP 61.428 0.22
YP 36.853 0.13
(HADEP: Halkın Demokrasi Partisi, YDH: Yeni Demokrasi
Hareketi, YDP: Yeniden Doğuş Partisi, YP: Yeni Parti)
-1999 Seçimleri (18 Nisan)
Parti Adı Alınan Oy Oranı (Yüzde)
---------- ------------ ------------
DSP 6.919.670 22.19
MHP 5.606.583 17.98
FP 4.805.381 15.41
ANAP 4.122.929 13.22
DYP 3.745.417 12.01
CHP 2.716.094 8.71
HADEP 1.482.196 4.75
BBP 456.353 1.46
Bağımsız 270.265 0.87
ÖDP 248.553 0.80
DTP 179.871 0.58
LDP 127.174 0.41
DP 92.093 0.30
MP 79.370 0.25
BP 78.922 0.25
İP 57.607 0.18
EMEP 51.756 0.17
YDP 44.787 0.14
SİP 37.680 0.12
DEPAR 37.175 0.12
DBP 24.620 0.08
-2002 seçimleri (3 Kasım)
Parti adı Alınan Oy Oranı (Yüzde)
------------- ------------ -------------
AK Parti 10.808.229 34.28
CHP 6.113.352 19.39
DYP 3.008.942 9.54
MHP 2.635.787 8.36
DSP 384.009 1.22
DEHAP 1.960.660 6.22
YP 294.909 0.94
GENÇ PARTİ 2.285.598 7.25
ANAP 1.618.465 5.13
SP 785.489 2.49
YTP 363.869 1.15
BBP 322.093 1.02
Bağımsızlar 314.251 1.00
İP 159.843 0.51
BTP 150.482 0.48
ÖDP 106.023 0.34
LDP 89.331 0.28
MP 68.271 0.22
TKP 59.180 0.19
-2007 seçimleri (22 Temmuz)
Parti adı Alınan oy Oran (Yüzde)
----------------- ------------- -----------
ATP 100.982 0.29
BTP 182.095 0.52
Saadet Partisi 820.289 2.34
İP 128.148 0.37
CHP 7.317.808 20.88
HYP 179.010 0.51
ÖDP 52.055 0.15
GP 1.064.871 3.04
DP 1.898.873 5.42
LDP 35.364 0.10
MHP 5.001.869 14.27
AK Parti 16.327.291 46.58
EMEP 26.292 0.08
TKP 79.258 0.23
Bağımsızlar 1.835.486 5.24
Bu arada, 12 Haziran'da yapılacak genel seçime katılacak partiler ise oy pusulasında şu sırayla yer alacak. Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti), Demokrat Parti (DP) Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Emek Partisi (EMEP), Millet Partisi (MP), Liberal Demokrat Parti (LDP), Saadet Partisi, Hak ve Eşitlik Partisi (HEPAR), Halkın Sesi Partisi (HAS Parti), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Doğru Yol Partisi (DYP), Türkiye Komünist Partisi (TKP),Milliyetçi Muhafazakar Parti (MMP), Büyük Birlik Partisi (BBP) ve Demokratik Sol Parti (DSP).