Türkiye'de hanehalkı borcu 2008 yılı Eylül ayı itibarıyla 2007 yılı sonuna göre yüzde 24, faiz ödemeleri ise yüzde 19,8 artış gösterdi.
Merkez Bankası tarafından hazırlanan ve yılda iki kez yayımlanan Finansal İstikrar Raporuna göre, hanehalkının geri ödeme gücünün bir göstergesi olan hanehalkı faiz ödemelerinin harcanabilir gelirine oranında 2007 yılına kıyasla önemli bir değişim gözlenmezken, hanehalkı toplam borcunun harcanabilir gelirine oranı 2007 yılına kıyasla artış göstererek, yüzde 22,6 olarak gerçekleşti.
Seçilmiş ülkelerle karşılaştırıldığında, konut kredisi hariç hanehalkı yükümlülüğünün gayri safi yurt içi hasılaya (GSYH) oranının AB;ye yeni üye olan ülkelere yakın olduğu, buna karşın toplam yükümlülüğün GSYH;ye oranında halen AB;ye yeni üyeler de dahil birçok ülkeden düşük olduğu görüldü.Hanehalkı borcunun gelişimi türlerine göre incelendiğinde, 2007 yılı sonuna kıyasla 2008 yılı Eylül ayı itibarıyla konut kredilerinin yüzde 22,1, diğer kredilerin yüzde 35,3 oranında arttış kaydedildi.
Toplam krediler içinde diğer kredilerin payı artmaya devam etti, taşıt kredilerinin payı geriledi, konut kredisi ve kredi kartı payları ise yaklaşık aynı düzeyde kaldı.
2007 yılı sonuna göre, hanehalkının finansal yükümlülükleri içindeki payı fazla değişmemekle birlikte, kredi kartı bakiyelerinin artışı sürüyor. Bu bakiyelerin faize tabi kısmı incelendiğinde, 2007 yılı sonunda 8,1 milyar YTL olan tutarın, 2008 yılı Eylül ayında 10,1 milyar YTL;ye yükseldiği ve kredi kartı bakiyesine oranının yüzde 31,1 seviyesine çıktığı görüldü.
Dövize endeksli tüketici kredilerinin toplam tüketici kredilerine oranı ise 2007 yılı sonunda yüzde 4,3 iken, 2008 yılı Eylül ayı itibarıyla yüzde 5;e, dövize endeksli konut kredilerinin toplam konut kredileri içindeki payı ise aynı dönemde yüzde 7,3;ten yüzde 9,0;a yükseldi.
Ayrıca, bankacılık kesimine olan dövize endeksli yükümlülükleri Eylül 2008 itibarıyla 3,5 milyar dolar, döviz cinsinden varlıkları ise 70,7 milyar dolar olan hanehalkı dövizde uzun pozisyon taşıyor. Bu göstergeler hanehalkı kur riskinin düşük olduğunu ortaya koymakla birlikte, Türk parasının değer kaybetmesi durumunda döviz geliri elde etmeyen döviz borçlularının ödeme gücünün olumsuz etkileneceğinin açık olduğuna dikkat çekildi.
Dövize endeksli tüketici kredilerinin toplam tüketici kredilerine oranı ise 2007 yılı sonunda Merkez Bankası Risk Merkezi verilerine göre, 2008 yılı Eylül ayı itibarıyla tasfiye olunacak kredi kartı ve tüketici kredisi borcu bulunan toplam kişi sayısı 2007 yılı sonuna göre yüzde 39,8;lik bir artışla 911 bin 456 kişiye ulaştı.
Hanehalkının toplam finansal varlıkları, 2007 yıl sonuna kıyasla yüzde 12,2 artarak bu yıl Eylül ayı itibarıyla 351,6 milyar YTL;ye çıktı.
Hanehalkı varlıkları içerisinde en büyük paya sahip olan tasarruf mevduatının payı artış eğilimini sürdürerek, 2008 yılı Eylül ayı itibarıyla yüzde 48,5;e yükseldi.
Ancak rapora göre, 2008 yılı Ekim ayından itibaren Türk parasının değer kaybetmesine bağlı olarak gerçek kişiler döviz tevdiat hesaplarını Türk parasına çevirdi.
Dış borç ödeme gücü göstergelerinden biri olan kısa vadeli dış borç stokunun uluslararası rezervlere oranı, 2007 yılı sonunda yüzde 54,7 iken, kısa vadeli dış borç stokunun Merkez Bankası rezervlerinden hızlı artması sonucu, Eylül 2008 itibarıyla yüzde 69,1;e çıktı.
Önümüzdeki dönemde, uluslararası kredi piyasalarındaki ve küresel ekonomideki sorunların iç ve dış talebi uzunca bir müddet sınırlamaya devam edeceği ve bu nedenle döviz kurlarında gözlenen hareketlerin enflasyona olan etkisinin sınırlı kalacağı öngörüldü. Ayrıca, petrol ve diğer emtia fiyatlarında gözlenen sert düşüşler enflasyonu olumlu etkileyecek.
Merkez Bankası, artış eğiliminde olan reel sektörün finansal borçlarının, 2008 yılı Ağustos ayı itibarıyla 300 milyar YTL;ye ulaştığını, bunun yaklaşık yüzde 57;sinin yabancı para cinsinden olduğunu bildirdi.
Merkez Bankası tarafından hazırlanan Finansal İstikrar Raporuna göre, reel sektörün kullandığı yabancı para kredi tutarı 146,2 milyar dolar oldu. Bunun 89,3 milyar doları Türkiye;de kurulu bankaların yurt içi ve yurt dışı şubeleri ile banka dışı finansal kuruluşlardan kullanılan kredilerden oluşurken, yurt dışı bankalardan kullanılan kısım ise 57 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.