Streetbees adlı bir gerçek zamanlı sokak anketi uygulaması ile 15-17 Temmuz tarihleri arasında 3 bine yakın Türkiye vatandaşına yaşanan olaylarla ilgili sorular soruldu.
Darbeye karşı fikir birliği var
15 Temmuz akşamı gerçekleşen darbe girişimi birçok farklı kesimden insanın aynı fikir etrafında kenetlenebileceğini gösterdi. Darbeye karşı olan toplumsal kesimlerin bir takım fikir ayrılıkları olsa da anti-demokratik bir yöntemle yönetimin değişmesi Türkiye'de %82'lik bir kesimin tamamen karşı olduğu bir durum.
Birçok otorite Erdoğan ve hükümetin darbe girişimi karşısında doğru adımlar atarak yönetimin ordu tarafından ele geçirilmesini engellediğinde hem fikir. Buna rağmen %58'lik bir kesim Erdoğan'ın yönetimde kalmasını istemiyor.
Belki bir süre sonra Türkiye'nin en uzun gecelerinden biri olarak tanımlanacak bir siyasi olay sonucu komplo teorilerinin, yanlış bilgiler ve yalan haberlerin de havada uçuştuğu bir akşamdı. Bu durum ister istemez darbenin kaynağıyla ilgili birçok bilgi kirliliği yarattı ve darbeye karşı olsalar bile insanlar darbenin kim tarafından düzenlenmiş olabileceği konusunda çok farklı fikirlere sahipler.
Streetbees'in hazırladığı ankete cevap verenler arasında %47'lik bir kesim darbeyi Fethullah Gülen'in planladığında hemfikir. Bununla birlikte Gülen'i takip eden ismin %32'lik bir oranla Recep Tayyip Erdoğan olması da ilginç bir detay.
Erdoğan'a karşı olan ama idam cezası isteyenler var
Türk Ceza Kanunu'ndan 2002 yılında “savaş ve çok yakın savaş tehdidi hâllerinde işlenmiş suçlar hariç” kaldırılan idam cezası anayasaya aykırılığı nedeniyle şimdilik TBMM'den geçebilecekmiş gibi görünmüyor.
Türkiye'de idam cezasının karışık bir tarihi var. Özellikle de darbelerden sonra alınan idam kararlarının. Darbelerden sonra idam kararlarına onay veren birçok siyasetçi yıllar sonra vatan haini ilan edilmekten korktuklarından dolayı 12 Mart ve 12 Eylül'de onayladıkları idam kararlarından pişman. Bu siyasetçiler arasında Süleyman Demirel'in zorlamasıyla Deniz Gezmiş'in idamını onaylayanlar arasında bulunan Adalet Partli Zeki Çeliker ve Nahit Menteşe gibi isimler de bulunuyor.
Darbenin yarattığı tepki ve öfkeyle kamuoyunda yeniden gündeme gelen idam cezasının yeniden Türk Ceza Kanunu'na girmesi Erdoğan destekçileri ve karşıtlarının kısmen de olsa fikir birliğinde olduğu bir konu.
Başkanlık tartışmaları
Uzun süredir devam eden başkanlık tartışmaları da darbe girişimi ile gündeme gelen konular arasında. Streetbees'te de başkanlıkla ilgili bir soru bulunuyor.
Erdoğan'ın başkan olmasının Türkiye'deki istikrarı nasıl etkileyeceğiyle ilgili soruda düşünce farklılıkları daha fazla ortaya çıkıyor. Ankete katılan ve oranı %42 olan Erdoğan destekçilerinin sadece %18'i Erdoğan'ın başkan olması durumunda Türkiye'deki istikrarın olumsuz etkileneceğini düşünüyor. Erdoğan karşıtı olmasına rağmen Erdoğan'ın başkanlığının olumlu bir etkiye neden olacağını düşünenlerin oranı ise %2. Genel tabloya bakıldığında ise ankete katılanların %59'u Erdoğan'ın başkanlığına olumlu bakmıyor. Bu da neredeyse ilk grafikteki %58'lik Erdoğan karşıtlarının oranıyla aynı.
Başkanlık tartışmalarıyla neredeyse paralel giden bir başka tartışma ise laiklik. Nisan 2016'da TBMM Meclis Başkanı İsmail Kahraman'ın yeni anayasada laiklik olmaması gerektiğiyle ilgili demeci çok tartışma yaratmıştı. O dönem yayınladığımız bir haberde yer verdiğimiz Pew Araştırma Şirketi'ne ait ankette Türkiye'de kanunların tamamen Kur'an öğretilerine göre düzenlenmesini isteyen kitle ankete katılanların %13 kadarını oluşturuyordu.
Streetbees'in anketinde Erdoğan destekçilerinin yarısından biraz fazlasının (%60) İslami kanunlara göre yönetilmek istediğini görüyoruz fakat bu sayı ankete katılanların geneline oranla bir hayli düşük kalıyor. İslami kanunların esas alınmasını isteyenlerin Erdoğan destekçileri ve karşıtlarının tamamına oranı %28.
Ekonomi ne olur?
Ankete katılanların ortak fikirde göründüğü bir başka konu ise önümüzdeki 6 ay boyunca Türkiye'de ekonominin olumlu bir yön almayacağı. Erdoğan destekçilerinin %58'i önümüzdeki 6 ay boyunca ekonomik durumlarında bir değişiklik olacağına inanmıyor. Erdoğan karşıtlarının neredeyse tamamına yakını, %94'ü ise ekonomik durumlarının daha kötüye gideceğini düşünüyor.
CNN'de yayınlanan bir habere göre bu sene Türkiye, Fransa, Tunus ve Mısırla birlikte en fazla turist kaybeden ülkeler arasında. Haberde son bir yılda yaşanan bombalı saldırılar nedeniyle Türkiye'ye gelen turist sayısını azaltmışken, 15 Temmuz'daki darbe girişimiyle biletleri hazır turistlerin bile kararlarını yeniden değerlendirdiklerinden bahsediliyor.
Kaynak: What is happening in Turkey?