SEFA ŞENGÜL - Türkiye, 2019 yılını iletişimden ulaşıma, altyapıdan havacılığa, siber güvenlikten günlük hayata kadar teknolojideki yeniliklerle ve yeni projelere hazırlıklarla geride bırakmaya hazırlanıyor. Atılan bazı adımlar meyvelerini 2020'de verecek.
AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, 2019 yılı birçok alanda teknolojik dönüşümün gerçekleştiği yıl oldu.
Bu yıla damgasını vuran konular arasında "Türkiye'nin Otomobili" öne çıktı. 27 Aralık'ta tanıtılan Türkiye'nin Otomobili, 60 yıllık rüyanın gerçeğe dönüşmesini sağlamakla kalmadı, özellikleriyle dünyanın dikkatini çekti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın tanıtımına katılarak test sürüşünü gerçekleştirdiği otomobilin görücüye çıkarılan "C-SUV" ve "Sedan" modelleri büyük ilgi çekti. Görüntüsü kadar teknolojisi de ön plana çıkan otomobil, 300+ kilometre veya 500+ kilometre menzil sağlayan 2 farklı pil seçeneği sunacak. Hızlı şarj ile 30 dakikadan kısa sürede yüzde 80 pil doluluk seviyesine ulaşabilecek Türkiye'nin Otomobili, tüm yolcuları kapsayan dijital bilgi-eğlence ekranından internetten güncelleme imkanı olan yazılımına, sıfır zararlı gaz salınımından elektrikli motoruna kadar birçok konuda ilgi odağı oldu.
Otomobil, 0-100 kilometre/saat hızlanmasını 400 beygir güç sunan motor seçeneğinde sadece 4,8 saniyede tamamlayacak.
Türkiye'nin Otomobili'nin tanıtımıyla birlikte ülkenin en büyük teknoloji geliştirme bölgesi niteliğini taşıyan Gebze'deki Bilişim Vadisi de hizmete girdi.
- Yerli 5G'de geri sayım
2019 yılına damga vuran konulardan biri de "Uçtan Uca Yerli ve Milli 5G Haberleşme Şebekesi Projesi" kapsamında yerli 5G altyapısıyla ilk iletişimin gerçekleştirilmesi oldu. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) destekli Haberleşme Teknolojileri Kümelenmesi (HTK) üyesi 16 firma ve 3 operatör iş birliğiyle devam eden proje kapsamında,17 Haziran'da ilk kez ses (Vo5G-Voice over 5G) ve veri alışverişi sağlandı.
HTK bünyesindeki HAVELSAN, i2i, TTG ve Pavotek firmalarının geliştirdiği 5G Çekirdek Şebeke ve diğer 5G şebeke elemanları üzerinden HD kalitesinde video transferi ve mevcut mobil operatörlere doğru ses araması canlı olarak yapıldı. Yürütülen çalışmalar kapsamında gelecek yılın haziran ayında yerli ve milli 5G denemelerine başlanması planlanıyor.
- TEKNOFEST'e rekor sayıda ilgi
Türkiye'nin en büyük teknoloji buluşması İstanbul Havacılık, Uzay ve Teknoloji Festivali (TEKNOFEST İstanbul), bu yıl 17-22 Eylül'de Atatürk Havalimanı'nda gerçekleştirildi. Türkiye Teknoloji Takımı Vakfı (T3 Vakfı) ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı öncülüğünde yapılan etkinlik, 1 milyon 720 bin ziyaretçiyle alanında rekor kırdı ve "dünyanın en büyük havacılık festivali" oldu.
44 kategoride 19 teknoloji yarışmasının düzenlendiği etkinlikte 17 bin 373 takım, 50 bin yarışmacı mücadele etti. 122 ülke ve Türkiye'nin 81 ilinden katılım sağlanan organizasyonda geleceğin teknolojileri de görücüye çıktı. Festival gelecek yıl Gaziantep'te gerçekleştirilecek.
- Teknolojik çalışmalar Antarktika'ya taşındı
Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, İstanbul Teknik Üniversitesi Kutup Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi koordinasyonunda gerçekleştirilen 3'üncü Ulusal Antarktika Bilim Seferi de bu yıla damgasını vuran gelişmeler arasında yer aldı. Çeşitli bilimsel çalışmaların yapıldığı Antarktika'ya Bilimsel Araştırma Kampı ve meteoroloji istasyonu kurularak, teknolojik çalışmalar "beyaz kıta"ya taşınmış oldu. TÜBİTAK çatısı altında Kutup Araştırmaları Enstitüsü kurulması için de çalışma başlatıldı.
