Türkiye'nin demokrasi tecrübesi

İSTANBUL (İHA) - Türkiye, çok partili hayata geçişin ardından milletvekili genel seçimleri için 18. kez sandık başına gidiyor. Türkiye demokrasisinin sandık serüvenine sayılarla bakıldığında ise ilginç sonuçlar ortaya çıkıyor.

Ortalama 16. 5 ayda bir hükümet eskiten Türkiye'de hükümet kurma rekoru İsmet İnönü'de. 16 yıl 11 ay süreyle başbakanlık koltuğunda kalan İnönü'yü, 10 yıl 4 ayla Süleyman Demirel izliyor.

Çok partili siyasi hayatla 1946'da tanışan Türkiye'nin sayılarla seçim serüveni, ilginç rakamları ortaya çıkarıyor. Türkiye'nin 53 yıl içinde yaptığı 14 genel seçime 49 farklı siyasi parti katıldı. Ancak bunların 25 tanesi Meclis'e girmeyi başardı. 14 seçimden 9'unda yasama süresi tamamlanmadan erken seçime gidilirken, 9 seçimden 2'si askeri müdahaleler sonrası yapıldı. Seçmenlerin en az ilgi gösterdiği seçim, yüzde 64.3'lük katılım oranıyla 1969 seçimleri olurken, yüzde 93.3'lük katılımın yaşandığı 1987 seçimlerinde bu anlamda rekor kırıldı.

Reklam
Reklam

1950'den bu yana 7 parti tek başına iktidar olmayı başarırken, 3 seçim üst üste oyların yarısından çoğunu alarak tek başına iktidar olan Demokrat Parti de bu alanda birinciliği elinde tutuyor. Adalet Partisi ve Anavatan Partisi de 2'şer kez tek başına iktidar koltuğuna oturmayı başardı. En çok milletvekili koltuğunu alarak hükümet kurma rekoru ise 502 milletvekili ile Adnan Menderes'in.

Seçimlere ilişkin dikkat çekici bir başka nokta da genellikle sonbahar aylarında yapılması. Bugüne kadarki 14 seçimin 6'sı Ekim ayında gerçekleşirken, Türkiye, yeni bir seçim için bu kez 3 Kasım'da (yarın) sandık başına gidiyor.

Türkiye, cumhuriyetin kuruluşundan bu yana 79 yılda 57 hükümet eskitti. Her 1.5 yılda bir hükümetin değiştiği Türkiye'de ilk hükümeti ise 1923 yılında İsmet İnönü kurdu.

İsmet İnönü, 16 yıl 11 ay 20 gün, Süleyman Demirel, 10 yıl 4 ay 15 gün, Adnan Menderes, 10 yıl 5 gün, Bülent Ecevit, 6 yıl 6 ay 22 gün (3 Kasım'a kadarki süre), Mesut Yılmaz, 2 yıl 3 ay ve Tansu Çiller, 2 yıl 8 ay 11 gün görev yaptılar.

Reklam
Reklam

İnönü, cumhuriyet tarihinin en fazla başbakanlık koltuğuna oturan ismi olurken 10 kez hükümet kurarak 16 yıl 11 ay boyunca da başbakanlık koltuğunda kaldı. İnönü'yü 10 yıl 4 ay süre ile 7 kez koltuğa oturan Süleyman Demirel izliyor. Adnan Menderes ile Bülent Ecevit 5'er kez başbakan olurken, Mesut Yılmaz ile Tansu Çiller de 3'er kez başbakanlık koltuğuna oturdu.