Bu topraklardaki tarih ve doğa her defasında ne kadar şanslı olduğumuzu tekrar tekrar hatırlatıyor bize. Türkiye'deki milli parklar da öylesine güzel ki her bölgede mutlaka gezilip görülmesi gereken güzellikler bulunuyor. Hadi Türkiye'nin milli parkları listesinden kaçını gördüğünüzü sayıp, kalanlarını da Türkiye'de gezilecek yerler listenize dahil edin.
Türkiye'de millî park kavramı ilk kez Selahattin İnal tarafından gündeme getirilmiş. Doğa koruma alanlarının millî park statüsü taşıması gerektiği ve doğal güzellik ile turistik potansiyel kıstaslarına göre belirlenmesi gerektiği savunulmuş. Milli park tanımı, 31 Ağustos 1956 tarihinde kabul edilen Orman Kanunu'nun 25. maddesinde yer bularak ilk kez yasal düzlemde yer almış. Kanunla millî parkların sorumluluğu kendisine verilen Orman Genel Müdürlüğü, gerekli gördüğü ormanlık bölgelerin fauna ve florasının korunması şartıyla bilimsel ve halka açık spor ile mesire alanı olarak kullanılması amaçlarıyla herhangi bir bölgeyi millî park ilan etmekle yetkili kılınmış.
İç Anadolu'daki antik çağlardan kalma kalıntı ormanlarından biri olması nedeniyle 5 Şubat 1958 tarihinde millî park ilan edilen Yozgat Çamlığı Millî Parkı Türkiye'nin ilk milli parkı. Sonuncusu 26 Eylül 2020'de millî park ilan edilen Hakkâri Cilo ve Sat Dağları Millî Parkı olmak üzere Türkiye'de 45 millî park bulunuyor. Bu milli parklar toplam 880.883 hektar alan kaplıyor.
Kazdağı Milli Parkı, Balıkesir, Edremit'te yer alıyor. Bölge endemik türler açısından zengindir. Kazdağı Göknarı bu endemik türlerin başında yer alıyor. Bunun dışında dağda 77 tane Türkiye'ye özgü tür tespit edilmiş. Bu türlerin bazıları, Kazdağı Göknarı gibi sadece bu dağda yaşıyor.
Milli park sınırları içinde Pınarbaşı ve Hasanboğuldu gibi gezilecek yerler bulunuyor. başlıca gezi noktalarıdır. Milli parkın kültürel özelliği ise Sarıkız efsanesi ve bu kişiye ait mezarın, milli park sınırları içinde bir tepede yer almasıdır.
Nemrut Dağı Milli Parkı, Adıyaman ili; Kâhta ilçesinde bulunuyor. Park içinde Kommagene Krallığı'nın bir antik kentini barındırıyor. Nemrut Dağı ve Kommagene Kralı Antiochos'a ait Tümülüs ve kutsal alanlar, Milli Park'ın ana özelliğini teşkil ediyor. Milli park ayrıca UNESCO dünya mirası olarak kabul edilmiş.
Munzur Vadisi Milli Parkı, Tunceli ve Ovacık arasında uzanan Munzur Vadisi'nde, 42.000 hektarlık bir alanı kapsıyor. 1971 yılında milli park olarak ilan edilmiş. Bu bölgenin millî park olarak ilan edilmesinde, başta akarsu kaynakları ve gözeler olmak üzere, zengin doğal veriler, endemik bitki türleri ve yöreye özgü hayvan türleri ile zenginleşen bitki örtüsü ve yaban hayvan varlığı önemli rol oynamış.
Türkiye'deki milli parklar listesine, Altınbeşik Mağarası Milli Parkı ile devam ediyoruz. Antalya ili, İbradi (Aydınkent) ilçesine 9.7 km. uzaklıkta bulunan, derin ve sarp Manavgat vadisinin batı yamacında yer alan Altınbeşik Mağarası milli parkı 1994 yılında ilan edilmiş.
