Walk Free Foundation, dünyanın ilk "Kölelik Endeksi"ni açıkladı. Endeks içinde "kölelik, borç esareti, zorla evlilik ve çocuk satışı/istismarı gibi kölelik benzeri uygulamalar, insan kaçakçılığı, zorla çalıştırma, küçük yaşta evlilik" dahil uygulamaların oluşturduğu "çağdaş kölelik" kavramının dünyadaki durumunu ortaya koymayı amaçlıyor.
Dünya Kölelik Endeksi'nin ilk üç sırasını Moritanya, Haiti ve Pakistan oluşturuyor. 162 ülkenin son sıralarında kuzey Avrupa ülkeleri bulunuyor. Köleliğe uzanan risklerin de ölçüldüğü Endeks'te Türkiye, Avrupa'nın kölelik açısından en fazla risk taşıyan ülkesi olarak ilan edildi. Türkiye 162 ülke arasında 90'ıncı sırada yer aldı.
Walk Free Foundation adlı kuruluş tarafından hazırlanan ve bir rapor eşliğinde sunulan, "çağdaş köleliğin yaygınlığını" ölçen endekste Türkiye'de 120 bin 201 "köle" bulunduğu tahmin edildi. Birçok yoksul ülkenin uygar dünyayla birleştiği kavşak noktasında bulunan Türkiye, "barındırdığı köle sayısına dayalı" alt endekste ise 29'uncu oldu.
Raporda Türkiye'de inşaat, şoförlük, ev işleri gibi işlerde çalışan yabancı göçmenlerin durumuna değinildi. Moldovalı kadın, erkek ve çocuk işçilerin özellikle Ukrayna, Rusya, BAE, Türkiye ve Kosovo'da sömürüye tabi tutulmalarına dikkat çekildi. Köleliğe uzanan risklerin de ölçüldüğü Endeks'te Türkiye, Avrupa'nın kölelik açısından en fazla risk taşıyan ülkesi çıktı.
Endeks, "kölelik, borç esareti, zorla evlilik ve çocuk satışı ve istismarı gibi kölelik benzeri muameleler, insan kaçakçılığı, zorla çalıştırma, küçük yaşta evlilik" dahil uygulamaların oluşturduğu "çağdaş kölelik" kavramının dünyadaki durumunu ortaya koymayı amaçladı. 2013 yılını kapsayan endekse göre dünyada 29.8 milyon köle bulunuyor.
Endeks 162 ülkeyi içerdi ve "çağdaş köleliğin nüfus içinde yaygınlığı" ağırlıklı olmak üzere, "çocuk yaşta evlilik miktarı", "ülke içine ve ülkeden yapılan insan kaçakçılığının miktarı" faktörlerinin de katılmasıyla oluşturuldu.
Endekse göre, birinci sırada en kötü durumdaki 3.7 milyon nüfuslu Moritanya'nın puanı 100 üzerinden 97.90 ve ülkedeki köle sayısı 151 bin. 73 milyon nüfuslu ve sınırları içinde 120 bin 201 köle koşullarında yaşayan insan bulunan Türkiye'nin kölelik puanı ise 7.40.
En iyi durumdaki, 100 üzerinden 1 puan alan, 320 nüfuslu İzlanda'da 22 köle saptandı.
İsveç'te bin 237, Swaziland'da bin 302, Yunanistan'da bin 466, Küba'da 2 bin 116, Hollanda'da 2 bin 180, İngiltere'de 4 bin 426, İspanya'da 6 bin 8, Fransa'da 8 bin 541, Almanya'da 10 bin 646, Ermenistan'da 10 bin 678, Arnavutluk'ta 10 bin 372, Irak'ta 28 bin 252, Suudi Arabistan'da 57 bin 504, ABD'de 59 bin 644, İran'da 65 bin 372, Japonya'da 80 bin 032, Meksika'da 103 bin 010 köle tespit edildi.
Endekste ülkelerin "Ortalama Kölelik Riski Skoru" da incelendi. Ülkeler için "insan hakları", "köleliğe karşı politikaları", "ayrımcılık", "devletin istikrarı", "hakların gelişimi" riski puanlarının oluşturduğu "Ortalama Risk Skoru" saptandı. Buna göre Türkiye'nin risk puanları şöyle:
-Ülkenin çağdaş kölelikle mücadelede kabul ettiği politikaların kapsamı: 43.43
-Ülke vatandaşlarına tanınan insan hakları garantileri: 70.33
-Ülkenin insani ve ekonomik gelişmişliğinin düzeyi: 37.31
-Karışıklık ya da yüksek düzeyde yolsuzluk gibi faktörleri yansıtan ülkenin istikrarı ya da istikrarsızlığı: 45.23
-Ülkede kadınların karşılaştığı ayrımcılık düzeyi: 46.41
-Ortalama risk skoru: 48.54
Köle çalıştırmada durumu iyi İzlanda'da risk skoru 14.55, en kötü durumdaki Moritanya'da skor 66.41 olarak saptandı.
Türkiye elde ettiği 48.54 risk skoruyla Avrupa'nın kölelik konusunda en riskli ülkesidurumunda bulunuyor. Avrupa'nın diğer ülkelerinin kölelik risk skorları şöyle:
"Arnavutluk 40.90, Karadağ, 36.41, Çek Cumhuriyeti 22.09, Macaristan 34.90, Bulgaristan 30.52, Bosna Hersek 45.09, Sırbistan 36.83, Hırvatistan 34.30, Polonya 25.70, Slovakya 25.58, Slovenya 16.32, Makedonya 38.67, Türkiye 48.54, Romanya 35.96, Litvanya 31.27, Estonya 27.77, Letonya 36.93, İtalya 28.47, Almanya 15.27, Fransa 21, Hollanda 11.09, Portekiz 21.38, İspanya 21.24, Avusturya 7.74, Belçika 12.48, Danimarka 12.68, Finlandiya 10.13, Yunanistan 34.23, Lüksemburg 16.91, Norveç 10.15, İsveç 7.80, İsviçre 17.63, İzlanda 14.55, İrlanda 17.87, İngiltere 17.29."
