İİT'nin nüvesini Suudi Arabistan merkezli İslam Birliği adlı kuruluş oluşturdu. 1966'da dönemin Somali Cumhurbaşkanı Aden Abdullah Osman'ın ortaya attığı zirve fikrine Suudi Arabistan Kralı Faysal bin Abdülaziz el-Suud da destek verdi.
İİT'yi oluşturma fikri, Fas'ın başkenti Rabat'ta yapılan İslam ülkeleri devlet ve hükümet başkanları konferansında olgunlaştı.
Konferans, 21 Ağustos 1969'da Kudüs'teki El Aksa Camii'nin kundaklanması üzerine toplanmıştı.
Bu konferansta, İslam ülkelerinin dışişleri bakanlarının Mart 1970'te bir araya gelmesi kararı alındı.
İİT'nin 1972'de kabul edilen kurucu belgesinde kuruluşun amaçları ve prensipleri şöyle sıralandı;
Üye ülkeler arasındaki dayanışmayı ve işbirliğini güçlendirmek, kutsal mekânların korunması ve Filistin halkının mücadelesini desteklemek
Sosyal, ekonomik, bilimsel, kültürel ve siyasi alanlarda işbirliğini arttırmak
İslam ülkeleri arasındaki ekonomik ve ticari işbirliğini güçlendirmek
İslam'ın gerçek imajını korumak ve savunmak, İslam'ın karalanmasıyla mücadele etmek
Ortak çıkarları garanti altına almak ve korumak ve üye ülkelerin meşru davalarına destek vermek
Kuruluşun yapısı
İİT Genel Sekreterliği, Dışişleri Bakanları Konferansı tarafından dört yıllığına atanıyor ve görev süresi sadece bir kez daha uzatılabiliyor. Genel Sekreter'in dört yardımcısı bulunuyor.
Siyasi İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı; Siyasi İşler Departmanı, Arap işleri Departmanı, Afrika İşleri Departmanı, Asya İşleri Departmanı ve Azınlık İşleri Departmanı'ndan sorumlu.
Kültürel, Sosyal ve Enformasyon İşlerinden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı, Enformasyon ve Kültürel ve Sosyal İşler Departmanı'ndan sorumlu.
Ekonomik İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı, Ekonomik İşlerden Departmanı'nın başında.
Bilim ve Teknoloji İşleri'nden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı, Bilim ve Teknoloji Departmanı'nın da sorumlusu.
Genel Sekreter Yardımcısı pozisyonunu alan, Filistin ile Koordinasyon Direktörü, Filistin ve Kudüs Departmanı'ndan sorumlu.
Yine Genel Sekreter Yardımcısı pozisyonundaki, İsrail'i Boykot Yüksek Komiseri de İsrail'i Boykot Bürosu'nun başında, aynı zamanda Dawa Bölümünü de yönetiyor.
İİT'nin bir iç denetçisi de bulunuyor.
Hukuk İşleri, Protokol İşleri, Yönetim ve Mali İşler, Konferanslar, Bilgisayarlar ve İletişim departmanları ise Genel Sekretere bağlı. Kabine Direktörü ve İİT'nin New York ve Cenevre'deki daimi gözlem misyonu da genel sekretere bağlı.
Türkiye 2019'a dek dönem başkanı
Türkiye'nin Nisan 2016-2019 arasında dönem başkanlığını üstlendiği İİT'ye üye ülkeler şöyle;
Afganistan, Arnavutluk, Cezayir, Azerbaycan, Bahreyn, Bangladeş, Benin, Brunei, Burkina Faso, Kamerun, Çad, Komor Adaları, Fildişi Sahilleri, Cibuti, Mısır, Gabon, Gambiya, Gine, Gine Bissau, Guyana, Endonezya, İran, Irak, Ürdün, Kazakistan, Kırgızistan, Kuveyt, Lübnan, Libya, Malezya, Maldivler, Mali, Moritanya, Fas, Mozambik, Nijer, Nijerya, Umman, Pakistan, Filistin, Katar, Suudi Arabistan, Senegal, Sierra Leone, Somali, Sudan, Surinam, Tacikistan, Togo, Tunus, Türkiye, Türkmenistan, Uganda, Birleşik Arap Emirlikleri, Özbekistan, Suriye, Surinam, Yemen.
Gözlemci statüsüne sahip ülkeler; Bosna Hersek, Orta Afrika Cumhuriyeti, Tayland, Rusya Federasyonu, Kuzey Kıbrıs.
Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi, İİT Üye Ülkeler Parlamentolar Birliği, İslami Gençlik Diyalog ve İşbirliği Forumu, Birleşmiş Milletler, Bağlantısızlar Hareketi, Arap Birliği, Afrika Birliği ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı da İİT'nin gözlemci üyelerinden.