Hatila Vadisi Milli Parkı, Artvin merkez ilçe sınırları içerisinde Hatila Vadisindeki Hatila Deresi ve birçok yan derelerini içeriyor. 1994 yılında milli park ilan edilmiş.Yüz ölçümü 16.944 hektar. Milli Park 170 m yükseltiden başlayarak 3224 m yükseltiye kadar uzanıyor. Bu özelliği sayesinde zengin biyo çeşitliliğe ve kendine özgü görsel güzelliğe sahip.
Yedigöller Milli Parkı, Karadeniz Bölgesinde Bolu ilinin kuzeyinde Zonguldak ilinin güneyinde Düzce ilinin doğusunda yer alıyor. 1965'de ilan edilen milli parkta Türkiye'de ilk kültür alabalığı üretme istasyonu 1969 yılında kurulmuş. Milli Park içinde kampçılık, günübirlik piknik, yürüyüş gibi faaliyetler yapılabiliyor.
Karagöl-Sahara Millî Parkı, Türkiye'deki milli parklardan biri. Artvin'in Şavşat ilçesi sınırları içerisinde yer alan park, Karagöl ve Sahara Yaylası olmak üzere iki ayrı sahadan oluşuyor. 31 Ağustos 1994 tarihinde açılan milli park 3766 hektar alana sahip.
Kaçkar Dağları Milli Parkı'nın büyük bölümü Rize'nin Çamlıhemşin ilçesinde, bir bölümü Erzurum ve Artvin illerinde bulunuyor. 51.550 hektarlık mili park Fırtına Deresi ile Hemşin Deresi arasında yer alan Kaçkar Dağları üzerinde kurulmuş. Alan; korunmuş doğal ekosistem, alüvyal ormanlar, alpin çayırlıklar, çalı toplulukları, yaşlı ormanlar, güncel buzullar ve oluşturduğu şekiller ile yörede yüzyıllar içinde oluşan otantik kırsal hayat ve kültürü ile korunmaya değer bulunmuş.
Marmaris Milli Parkı, Marmaris ve Köyceğiz ilçelerinde 29.206 hektar alanda, 1996 yılında kurulmuş. Parktaki önemli doğal özelliği olan alanlar; Adaağzı alanı, Günnücek ormanı, Bedir, Keçi ve Nimara adaları doğal sit alanlarıdır.
Troya Tarihi Milli Parkı, Türkiye'nin Çanakkale'de bulunuyor. Ezine ilçe sınırları içerisinde, Çanakkale Boğazı'nın girişinde yer alıyor. Troya Tarihi milli parkının ana değeri Troya antik kenti ve arkeolojik zenginlikleridir. Dünya miras listesinde yer alan Troya antik kenti önemli tarihi değere sahip.
Küre Dağları Milli Parkı, Karadeniz Bölgesi'nin batısında Küre Dağları üzerinde yer alıyor. Park Kastamonu ve Bartın il sınırları içerisinde kalıyor. Karadeniz Bölgesi içinde, korunması öngörülen bu dağların en hassas bölümü, 1999 yılında milli park haline getirilmiş. Milli park sınırları içinde bulunan Horma, Valla, Çatak ve Aydos kanyonları gezilip görülecek yerler arasında.
Ülkemizdeki milli parklardan biri de Gala Gölü Milli Parkı. Edirne ili Enez ve İpsala İlçeleri arasında bulunan Gala ve Pamuklu göllerini kapsayan alan 5 Mart 2005 tarihli Resmî Gazete'de yayınlanan Bakanlar Kurulu kararıyla milli park ilan edildi. 111 kuş türünün varlığı, özellikle tepeli pelikan, bayağı aynak ve küçük karabatak gibi nesli son derece azalmış türleri barındırması milli parkın kaynak değerlerini oluşturuyor.
Tek Tek Dağları Milli Parkı, Şanlıurfa ilinde bulunuyor. 19.335 ha alanda 2007 yılında milli park ilan edildi. Park alanı içerisinde Şuayip Şehri ve Soğmatar harabelerini, Senem mağarasını barındırıyor.