"Nüfusta yaygınlığı" endeksinin yanı sıra "köle sayısı" bakımından yapılan ikinci bir endekste Türkiye 29'uncu sırada gösterildi. Sahip oldukları "köle nüfusa" göre sıralanan 30 ülke şöyle:
Hindistan 13.9 milyon, Çin 2.9 milyon, Pakistan 2.1 milyon, Nijerya 701 bin, Etyopya 651 bin, Rusya 516 bin, Tayland 472 bin, Demokratik Kongo Cumhuriyeti 462 bin, Myanmar 384 bin, Bengladeş 343 bin, Tanzanya 329 bin, Sudan 264 bin, Nepal 258 bin, Uganda 254 bin, Vietnam 248 bin, Endonezya 210 bin, Brezilya 209 bin, Haiti 209 bin, Gana 181 bin, Mozambik 173 bin, Özbekistan 166 bin, Fildişi Kıyısı 156 bin, Kamerun 153 bin, Moritanya 151 bin, Filipinler 149 bin, Polonya 138 bin, Kolombiya 129 bin, Nijer 121 bin, Türkiye 120 bin, Burkina Faso 114 bin.
Endeksin Pakistan'a ayrılan bölümünde Türkiye hakkında "Pek çok yetişkin Pakistanlı erkek ve kadın gönüllü olarak Körfez ülkelerine, İran, Türkiye, Güney Afrika, Uganda, Maldivler, Yunanistan ve diğer Avrupa ülkelerine ev işleri, şoförlük, inşaat işleri gibi düşük vasıflı işler için gönüllü olarak göç ediyor. Birçok göçmen yasadışı iş ve işçi bulma kuruluşlarının hileli şekilde yaptıkları işe almanın kurbanı haline geliyor. Baskı, ücretlerin ödenmemesi, pasaportlarına el konulması ve fiziksel istismar şeklinde" denildi. Moldova bölümünde ise şu satırlar yer aldı:
"-Moldova vatandaşları birçok ülkede, seks endüstrisinde istismara tabi tutulma, inşaat, tarım ve ev işlerinde çalışma şeklinde modern kölelik durumlarında bulundukları saptanmıştır.
-Uluslararası Göç Teşkilatı'nın kurbanlarla ilgili 2012 tarihli istatistiklerine göre o tarihte Moldovalı erkekler, kadınlar ve çocuklar özellikle Ukrayna, ancak aynı zamanda Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri, Türkiye ve Kosova'da sömürüye tabi tutuluyordu.
-Ukrayna'da kaçakçılık kurbanı olanlarla buna yardımcı olanların yarıdan fazlasının erkek olduğu, kadın ve erkeklerin yüzde 92'sinin emek sömürüsü amaçlı kaçırıldığı, Rusya'da tüm kurbanların yüzde 37'sinin emek amaçlı sömürüldüğü, yüzde 24'ünün ise cinsel istismar altında bulunduğu saptandı.
-Kosovo, BAE ve Türkiye'de istismar edilen kurbanların tümünün kadın oldukları ve cinsel istismar amacıyla insan kaçakçılığına tabi tutuldukları saptandı."
Köle olarak en fazla insanın bulunduğu ülkelerin Hindistan, Çin, Pakistan, Nijerya, Etyopya, Rusya, Tayland, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Myanmar ve Bengladeş olduğu belirtilirken bu ülkeler toplam kölelerin yüzde 76'sının bulunduğu grubu simgeliyor.
13 milyon 300 bin ile 14 milyon 700 bin kişi arasındaki tahminle en fazla çağdaş kölenin Hindistan'da bulunduğu belirtildi. Hindistan'da özellikle köleliğin "borç esareti ve zorla bağlı şekilde çalıştırma" yaygın.
Köleliğin en fazla görüldüğü ikinci ülke Çin'de 2 milyon 800 bin ile 3 milyon 100 bin kişi bu statüde. Çin'de "erkek, kadın ve çocukların ev işleri, ekonominin birçok bölümünde zorla çalıştırılması, zorla dilendirme, kadın ve çocukların cinsel istismarı ve zorla evlendirme" türü kölelikler bulunuyor.
En çok köleye sahip üçüncü ülke Pakistan'da ise 2 milyon ile 2 milyon 200 bin kişi çağdaş köle. Bu ülkeleri Nijerya (169 milyon nüfus, 701 bin köle), Etyopya (92 milyon nüfus, 651 bin köle), Rusya (143 milyon nüfus, 516 bin köle), Tayland (67 milyon nüfus, 472 bin köle), Kongo Demokratik Cum. (65 milyon köle, 462 bin köle), Myanmar (52 milyon nüfus, 384 bin köle), Bengladeş (154 milyon nüfus, 343 bin köle) izledi.
Endeksi ilk kez hazırlayan Walk Free Foundation, dünyada her türlü çağdaş köleliğe karşı mücadele amacıyla kurulmuş bir kuruluş. WFF Avustralya Çocuklar İçin Umut Teşkilatı'nın bir inisiyatifi olarak kuruldu. Merkezi Avustralya'nın Perth kentinde bulunan kuruluş araştırmacı ve kampanya yürütmekle görevi 20 kişi çalıştırıyor. Kuruluşun Hollanda'da da bir temsilciliği bulunuyor. (ANKA)