- "Siber kalkan" güçlendiriliyor
Bu yıl teknolojide öne çıkan çalışmalardan biri de "siber güvenlik" faaliyetleri oldu. Giderek büyüyen siber saldırı tehdidine karşı önlemler güçlendirilirken Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) koordinasyonunda siber güvenlik tatbikatı gerçekleştirildi.
Teknik altyapısının ve senaryolarının tamamen BTK bünyesindeki Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi (USOM) tarafından hazırlandığı tatbikatla senaryolar üzerinden siber atak zafiyetleri ve zararlı yazılımlar tespit edildi. Enerji tesislerinden finans kurumlarına, askeri birimlerden iletişim altyapısına kadar birçok alanı etkileme potansiyeli bulunan muhtemel saldırılara karşı "siber kalkan" güçlendirildi.
- e-Devlet'te hizmet sayısı artıyor
Teknolojideki imkanlar e-Devlet'ten sunulan hizmetlere de yansıdı. Bu yıl 944 yeni hizmetin entegre edildiği e-Devlet'teki hizmet sayısı 5 bin 75'i bulurken, kullanıcı sayısı 44,6 milyona ulaştı. 2008 yılında 5 bin 747 olan e-Devlet'e giriş sayısı bu yıl 1,1 milyarı buldu. e-Devlet'te hizmetlerden 2 bin 535'i devlet kurumları, 2 bin 88'i belediyeler, 396'sı özel kuruluşlarca sunuluyor. Diğerleri de su ve kanalizasyon gibi hizmetlerden oluşuyor. Hizmet sayısının 2020'de daha da artırılması planlanıyor.
- Teknoloji odaklı sanayi hamlesi başladı
Katma değeri yüksek ürünlerin yerlileştirilmesi de teknolojideki önemli adımlardan biri oldu. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca "Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı makine sektörüyle başlatıldı. 6 Aralık'ta sonlanan ön başvurularda yatırım tutarı 5 milyar lira olan 200'e yakın talep alındı. Çağrı 2020 yılının ilk çeyreğinde sonlandırılacak ve akabinde diğer sektörleri kapsayacak şekilde yeni çağrılara çıkılacak.
- 4 teknopark daha faaliyette
Yüksek teknolojili ürünlerin özel sektör ve üniversite iş birliğiyle geliştirilmesi için "Mükemmeliyet Merkezleri ve Sanayi Yenilik Ağ Mekanizması Programları" hayata geçirildi. Bu yıl 244 Ar-Ge ve tasarım merkezi ile 4 yeni teknopark kuruldu. Türkiye'deki Ar-Ge ve tasarım merkezi sayısı 1572'ye, teknopark sayısı 85'e yükseldi. Teknoparklarda faaliyette bulunan 5 bin 500 firmanın ihracat geliri 4,5 milyar dolara ulaştı.
- Yapay Zeka Enstitüsü yolda
Türkiye, teknolojik dönüşüm yolunda da önemli adımlar attı. Bu kapsamda TÜBİTAK ile TCDD ortaklığında Raylı Ulaşım Teknolojileri Enstitüsü kurulması için iş birliğine gidildi. Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu demir yolu teknolojileri yerli ve milli imkanlarla geliştirilecek. Teknoloji tabanlı girişimleri desteklemeye yönelik 80 milyon avro hacimle Türkiye Gelecek Fonu kurulması için adım atılırken Yapay Zeka Enstitüsü için de düğmeye basıldı.
- Küresel gelişmelerin gölgesinde "Milli Teknoloji Hamlesi"
Türkiye bir yandan teknolojide hızlı atılım için çalışmalarını yoğunlaştırırken, diğer yandan dünyadaki gelişmeleri takip ediyor. Yapay zekadan robotik sistemlere, akıllı şehir teknolojilerinden büyük veri sistemlerine kadar çalışmalar yürütülüyor.
ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşlarının teknolojiye yansımaları da yakından izleniyor.
İki ülkenin karşılıklı yaptırım kararları yıl boyunca gündemdeki yerini korumuştu. Buna paralel olarak Çinli teknoloji firması Huawei'nin mobil cihazlarından ABD menşeli yazılım ürünlerinin desteğinin çekileceğine ilişkin açıklama yıla damgasını vuran gelişmelerden biri oldu. Google, ürettiği Android yazılımı desteğini, Huawei'nin mobil cihazlarından çekeceğini açıklamasının ardından, Intel ve Qualcomm firmaları da Huawei ile iş birliklerini sonlandıracaklarını duyurdular. Alınan kararların 2020'de de etkisini hissettirmesi bekleniyor. Türkiye, bu tartışmaların gölgesinde yerli ve milli teknolojilerde atılım için "Milli Teknoloji Hamlesi"ni hızlandırdı.