Nene Hatun Milli Parkı, Erzurum merkezde yer alıyor.1877–1878 Osmanlı-Rus Savaşında şehrin korunmasında etkin rol üstlenen Mecidiye ve Aziziye tabyaları, Rusların kente daha fazla ilerlemesini engellemiş. Erzurum’u ele geçirmek isteyen Ruslar Ermenilerin de yardımıyla Aziziye Tabyalarına saldırıp, nöbetçileri şehit etmişler. Bu haber üzerine Erzurum halkı o zaman henüz 20 yaşında olan Nene Hatun’un önderliğinde kadın-erkek ellerine ne geçirdilerse Aziziye Tabyasına koşarak büyük bir mücadele sonucunda tabyaları geri almışlar.
Kahramanlığıyla adını tarihe yazdıran Kahraman Türk Kadını Nene Hatun bir cesaret sembolü olarak tanınıyor. Ömrünün son demlerini "Üçüncü Ordu'nun Annesi" olarak geçiren ve 1955 yılında "Yılın Annesi" seçildikten sonra 22 Mayıs 1955 günü Erzurum'da vefat eden Nene Hatun'un mezarı Aziziye Anıtının yanında bulunuyor.
Malazgirt Meydan Muharebesi Milli Parkı, Türkiye'nin Muş iline bağlı Malazgirt ilçe sınırları içerisinde yer alıyor. 5 Şubat 2018 tarihinde milli park ilan edildi. Milli park, Malazgirt Meydan Muharebesi'nin gerçekleştiği alan üzerinde kurulu bulunuyor. Milli park; giriş kapısı, fetih yolu, mescit, merasim alanı, meydan, toplanma ve ikram alanı, namazgâh, helikopter pisti, etnospor alanı, otopark, Türk tarihî temalı sosyal yaşam alanı, Malazgirt Meydan Muharebesi canlandırma alanı, anıt, ziyaretçi tanıtım merkezi, müze ve minyatür, rekreasyon alanı ile idari binadan oluşuyor.
Köprülü Kanyon Milli Parkı, Antalya'nın Manavgat ilçesinde yer alıyor. Park, 14 km uzunluğu ile ülkemizin en uzun kanyonu. Park arazisinde sedir ormanları ve Kapadokya'daki peri bacalarına benzeyen taş oluşumları bulunuyor. Köprü Çayı üzerindeki eski taş köprü günümüzde de kullanılıyor. 1973 yılında açılmış.
Hakkari Cilo ve Sat Dağları Milli Parkı, Türkiye'nin Hakkari ilinin merkez, Şemdinli ve Yüksekova ilçeleri sınırları içinde yer alıyor. 25 Eylül 2020 tarihinde kuruldu. 27.500 hektar (275 km2) alanı olan milli park Türkiye'nin 45. milli parkı. Park, Türkiye'nin en yüksek zirvelerinden biri olan Uludoruk'u da kapsıyor.
Botan Vadisi Milli Parkı, Türkiye'nin Siirt ili sınırları içerisinde bulunuyor. 15 Ağustos 2019 tarihinde ilân edilen milli park coğrafi ve tarihi açıdan oldukça önemli. Merkez, Tillo ve Eruh ilçelerinde bulunan Botan Vadisi 120 bin dönümden ve 29 kilometrelik güzergahtan oluşuyor.
2018'de milli park ilan edilen İstiklâl Yolu, İnebolu sahilinden başlayıp Kastamonu ve Çankırı üzerinden Ankara'ya uzanan, Türk Kurtuluş Savaşı boyunca İnebolu'ya deniz yoluyla gelen cephanenin kağnılarla cepheye ulaştırılmasında kullanılmış olan 344 km'lik yoldur. Savaş boyunca İnebolu açıklarına gemilerle gelen cephane ve silahlar önce kayıklarla İnebolu'ya getirilmiş, Kastamonu kadınları tarafından da zor şartlarda cepheye taşınmış. Tarihimiz açısından oldukça önemli olan park, Türkiye'deki milli parklar içinde önemli yer tutuyor.
