Türkiye Ve Kktc Deniz Altından Geçecek Boru Hattı İle Birbirine Bağlanacak

Türkiye ve KKTC, deniz altından geçecek 80 kilometre uzunluğundaki su boru hattı ile birbirine bağlanıyor. Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın dünyada ilk kez uygulayacağı bir yolla, deniz yüzeyinin 250 metre altından borularla su taşınmasını sağlayacak KKTC Su Temin Projesi, yorulma ömrü 125, sünme ömrü bin yıl olarak hesaplanan bir mühendislik çalışmasını hayata geçirecek.

Türkiye tarafında yapılacak barajdan alınacak suyun deniz altından borularla KKTC tarafında yapılacak baraja aktarılmasını sağlayacak olan KKTC Su Temin Projesi’nde, su geçişi ve iki tarafın kara yapılarının temeli 13 Ekim Cumartesi günü Mersin Anamur’da atılacak. Toplam 782,5 milyon liraya mal olacak projenin temelini KKTC Başbakanı İrsen Küçük, Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay, Orman ve Su İşleri Bakanı Prof. Dr. Veysel Eroğlu gerçekleştirecek.

KKTC Su Temin Projesi, deniz dibindeki basınç düzeyinin borularla su aktarımı imkansız kılması nedeniyle, özel bir teknikle inşa edilecek. 80 bin 151 metre uzunluğundaki boru hattı, deniz dibinden değil, 250 metre derinlikte kurulacak askılarla KKTC’ye su taşıyacak. Anamur-Dragon Çayı üzerinde inşa edilecek Alaköprü Barajı’ndan alınacak yıllık 75 milyon metreküp su, deniz altındaki boru hattı ile KKTC’de Girne yakınlarındaki Geçitköy Barajı’na aktarılacak.

Deniz altından su geçiş hattı güzergahı; boru başlangıç ve bitiş koordinatlarını korumak, deniz tabanındaki elverişsiz kısımlardan, dik eğimlerden ve heyelan bölgelerinden kaçınmak, mümkün olduğunca düz bir hat izlemek gibi önemli kıstaslar dikkate alınarak seçildi. Jeolojik araştırmalarla bölgedeki sismik aktivite incelendi ve deprem katalogları oluşturuldu. Denizin akıntı ve dalga rejimini belirleyebilmek için oşinografik araştırmalar yapılarak 12 aylık veri toplandı. Yüksek yoğunluklu polietilen boruların su altında deniz etkileri sebebiyle bozulmaya uğrayıp uğramadığını tespit etmek üzere tam ölçekli 11 adet boru ile deney yapılarak 6 aylık aralıklarla iki yıl boyunca ölçüm gerçekleştirildi. 0,15 m/s ile 0,5 m/s arasında değişen sabit akıntı hızları ve 90-75-30 derece akıntı geliş açıları durumunda sistemin tepkisi değerlendirildi. Son 30 yılın önemli fırtına kayıtları toplanarak bilgisayar üzerinde dalga modeli oluşturuldu. Oşinografik araştırmalar ile toplanan veriler kullanılarak model kalibre edildi.

Yapılan deneyler sayesinde deniz altından Kıbrıs’a su taşıyacak sisteminin yorulma ömrünün 125, sünme ömrünün ise 1000 yıldan fazla olduğu hesaplandı. Çalışmada; ayrıca, deniz altına yerleşilecek borulara vericiler takılacak. Bu vericiler ve sensörler sayesinde muhtemel hasarlar önceden tespit edilip müdahaleler zamanında yapılacak. Borularda sızıntı ihtimaline karşı tuzluluk sensörleri sürekli işler durumda tutulacak. KKTC’ye aktarılacak yıllık 75 milyon metreküp suyun yüzde 50.3’ü içme-kullanma, yüzde 49,7’si sulama suyu olarak değerlendirilecek. Projenin gerçekleşmesi ile halen yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarının kısıtlı olması sebebiyle su sıkıntısı çekilen KKTC’de, 50 yıllık içme ve kullanma suyu ihtiyacı karşılanacak. Ayrıca 4 bin 824 hektarlık alanda tarımsal sulama yapılacak.

Projenin ilk aşaması olarak Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Mart 2011’de temelini atmasıyla inşasına başlanan Alaköprü Barajı’nda yüzde 39, Mart 2012’de temeli atılan Geçitköy Barajı’nda ise yüzde 16 fiziki gerçekleşme sağlanmış bulunuyor.