Kop Dağı Müdafaası Tarihî Millî Parkı, Türkiye'nin Bayburt ve Erzurum il sınırları içerisinde yer alıyor. 31 Ekim 2016 tarihinde milli park olarak ilan edildi. Alan I. Dünya Savaşı sırasında Ruslara karşı Kop Savunması olarak bilinen çarpışmaların yaşandığı yerdir.
Milli park ayrıca 10'u endemik, 37'si nadir olmak üzere 134 kelebek türünü barındırmasıyla Türkiye'nin en zengin kelebek alanlarından birisi.
Sakarya Meydan Muharebesi Tarihi Milli Parkı, Sakarya Meydan Muharebesi'nin yapıldığı alanda kuruludur. Ankara ili Polatlı ve Haymana ilçe sınırlarında yer alıyor. 08.02.2015 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan kararla 13.850 hektarlık alanda kuruldu.
Yumurtalık Lagünü, Türkiye'nin Adana ilinin Yumurtalık ilçesinde yer alıyor. Lagün 16 Aralık 2008'de milli park ilan edildi. Seyhan-Ceyhan deltası üzerindeki göl lagünlerindeki bitki ve hayvan türleri ile özellikle halep çamı olarak bilinen nadir yayılışı olan bitki türü için korunan doğal ortam oluşturuyor. Milli Park'ta ayrıca 2 tür deniz kaplumbağasının varlığını sürdürüyor.
İğneada Longoz Ormanları Milli Parkı, Marmara bölgesi, Kırklareli ili, Demirköy ilçesinde, 3.155 ha alanda, 2007 yılında kurulmuş. Milli park alanında beş göl bulunuyor. Erikli Gölü lagün olmakla birlikte yazın denizle bağlantısı kesiliyor. Çavuşdere akarsuyunun denize ulaştığı yerde Mert Gölü bulunuyor. Parkın güneyinde denizden kumullarla ayrılan bir diğer göl ise Saka Gölü. Pedina gölü ve Hamam gölü ise 1–2 km içeride bulunuyor.
Sultansazlığı Milli Parkı, İç Anadolu Bölgesi’nde, Kayseri ili, Yeşilhisar, Develi ve Yahyalı ilçeleri arasında, ayrıca üç önemli turizm merkezinin ortasında yer alıyor. Daha önce tabiatı koruma alanı iken, 2006 yılında milli parka dönüştürüldü. Toplam alanı 24.357 hektar.
Ağrı Dağı, 2004 yılında, Ağrı dağı ve çevresindeki 88.014 ha alanda milli park ilan edildi. Ağrı Dağı 4000 m'ye kadar 1. jeolojik zamanda oluşmuş bazalt kütleleri, bu yükseklikten sonra andezit lavlarıyla oluşmuş volkanik bir dağdır. Dağın zirvelerinde takke şekilli Türkiye'nin en büyük buzulu yer alıyor. Zirvenin son 400 m'lik bölümünde gerçek buzul bulunuyor. Nuh tufanı, Türkiye'nin en yüksek dağı ve en büyük buzulu, meteor çukuru, yaban hayatın çeşitliliği ile dikkat çekiyor.
Sarıkamış-Allahüekber Dağları Milli Parkı, Erzurum ve Kars illeri sınırları içinde bulunuyor. Park 22.519 hektarlık alanda 2004 yılında kurulmuş. Binlerce Osmanlı askerinin öldüğü başarısız Sarıkamış Harekâtı, yaban hayatı zenginliği ve Sarıçam yayılışı Milli parkın temel özelliklerini oluşturuyor.
Honaz Dağı Milli Parkı, Denizli Honaz, Pamukkale ve Serinhisar ilçeleri sınırları içinde yer alan Honaz Dağı ve çevresinden oluşuyor. 2.571 metre rakımla Ege Bölgesi’nin en yüksek noktası olan Honaz Dağı flora, fauna ve jeolojik olarak zengin özellikler gösteriyor. 1995 yılında milli park ilan edilmiş.
Saklıkent Milli Parkı veya bilinen adıyla Saklıkent Kanyonu, Antalya-Muğla sınırını çizen Eşen Çayı'nın kolu olan Karaçay'ın oluşturduğu bir kanyon. Kanyonun çevresi 06 Haziran 1996 tarihli Resmi Gazete ile "Saklıkent Milli Parkı" ilan edilerek korumaya alınmış.
Dağın 54.524 hektarlık bir bölümü önce Hacer Ormanı Tabiat Parkı, 1995 yılında da Milli park ilan edilmiş. Toros sıradağlarının en yüksek zirvelerine sahip olan Aladağlar jeolojik olarak da Türkiye'nin en ilginç yerlerinden. Buzul Gölleri ve Kapuzbaşı Şelaleleri mutlaka görülmesi gereken yerler.
Beyşehir Gölü Milli Parkı, Beyşehir Gölü’nün yakınında Türkiye'nin en büyük milli parkı olma özelliği taşıyor. Türkiye'de bulunan 45 milli parkın içinde alan olarak en geniş olan yer burası. Peyzaj güzellikleri, göçmen kuşlar için iyi bir barınak olması, su sporlarına elverişli göl kıyılarının bulunması ile Selçuklu dönemine ait kültürel zenginlikler olması Beyşehir Gölü Milli Parkı'nı daha da önemli hale getiriyor.
Türkiye'nin milli parklarına Karadeniz'den dahil olan Altındere Milli Parkı, Trabzon'un güneyinde Maçka yakınlarında yer alıyor. Milli parkın içinde muhteşem Sümela Manastırı bulunuyor. 1987 yılında milli park ilan edilmiş. Yüz ölçümü 4.468 hektardır.
Başkomutan Tarihî Millî Parkı, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde tarihî ve kültürel değerlerin korunması amacıyla , 8 Kasım 1981'de millî park ilan edilmiş. Millî Mücadele'nin dönüm noktası olan çarpışmaların yaşandığı; günümüzde Afyonkarahisar, Kütahya ve Uşak illeri sınırları içinde kalan toplam 42.183 hektarlık alandan oluşuyor. Alan içerisinde çeşitli şehitlikler, anıtlar ve müze bulunuyor.
Ilgaz Dağı Milli Parkı, Batı Karadeniz bölümünde Kastamonu ve Çankırı illerinde, Ilgaz Dağları üzerinde 1976 yılında kurulmuş.
Kıyı ile iç bölgeler arasında geçiş alanı olması nedeniyle alan habitat zenginliğine sahip. Milli park, zengin bitki ve orman dokusu, ilginç manzaraları, yüksek rekreasyon imkânları, kış sporları ve turizm imkânları ile dikkat çekiyor. Milli parkın 337,75 hektarı Çankırı ilinde, 750,86 hektarı Kastamonu ilinde yer alıyor.
Olimpos Beydağları Milli Parkı, 1972'de Antalya ili Kemer ilçesi sınırları içinde bulunan doğal ve tarihi güzelliklerin korunması için sit alanı olarak korunmaya alınmış. Phaselis Antik Kenti, Çıralı Sahili, Olympos antik kenti ve Yanar taş, Millî Park'ın sembol kaynakları arasında bulunuyor.
Kovada Gölü Milli Parkı, Isparta'nın Eğirdir ilçesi sınırları içerisinde yer alıyor. 1970 yılında açılan park 6534 hektar alana sahip. Milli park sahası içerisinde konaklama ve piknik yapma amaçlı hazırlanmış yerler bulunuyor.
Güllük Dağı (Termessos) Milli Parkı, Antalya ilinde bulunuyor. 1970 yılında, 6.702 hektarlık alan üzerinde kurulan mili park, Toros dağlarının eteklerinde, Korkuteli ilçe sınırlarında yer alıyor. Güllük Dağı (Solymos Dağı) yamaçlarında Anadolu'nun yerli halkı Solimlerin kurmuş olduğu Termessos antik kenti kalıntıları mevcuttur.
Kızıldağ Milli Parkı, Isparta'nın Şarkikaraağaç ilçesi sınırları içerisinde yer alıyor. Milli park sahası içerisinde konaklama ve piknik yapma amaçlı hazırlanmış yerler bulunuyor. Oksijeni bol olduğu için solunum yetmezliği hastalarının burada iyileştiği biliniyor. Kızıldağ, 9 Mayıs 1965 tarihinde milli park ilan edilmiş.
Spil Dağı Milli Parkı, Türkiye'nin Manisa ve İzmir il sınırları içerisinde yer alıyor. Spil Dağı'nı ve çevresini kapsayan park, 22 Nisan 1968'de milli park ilan edilmiş. Zirveye yakın "Atalanı" mevkisi de bu park içinde yer alıyor. Park, Osmanlı Devleti'nden beri var olan atların mevsimlik olarak veya ihtiyarlamaları nedeniyle burada yılkıya bırakılmasıyla atların doğal yaşam sahası hâline gelmiş.
Dilek Yarımadası - Büyük Menderes Deltası Milli Parkı, Aydın il sınırları içinde Dilek Dağı'nın Ege Denizi'ne uzandığı son noktada yer alıyor. 27.675 hektarlık bir alana sahip. Bu alanın 10.985 hektarı 19.05.1966 tarihinde Milli Park ilan edilmiş.
Uludağ Milli Parkı Bursa ilinde yer alıyor. 1961 yılında milli park olarak ilan edilmiş.
Kuşcenneti Milli Parkı; Marmara Bölgesi’nde, Balıkesir ili içerisindeki Manyas Kuşgölü’nün kuzeydoğusunda yer alıyor. Manyas,Gönen,Bandırma arasında bulunuyor. Kuşcenneti’nin milli park olarak ayrılmasının tek nedeni, barındırdığı kuş toplulukları. Kuş cenneti ülkemizdeki milli parklar içinde en küçük olanı.
Soğuksu Milli Parkı, Ankara'nın Kızılcahamam ilçesinde yer alıyor. 19 Şubat 1959'da kurulmuş. Parkın volkanik bölge olmasından dolayı, çevresindeki sıcak ve soğuk su kaynakları kaplıca olarak değerlendiriliyor.
Karatepe-Aslantaş Milli Parkı, 1958 yılında Akdeniz Bölgesi’nde, Osmaniye İli Kadirli İlçesine 22 km uzaklıkta ve Ceyhan Nehrinin kenarında kurulmuş. Milli parkta Genç Hitit devrine ait (MÖ 8. yüzyıl) yerleşme ve kale kalıntıları bulunuyor.
Yozgat Çamlığı Milli Parkı, İç Anadolu Bölgesi'nde insan etkisi ile meydana gelen step içerisinde yer alan sayılı kalıntı ormanlardan biridir. Burası Türkiye'nin ilk milli parkı olma özelliğine sahip. Parkın ortalama yüksekliği 1350 metre. 265 hektar çamlık, 1958 yılında Yüksek İcra Vekilleri Heyeti'nin kararıyla milli park haline getirilmiş.
Boğazköy-Alacahöyük Tarihi Milli Parkı, Çorum ili Boğazkale ilçesi sınırlarında, 2600 hektarlık alanda 1988 yılında kurulmuş. Alan Anadolu'da kurulan en eski uygarlıklardan biri olan Hititlerden kalma arkeolojik değerler barındırıyor. Hitit devletinin başkenti Hattuşaş'a ait; kent surları, yer kapı, aslanlı kapı ile yazılı kaya milli park içinde günümüze ulaşan önemli eserlerdendir.